Środowiskiem przyrodniczym bądź naturalnym nazywamy przestrzeń geograficzną danego regionu. Człowiek, aby zaspokoić swoje potrzeby dokonuje zmian środowisku, często maja one charakter radykalny. W wyniku tych działań powstaje środowisko geograficzne - może być to środowisko wsi, miasta lub innej jednostki administracyjnej a w skali światowej nawet kontynentu czy ostatecznie całej kuli ziemskiej. W skład środowiska geograficznego wchodzą:
- elementy przyrody o charakterze nieożywionym czyli elementy klimatu, skalne, mineralne, rzeźby powierzchni Ziemi oraz o charakterze ożywionym jak elementy gleby, roślinne i zwierzęce.
- elementy antropogeniczne - przyrodnicze jako elementy pól uprawnych, sadów, lasów, parków, nowych gatunków roślin i zwierząt, kanałów, sztucznych zbiorników wodnych.
Cała grupa powyższych elementów jest od siebie nierozerwalnie zależna i bez siebie nie może istnieć.
W środowisku geograficznym nieustannie żądzą niepodważalne prawa przyrody o charakterze fizycznym, chemicznym i biologicznym, które maja na celu utrzymanie jego naturalnego stanu, przejawiającego się w zachowaniu prawidłowego trwania i zachodzenia procesów o charakterze endogenicznym i egzogenicznym. Kształtują one powierzchnię Ziemi z zachowaniem podstawowego prawa przyrody, traktujące o tym, ze masa i energia nie giną i nie ulegają zmianom w czasie i przestrzeni, w przeciwieństwie do materii.
Rozwój cywilizacyjny powoduje zmiany w poglądach na znaczenie i funkcji środowiska geograficznego na płaszczyźnie społeczno - ekonomicznej. Do pierwszych poglądów należy pogląd determinizmu geograficznego - jego twórcy oraz zwolennicy uważali, że środowisko geograficzne determinuje działalność gospodarczą człowieka oraz wpływa na jego poziom życia. Przeciwna koncepcja do powyższej nos nazwę indeterminizmu geograficznego, mówi ona o tym, że środowisko nie oddziałuje w żaden sposób na rozwój społeczno - gospodarczy.
W dobie XXI wieku na wokandzie znajduje się pogląd, że bez środowiska geograficznego nie można prowadzić jakiejkolwiek działalności społeczno - gospodarczej, ponieważ zawiera ono w sobie niezbędne dobra materialne, konieczne do tego rodzaju przedsięwzięć. Środowisko geograficzne stwarza człowiekowi możliwości, które on poprzez swoje talenty i umiejętności może właściwie wykorzystać z pożytkiem dla siebie. Decydujące są tutaj:
- posiadanie wiedzy o przyrodzie
- określony poziom wykształcenia, techniki i stopnia zaawansowania technologicznego
- oraz kooperacja wykorzystania i kształtowania środowiska
Jeśli powyższe umiejętności nie zostaną zaakceptowane a w ciągu dalszego procesu wykorzystane to nie będzie to korzystne dla danego kraju, gdyż nie będzie on potrafił sam racjonalnie wykorzystać zasobów środowiska geograficznego.
W ujęciu ekonomicznym środowisko geograficzne naszej planety można podzielić na poniższe obszary:
- obszar ekumeny - jest to obszar stale zamieszkany i intensywnie zagospodarowany przez człowieka. Przykładem jest Europa Zachodnia, Wschodnie Wybrzeże USA, Japonia
- obszar anekumeny - jest to obszar niezamieszkały przez cały rok przez człowieka lub w skrajnych przypadkach zamieszkały okresowo, np.: Antarktyda, wnętrza pustyni Sahary
- obszar paraekumeny - jest to obszar słabo zamieszkały przez człowieka i również w niewielkim stopniu przez niego zagospodarowany, przykładem jest Mongolia
- obszar subekumeny - jest to obszar w sposób okresowy, przejściowo zamieszkały przez człowieka, który charakteryzuje się przejawami działalności takimi jak: wypasanie owiec i krów, koni, na obszarach stepowych i na halach górskich.
