Opis wybranego kraju- Dania

• Oficjalna nazwa państwa to Królestwo Danii (duń. Kongeriget Danmark).

• Dania jest monarchią konstytucyjną, tj. władzę sprawuje monarcha z ograniczoną władzą ustawodawczą.

• Głową państwa jest Małgorzata II, następcą tronu- książę Fryderyk.

• Od 1973 roku Dania jest członkiem Unii Europejskiej.

• Od 1 stycznia 2007 roku, kraj podzielony jest na pięć regionów podzielonych na 98 gmin.

• Obowiązującą walutą jest korona duńska.

• Stolicą państwa jest Kopenhaga.

• PKB[1] na osobę wynosi 52114 USD (dolary amerykańskie).

• Współczynnik rozwoju społecznego HDI[2] wynosi 0,925- Dania jest krajem wysoko rozwiniętym

• Mottem kraju jest ,, Boża pomoc, miłość Narodu, siła Danii”

Dania leży w zasięgu klimatu umiarkowanego ciepłego typu morskiego, co znaczy, że zimy są krótkie i łagodne, zaś lata długie, ale chłodne. Taki klimat ma związek z występowaniem ciepłych prądów morskich.

Opady to głównie deszcze, niezwykle rzadko pada śnieg. Dania jest krajem nizinnym – najwyższym punktem jest wzgórze Yding Skovhøj (172,54 m n.p.m. razem z kurhanem nagrobnym na szczycie, bez kurhanu 170,777 m n.p.m.). Większa część powierzchni kraju ukształtowana została w okresie ostatniego zlodowacenia. 70% powierzchni Danii przypada na Półwysep Jutlandzki. Reszta kraju położona jest na 406 wyspach, z czego zamieszkanych jest 79. Największe i najważniejsze wyspy to Zelandia: 7031 km², Fionia: 2984 km², Lolland 1243 km², Bornholm: 588,5 km², Falster: 514,0 km², Morsø: 363,3 km², Als 321,0 km², Langeland 284,0 km², Møn:  237,5 km² i Rømø 128,9 km².

Dane liczbowe:

Powierzchnia całkowita: 43 094 km²

Powierzchnia lądowa: 42 394 km² (98,38%)

Powierzchnia wodna: 700 km² (1,62%)

Całkowita granica lądowa: 68 km z Niemcami

Długość wybrzeża: 7314 km

Najwyższy punkt naturalny: Møllehøj 170,86 m n.p.m.

Najniższy punkt: Lammefjord 7 m p.p.m.

Największe miasta Danii: Kopenhaga (518,6 tys.), Århus (239,9 tys.), Odense, Ålborg i Esbjerg.

Møllehøj, najwyższy szczyt w Danii

REGION

POŁOŻENIE

MAPA

STOLICA

POPULACJA

POWIERZCHNIA W

KM²

GĘSTOŚĆ ZALUDNIENIA OS./KM²

Jutlandia Północna

północna część Jutlandii

Ålborg

579 996

7874,0

73,66

Jutlandia Środkowa

środkowa część Jutlandii

Viborg

1 266 682

13 000,2

97,44

Dania Południowa

południowa część Jutlandii, Fionia, pobliskie wyspy, m.in. Langeland, Als, Ærø

Vejle

1 201 342

12 191

98,0

Region Stołeczny

północno-wschodnia część Zelandii, Bornholm

Hillerød

1 714 486

2546,3

673,32

Zelandia

południowo-zachodnia część Zelandii, pobliskie wyspy, m.in. Lolland, Falster, Møn

Sorø

817 907

7217,8

113,32

Kraj/rejon autonomiczny

Liczba ludności

Powierzchnia

Gęstość zaludnienia

Os./km²

Dania

5 430 590

43 094

126

Wyspy Owcze

47 017

1299

34

Grenlandia

56 916

2 175 600

0,026

Gospodarka Danii jest dobrze rozwinięta. Spośród krajów unijnych, ma najlepszy Wskaźnik Wolności i jest w pierwszej dziesiątce najbardziej wolnych na świecie. Wskaźnik Giniego, czyli rozpiętość w dochodach, wynosi 25 i jest najniższy na świecie obok wyniku pozostałych krajów skandynawskich. Podatki należą do najwyższych w UE i na świecie, stanowią one 49% PKB. Najwięcej zatrudnionych (ok. 70%) pracuje w szeroko zakrojonej sferze usług. Na terenie kraju funkcjonuje m.in. przemysł spożywczy, maszynowy, celulozowo-papierniczy, metalurgiczny i budownictwo.

Charakterystycznym elementem duńskiego krajobrazu są wiatraki. Dania jest prekursorem a zarazem światowym liderem w wykorzystywaniu energii wiatrowej.  Innym źródłem, z którego pozyskuje się energię w sposób ekologiczny jest biomasa. Mianem tym określamy m. in. Odpady z przemysłu drzewnego i rolniczego, a także specjalnie hodowane do tego celu rośliny, np. ślazowiec pensylwański.

Znane firmy duńskie to Maersk, jedna z największych na świecie firm kontenerowych, Lego i Carlsberg.

Dania posiada stosunkowo dobrze rozwiniętą sieć drogową. W 2006 ich łączna długość wynosiła 72 362 km a średnia gęstość 167,9 km/100 km². W 2007 istniało w tym kraju 2644 km linii kolejowych, ich średnia gęstość wyniosła 6,14 km/100 km².

Rolnictwo duńskie jest wysoko rozwinięte, nowoczesne o wysokim stopniu mechanizacji, cechuje się intensywnością i wysoką wydajnością (jedno z czołowych miejsc w świecie pod względem wydajności). Wytwarza się znaczną nadwyżkę żywności, trzykrotnie przewyższającą potrzeby kraju, która stanowi ważny towar eksportowy.

Dania jest jednym z niewielu krajów na świecie z taką ilością terenów rolnych i sadów; zajmują one ok. 63% powierzchni kraju. Uprawa obejmuje głównie zboża (zwłaszcza pszenicę, a także jęczmień, żyto i owies), buraki cukrowe, ziemniaki oraz warzywa.

 Hodowane jest przede wszystkim bydło) i trzoda chlewna, sporą rolę odgrywa hodowla drobiu. Dania jest światową potęgą w produkcji i eksporcie mleka, mięsa, masła i serów. Istotną rolę, dzięki warunkom naturalnym, odgrywa rybołówstwo morskie, ponad 2/3 połowów przeznacza się na eksport. Największymi portami rybackimi są: Esbjerg, Skagen i Thyborøn.

Nieprzyjazny klimat powoduje, że duże znaczenie ma uprawa roślin szklarniowych, np. pomidorów, sałaty lub kwiatów Przemysł ogrodniczy z reguły koncentruje się wokół dużych miast, najwięcej szklarni znajduje się na wyspach Fionii i Zelandii. Lasy pokrywają ok. 12% powierzchni kraju, a produkcja drewna zaspokaja 1/3 zapotrzebowania Danii.

Eksport jest bardzo ważnym czynnikiem w gospodarce Danii. Około 1/3 PKB kraju pochodzi właśnie z eksportu. Eksportowane są przede wszystkim takie dobra jak: części maszyn, metale surowe, produkty spożywcze, elektronika i gaz ziemny. Najważniejszymi partnerami handlowymi Danii są Niemcy, Szwecja, Wielka Brytania oraz Stany Zjednoczone. W roku 2009 handel zagraniczny z Niemcami uległ pogorszeniu ze względu na kryzys finansowy w Europie. W latach 60. Niemcy zdetronizowały Wielką Brytanię z pozycji głównego partnera handlowego Danii, jednakże Anglia dalej pozostaje jednym z najbardziej znaczących odbiorców duńskich produktów eksportowych. Handel z krajami Europy Wschodniej urósł na znaczeniu. Bilans handlowy Danii jest pozytywny; oznacza to, że eksport przewyższył import. Na początku lat 60. Głównymi towarami eksportowymi Danii były produkty mięsne oraz nabiał. Obecnie są to również produkty farmaceutyczne, maszyny, metale oraz części transportowe.

Turystyka jest ważnym źródłem dochodowym Danii. Przemysł turystyczny w Danii kwitnie od lat i ciągle nabiera na sile. Dania jest szczególnie lubiana przez turystów z Niemiec, Szwecji oraz Norwegii. Szczególnie chętnie odwiedzanym miejscem jest stolica kraju, Kopenhaga.

Dania to spokojny i bezpieczny kraj, a jej główne atrakcje turystyczne to: Legoland Billund (park rozrywki zbudowany w większości z klocków Lego), Ogrody Tivoli (park rozrywki i ogród), Den Bla Planet (największe nordyckie oceanarium).

Przyroda i zabytki: białe klify na wyspie Mon, Duński Riwiera (piaszczyste plaże), Zamki: Frederiksborg i Kronborg

                W 2016 roku populacja Danii wynosiła 5 75 170 mieszkańców. Mniejszości stanowią integralną część społeczeństwa, ale mimo szeroko zakrojonych akcji, protestów i innego tego typu przedsięwzięciach, rasizm nadal jest tam sporym problemem.

Podział społeczeństwa na mniejszości narodowe

Duńczycy – 86,96%

Turcy – 1,09%

Polacy - 0,79%

Syryjczycy - 0.68%

Niemcy – 0,57%

Irakijczycy - 0.56%

Rumuni - 0.48%

Libańczycy - 0.46%

Pakistańczycy - 0.43%

Bośniacy – 0,40%

Somalijczycy – 0,37%

Persowie – 0,35%

pozostali – 6,86% (w tym: Afgańczycy, Szwedzi, Brytyjczycy, Norwegowie, Wietnamczycy

Struktura wieku: (2006 r.)

0-14 lat: 18,7%

15-64 lat: 66,1%

65 i więcej lat: 15,2%

Średnia wieku: (2006 r.)

ogółem: 39,8 lat

średnia wieku mężczyzn: 38,9 lat

średnia wieku kobiet: 40,7 lat

Przeciętna długość życia: (2006 r.)

dla całej populacji: 77,79 lat

średnia długość życia mężczyzn: 75,49 lat

średnia długość życia kobiet: 80,22 lat

Języki Oficjalnym językiem Królestwa Danii jest język duński, który występuje w wielu regionalnych dialektach. Języki mniejszości to turecki oraz niemiecki. Na terytoriach zależnych Danii używane są też języki farerski i grenlandzki. Najpowszechniej znanym językiem obcym jest angielski.

Struktura religijna kraju w 2010 roku według Pew Research Center:

protestantyzm – 81,9%

ateizm – 11,8%

islam – 4,1%

katolicyzm – 0,7%

hinduizm – 0,4%

inne odłamy chrześcijaństwa – 0,3% (w tym: Świadkowie Jehowy – 0,23% i mormoni – 0,08%)

buddyzm – 0,2%

prawosławie – 0,1%

inne religie – 0,5%

Od 1536 roku religią państwową w Danii jest luteranizm. Większość Duńczyków należy do Kościoła Ewangelicko-Luterańskiego. Jednak podobnie jak w pozostałej części Skandynawii, północno-zachodniej Europie i Wielkiej Brytanii, tylko niewielka mniejszość uczęszcza do kościoła w niedzielę. Oprócz luteranizmu, jest także mała mniejszość rzymskokatolicka, jak również istnieją niewielkie wolne kościoły protestanckie. Duńczycy, podobnie jak Szwedzi i Norwegowie są narodem silnie zsekularyzowanym. Według ośrodka badawczego Gallup religia odgrywa ważną rolę w życiu zaledwie 18% społeczeństwa, natomiast dla ponad 80% Duńczyków religia jest nieważna. Tylko kilka procent Duńczyków uczestniczy w niedzielnych nabożeństwach przynajmniej raz w miesiącu.

Obowiązek szkolny w Danii trwa dziewięć lat, obejmuje cały okres nauki w szkole podstawowej i może być realizowany na trzy różne sposoby: w szkołach państwowych, prywatnych lub w formie domowego nauczania. Wybór pozostawia się rodzicom.

Od roku szkolnego 2007/2008 duński system oceniania jest siedmiostopniowy, obejmujący oceny od -3 do +12/12. Aby zdać należy osiągnąć odpowiednio 12, 10, 7, 4 albo 2 punkty. Egzamin niezdany jest wtedy, kiedy otrzyma się następująco 0 bądź -3 punkty. Wartości, które znajdują się pomiędzy wymienionymi, nie decydują o zdaniu bądź niezdaniu egzaminu, lecz mają znaczenie podczas wystawiania ocen cząstkowych. Powodem, dla którego doszło do zreformowania skali ocen, było między innymi potrzeba, aby ustalono jasne granice pomiędzy pojedynczymi ocenami oraz umożliwiono, na ile to możliwe, międzynarodowego systemu oceniania. Poniższa tabela ilustruje poszczególne oceny z odpowiednią definicją wyjaśniającą tę ocenę w duńskim systemie szkolnictwa, jak również porównanie z punktami ECTS oraz niemieckim systemem oceniania.  

10           „znakomite osiągnięcie”

7             „dobre osiągnięcie”                       

4             „przeciętne osiągnięcie”                             

02           „wystarczające osiągnięcie”       

00           „niewystarczające osiągnięcie”

–3           „osiągnięcie całkowicie nie do zaakceptowania”              

Wszystkie duńskie kierunki studiów podlegają tak zwanemu Numerus clausus, który jest dokumentem centralnym, na podstawie którego ustala się miejsca na studiach według średniej ocen. Pewien procent miejsc na studiach przydzielany jest na podstawie kwestii socjalnych, przy czym można sobie zwiększyć szanse na dostanie takiego miejsca, wykonując prace socjalne. Podobnie jak w Niemczech niektóre przedmioty są chętniej i liczniej uczęszczane, dlatego też trudniej jest wtedy zdobyć wolne miejsce. (np. medycyna, psychologia czy prawo), podczas gdy na niektóre kierunki prawie nie ma zapotrzebowania i tam każdy kandydat zostaje przyjęty.

Jednym z najstarszych zabytków znalezionych na terenie Danii jest Fibula[3] z Værløse datowana na III wiek, znaleziona w 1944 w Værløse na północ od Kopenhagi.

Duńskie malarstwo

Duńskie malarstwo największe triumfy święciło w XIX w., a do jego najwybitniejszych przedstawicieli należą Christoffer Wilhelm Eckersberg i Christen Købke.

Dzieła starożytne, które przetrwały, to przede wszystkim malowidła ścienne w kościołach na Zelandii, pochodzące z XII w. W kolejnych stuleciach dominowało w Danii malarstwo dekoracyjne i portretowe. Autorami byli przede wszystkim holenderscy artyści. Do najważniejszych dzieł należą obrazy olejne w kopenhaskim zamku Rosenborg oraz w zamku Kronborg w Helsingør. W obrazach pochodzących z XVIII w. są widoczne wpływy francuskie. Najważniejszym malarzem tego okresu jest portrecista Peder Als.

Powstanie Królewskiej Duńskiej Akademii Sztuk (Det Kongelige Danske Kunstakademi) było punktem zwrotnym w rozwoju duńskiego malarstwa. To tam kształcili się najwybitniejsi klasycystyczni malarze, m.in.: Jens Juel i Nikolai Abildgaard.

Jako „Złotą Epokę” duńskiej sztuki określany jest okres od 1816 do 1848 r., w którym tworzyli tacy malarze jak: Christoffer W. Eckersberg, Christen Købke czy Johan Th. Lundbye. Eckersberg, jako profesor w Akademii Sztuk w Kopenhadze, zachęcał młodych malarzy do studiowania w plenerze i w ten sposób założył nową szkołę malarstwa plenerowego w Danii. Nauczał on także malowania kobiecych aktów.

Pod koniec XIX w. powstało w Danii ugrupowanie malarzy z duńskiej miejscowości rybackiej – Skagen, która została jednocześnie nazwą ugrupowania. Malarze ze Skagen specjalizowali się w malarstwie plenerowym, szczególnie często malowali pejzaże samego Skagen, w którym stykają się ze sobą Morze Północne oraz Bałtyk. Oprócz tego malowali oni ludzi przy pracy oraz dzieci bawiące się na plaży. Szczególnie fascynowało ich światło północne, dlatego też stosowali oni w swoich obrazach technikę światłocienia. Przedstawiali oni w ten sposób nie tylko pejzaże, ale również wnętrza pomieszczeń.

We współczesnym malarstwie duńskim ważną rolę odgrywała Grupa Cobra. Nazwa ta to połączenie pierwszych liter nazw trzech europejskich stolic: Kopenhagi, Brukseli oraz Amsterdamu. Były one centrami działalności członków grupy. Cobra działała do 1951 r. i zrzeszała ponad 50 artystów, nie tylko malarzy, ale również rzeźbiarzy czy fotografów. Sztukę reprezentowaną przez to stowarzyszenie charakteryzuje spontaniczność i eksperymentalizm. Artyści czerpali inspirację z rysunków dziecięcych, sztuki niszowej czy z kultur prymitywnych. Cechy rozpoznawcze dzieł to m.in. jaskrawe kolory, fantazja i humor zawarte w obrazach.

Muzyka

Duży wpływ na duńską muzykę w czasach rządów króla Chrystiana IV (druga połowa XVI w., pierwsza połowa XVII w.) miała muzyka niemiecka, włoska oraz angielska. Kompozytorzy tacy jak John Dowland, Heinrich Schütz, którzy przez długi czas byli nadwornymi kompozytorami królewskimi, lub Dietrich Buxtehude, który był organistą w Helsingør, mieli możliwość kontaktu z duńskimi kompozytorami, przez co mieli wpływ na ich twórczość.

Do rozwoju duńskiej muzyki w dużym stopniu przyczynił się urodzony w Niemczech Friedrich Ludwig Æmilius Kunzen, który napisał operę „Holger Danske” (1787). Innym ważnym kompozytorem był Christoph Ernst Friedrich Weyse, który napisał operę „Ludams Hule” (1816).

Duńskimi reprezentantami epoki romantyzmu byli Niels Wilhelm Gade, Johann Peter Emilius Hartmann oraz Peter Arnold Heise.

Najważniejszym kompozytorem XX w. w Danii był Carl Nielsen, który dzięki swoim symfoniom i operom zyskał sławę również poza granicami kraju. Inni kompozytorzy z tego okresu to Poul Schierbeck, Knudåge Riisager, Jørgen Bentzon, Finn Høffding, Herman David Koppel, Vagn Holmboe, Niels Viggo Bentzon, Louis Glass, Paul von Klenau, Ludolf Nielsen, Hakon Børresen, Rued Langgaard, Poul Ruders oraz Per Nørgård.

Najbardziej znanymi duńskimi wykonawcami muzyki pop są: zespół Aqua, Lars Ulrich (perkusista zespołu Metallica), Oh Land, Niels-Henning Ørsted Pedersen, Carpark North, Saybia, Kashmir, Nephew, Medina, Outlandish, D-A-D, Pretty Maids, Thulla, Poul Krebs, Kim Larsen, TV-2, Sorten Muld, Volbeat, Jakob Sveistrup, Sort Sol, King Diamond, Red Warszawa, Natasha Thomas, Laid Back, Hanne Boel, Anna David, Junior Senior, Under Byen, Raunchy, The Raveonettes oraz Trentemølle.

Literatura i filozofia

Jednym z duńskich filozofów jest Søren Kierkegaard, który jest uznawany za jednego z prekursorów egzystencjalizmu. Innym filozofem jest Nikolai Frederik Severin Grundtvig (nauczyciel, pisarz, polityk, a także filozof, który odegrał ogromną rolę w kształtowaniu duńskiej świadomości narodowej) z Kirkegaardem. W czasach najnowszych filozofem jest Knud Ejler Løgstrup, który sam uważał za kontynuatora dzieła Grundtviga. Jednym z duńskich pisarzy jest Hans Christian Andersen.

Typowa duńska kuchnia jest połączeniem tradycyjnej kuchni Skandynawii ze tradycjami kontynentalnymi. Posiłkowi towarzyszy koncepcja hygge (ciepłej i miłej atmosfery, odpowiedniego nastroju). Często spożywane są dania z ryb np..: makreli, śledzia (które bywają jadane w marynowanej słodkiej zalewie albo jako dodatek do kwaśnej śmietany i koperku). Bardzo popularne są kanapki tzw.: smørrebrød, w których dodatkiem do pieczywa jest marynowana wieprzowina, duński bekon, surowa wołowina czy też marynowana na słodko czerwona kapusta. Jednym z najpopularniejszych dań typowo duńskich są frikadeller, czyli kotlety mielone z mięsa wieprzowego i wołowego. Kolejnym słynnym daniem są smażone ziemniaki z cebulą i mięsem zwane biksemad.

Urodziny

Ważnym świętem każdego Duńczyka są jego własne urodziny. Początki tej tradycji sięgają XVI wieku. Duńska rodzina królewska przejęła ten zwyczaj od Niemców w 1536 roku, czyli 10 lat po przejściu Fryderyka I (ówczesnego króla Danii) na ewangelicyzm. Obchodzenie urodzin przez zwykłych obywateli zyskało popularność dopiero w XVIII wieku i różniło się pod  pewnymi względami od świętowania, które znamy z czasów obecnych. Różnice te wynikają chociażby z tego, że tort (duń. Lagkege) oraz prezenty, bez których nie wyobrażamy sobie dzisiaj urodzin, pojawiły się w Danii dopiero pod koniec XIX wieku.

Tradycja ta jak widać jest mocno zakorzeniona w kulturze duńskiej oraz ma szczególne znaczenie, o czym świadczy fakt, że w dniu urodzin przed domem solenizanta wiesza się duńską flagę ( DanneBrog ).

W noc poprzedzającą urodziny, gdy solenizant już śpi, wokół jego łóżka kładzione są prezenty, tak by były pierwszą rzeczą jaką zobaczy on zaraz po wstaniu. Solenizant budzony jest zazwyczaj przez członków rodziny urodzinową piosenką (den danske fødselsdagsang). Następnie cała rodzina udaje się do kuchni, by zjeść urodzinowe śniadanie. Na urodzinowym stole znajdziemy przede wszystkim Boller (kardamonowe bułeczki drożdżowe, w których ukryta jest malutka duńska flaga), Brunsviger (ciasto drożdżowe polane masłem z brązowym cukrem) oraz Lagkege,, czyli tradycyjny duński tort ozdobiony małymi duńskimi flagami. W dniu urodzin śpiewa się również najprzeróżniejsze urodzinowe serenady, w tym najbardziej znaną, czyli Tillykke.

Święto Trzech Króli

Święto Trzech Króli zostało uznane oficjalnym dniem wolnym od pracy w 1770 roku po tzw. Helligdagreformen i wypada 6 stycznia. Wieczorem 5 stycznia Duńczycy spotykają się w gronie rodziny, aby zapalić specjalną świecę, która posiada 3 knoty. Po wypaleniu się świecy następuje trzask, który symbolizuje zakończenie okresu Bożego Narodzenia. Obecnie Święto Trzech Króli traci w Danii na znaczeniu, a 6 stycznia traktowany jest przez większość obywateli jako zwykły dzień wolny od pracy.

Wielkanoc

Wielkanoc (duń. Paske) w Danii jest postrzegana jako symbol zakończenia zimy. Święta Wielkanocne mogą rozpocząć się tutaj najwcześniej 22 marca, a najpóźniej 25 kwietnia i trwają od Wielkiego Czwartku do poniedziałku wielkanocnego.

W okresie świątecznym większość domów przystrojona jest w wiosenne kwiaty lub gałązki zdobione pisankami. Dzieje się tak nie bez powodu, bowiem jajka uważane są w tym kraju za najważniejszy symbol świąt. Duńczycy nie tylko obdarowują się nawzajem jajkami, ale również chowają  je w ogrodzie.

Ze Świętami Wielkanocnymi w Danii związana jest szczególna tradycja pisania i wysyłania listów tzw. gaekkebreve. Każdy list jest bardzo indywidualny, różnorodny i co najważniejsze nie ma określonego wzoru. W liście pisze się rymowankę i wysyła ją do wybranej przez siebie osoby. Zadaniem adresata jest odgadnięcie od kogo gaekkebrev pochodzi. Jeżeli adresat nie odgadnie kto jest nadawcą listu, zostaje przezwany duńskim określeniem gæk, które można przetłumaczyć jako głupiec. Jeśli adresat odgadnie od kogo otrzymał list, to gæk’iem zostaje nadawca listu. Oczywiście gæk musi odpokutować swoje winy. W tym celu należy albo urządzić przyjęcie, albo podarować prezent osobie, z którą się przegrało.

W Danii na świątecznym stole znajdziemy przede wszystkim jajka przyrządzone w najprzeróżniejszych wariantach. W niektórych częściach Danii, jak np. na Jutlandii szczególnie popularne są jaja podawane z sosem musztardowym, tzw. Skinde Æg. Dodatkowo na świątecznym stole nie może zabraknąć ciemnego pieczywa, śledzia, ryb, wędlin czy sera. Podczas świąt Duńczycy piją przede wszystkim sznapsa oraz specjalne „piwo” przyrządzane przez gospodynie domowe, które jest mocniejsze i przez to bardziej wyraziste w smaku od zwykłego piwa.

Boże Narodzenie

Z całą pewnością grudzień można określić mianem wyjątkowego okresu w życiu Duńczyków. W tym miesiącu w wielu miastach odbywają się jarmarki świąteczne, ulice są barwnie ozdobione, a w ogródkach czy centralnych miejscach stoją choinki, które wprawiają mieszkańców w świąteczny nastrój. Zgodnie z tradycją, która trwa od 1914 roku, pierwsza oświetlona choinka w Danii musi zostać zapalona w Kopenhadze na Rådhuspladsen.

Grudzień jest również czasem, w którym Duńczycy wysyłają bliskim oraz znajomych kartki świąteczne, na których widnieje specjalny znaczek pocztowy tzw. Julemærke. Każdego roku jest on inaczej zaprojektowany, a pieniądze z jego sprzedaży przekazywane są na cele charytatywne.

W grudniu Duńczycy zapalają specjalną świecę (duń. Kalenderlys), która składa się z 24 podziałek. Za jej pomocą odlicza się dni do Wigilii. Dodatkowo w większości domostw znajdziemy wieniec adwentowy zrobiony ze świerkowych gałązek, w którym umieszczone są 4 świece adwentowe. Świece adwentowe zapala się kolejno w 4 niedziele poprzedzające Boże Narodzenie.

Boże Narodzenie Duńczycy świętują w rodzinnym gronie. W Danii 23 grudni  a określa się jako „Lille julaften”. Dzień ten uznawany jest również za dzień rozpoczynający święta.

Zgodnie z tradycją choinki ubierane są 24 grudnia. Ozdabia się je przede wszystkim małymi duńskimi flagami. Po przybraniu świątecznego drzewka układa się pod nim prezenty, które rozdawane są po wieczerzy wigilijnej. W odróżnieniu m.in. od państw europejskich w Danii prezenty przynosi skrzat tzw. Julenissen. Obecnie jest on jednak wypierany z duńskiej tradycji przez popularnego na całym świecie Świętego Mikołaja.

W Danii na wigilijnym stole nie może zabraknąć potraw takich jak m.in. pieczona kaczka lub gęś, faszerowana suszonymi śliwkami i jabłkami, podawana z ziemniakami, czerwoną kapustą lub buraczkami i konfiturą z żurawiny, ryż a l’amande polany sosem z wiśni oraz sałatka śledziowa. W tym dniu na stole nie może zabraknąć również deseru, z ukrytym migdałem. Osoba, która znajdzie migdał otrzymuje dodatkowy prezent. Z napojów popularne są przede wszystkim grzane wino tzw. Glögg oraz piwo „Julebryg”.

Pierwotnie obszar dzisiejszej Danii został zasiedlony przez plemiona germańskie: Cymbrów i Teutonów, a następnie Anglów, Jutów i Sasów. Te 3 plemiona w V i VI wieku po podbiciu części Wysp Brytyjskich (dzisiejsza Anglia) przemieściły się tam, a na ich miejsce napłynął północnogermański lud Duńczyków. W okresie VIII-IX wieku Duńczycy brali udział w morskich wyprawach na wybrzeża Wielkiej Brytanii, państwa Franków i wybrzeża Bałtyku. Postępowało jednoczenie kraju, a w IX wieku kraj został schrystianizowany. Duński król Kanut II Wielki władał państwem, które obejmowało obok Danii, także Anglię, Norwegię, południową Szwecję oraz część Finlandii.

W XII wieku Dania rozpoczęła ekspansję w rejonie Morza Bałtyckiego, zajmując m.in. Estonię, Holsztyn i Inflanty. W roku 1397 Dania utworzyła z Norwegią i Szwecją Unię Kalmarską, która przetrwała do 1523 roku, a następnie do roku 1814 istniała unia Danii z Norwegią. W 1448 r. tron objął Chrystian I z dynastii Oldenburgów. W latach 1534–1536 w Danii trwała wojna domowa, w wyniku której religią państwową stał się luteranizm. W drugiej połowie XVI wieku kraj zaangażowany był w wyniszczające wojny o panowanie na Bałtyku ze Szwecją i w ich wyniku utracił mocarstwową pozycję. W wojnie trzydziestoletniej (1618-1648) król Danii Chrystian IV wziął udział po stronie protestantów.

Dania była państwem, które zaprotestowało przeciwko likwidacji Polski po II rozbiorze. W okresie napoleońskim Duńczycy opowiedzieli się po stronie francuskiej. Po klęsce Napoleona, Dania została ostatecznie wyparta z Półwyspu Skandynawskiego i w roku 1814 musiała oddać Norwegię Szwecji. Jednak zachowała norweskie posiadłości: Islandię, Wyspy Owcze i Grenlandię. Od roku 1849 Dania stała się monarchią konstytucyjną. Po wojnie duńskiej w 1864 roku z Austrią i Prusami, Dania utraciła Szlezwik i Holsztyn, od tego momentu przestrzegała neutralności politycznej.

 Podczas I wojny światowej Dania pozostała neutralna, a w roku 1920 w wyniku plebiscytu północny Szlezwik powrócił do Danii. Mimo neutralności Dania została prawie bez oporu zajęta w 1940 r. przez hitlerowskie Niemcy. Przez kilka lat mimo niemieckiej okupacji Dania zachowywała formalną suwerenność – funkcjonował parlament i rząd, ale od roku 1943 rządy bezpośrednie sprawowali już hitlerowcy. W trakcie II wojny światowej w roku 1944 Islandia zerwała unię personalną z Danią, gdyż ogłosiła się republiką. Dania została wyzwolona 5 maja 1945 roku przez wojska brytyjskie. Od razu zaczęto odbudowywać kraj i Duńskie Siły Zbrojne.

W roku 1949 Dania stała się członkiem NATO. Od 1953 roku w Królestwie Danii obowiązuje nowa konstytucja (Konstytucja Królestwa Danii z 5 czerwca 1953 r.). W roku 1960 weszła w skład Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu, a w 1973 stała się członkiem EWG. W roku 1992 w referendum Duńczycy odrzucili traktat z Maastricht, jednak rok później został on ostatecznie ratyfikowany.

Dania jest monarchią konstytucyjną – głową państwa jest królowa Małgorzata II. Władzę ustawodawczą sprawuje jednoizbowy parlament noszący nazwę Folketing (179 deputowanych) wybierany na 4-letnią kadencję.

Dania jest najstarszą europejską monarchią z zachowaną ciągłością dziedzicznej władzy monarszej. Obecnie na tronie duńskim zasiada królowa Małgorzata II, córka Fryderyka IX i królowej Ingrid, z dynastii oldenburskiej, linii Sonderburg-Glücksburg, zamężna z księciem Henrykiem. Następcą tronu jest starszy syn królowej, książę Fryderyk. Dania jest monarchią konstytucyjną od 5 czerwca 1849 roku.

Dziedziczenie tronu

Według Aktu o sukcesji z 4 czerwca 2009 r. tron po zmarłej monarchini obejmuje najstarszy potomek. Przy braku potomka tron przechodzi na najstarszego brata lub siostrę. Jeżeli rodzeństwo zmarłego władcy nie żyje lub z innych powodów nie jest upoważnione do objęcia tronu, tron obejmuje najbliższa pokrewieństwem linia boczna panującej dynastii. Na tronie mogą zasiąść tylko spadkobiercy z legalnych związków małżeńskich i jeśli należą do Kościoła Ewangelicko-Luterańskiego. Związek małżeński króla musi zostać zaakceptowany przez Folketing, a małżeństwa zawarte przez pretendentów do tronu wymagają zgody królowej na forum Rady Państwowej. Tuż po wstąpieniu na tron monarcha lub monarchini składa przyrzeczenie na piśmie, że będzie przestrzegać postanowień konstytucji.

System partyjny

Obecny system partyjny Danii jest systemem wielopartyjnym. Liczba partii reprezentowanych w parlamencie kształtuje się zwykle w granicach 8-10. Wśród ugrupowań socjalistycznych dominuje Partia Socjaldemokratyczna. Inne lewicowe ugrupowania to m.in. Socjalistyczna Partia Ludowa oraz Partia Jedności, „Związek Czerwono-Zielonych”. Rola łącznika pomiędzy centrum a prawicą przypada Partii Radykalno-Liberalnej. Innego rodzaju partią liberalną jest Duńska Partia Liberalna – „Venstre”. Coraz większe poparcie wyborców uzyskuje nacjonalistyczna Duńska Partia Ludowa. Interesy niemieckiej mniejszości reprezentuje Partia Szlezwiku, o wyraźnie regionalnym zasięgu. Poza ww. występują również inne partie, np. Konserwatywna Partia Ludowa czy Sojusz Liberalny.

Członkostwo w organizacjach międzynarodowych

Dania jest państwem Unii Europejskiej, a także członkiem OECD, NATO, ONZ, Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, Unii Nordyckiej (której siedziba znajduje się w stolicy Danii, Kopenhadze) i innych organizacji międzynarodowych. Dania jest członkiem założycielem Rady Europy.

Siły zbrojne

Duńskie Siły Zbrojne (duń. Det Danske Forsvar) dzielą się na Armię Danii, Marynarkę Wojenną, Siły Powietrzne i Obronę Terytorialną. Podstawowym zadaniem wojska jest obrona terytorium Danii, Wysp Owczych i Grenlandii przed zewnętrzną agresją. Wojsko podlega Ministerstwu Obrony, a jego najwyższym dowódcą jest królowa Małgorzata II. Dania od 1949 roku jest członkiem NATO. W Danii służba wojskowa jest obowiązkowa dla mężczyzn i wynosi w zależności od specjalizacji od 4 do 12 miesięcy. Według rankingu Global Firepower duńskie siły zbrojne stanowią 43. siłę militarną na świecie, z rocznym budżetem na cele obronne w wysokości 4,4 mld dolarów (USD).

[1] Produkt krajowy brutto-wartość wszystkich wytworzonych w kraju towarów i świadczonych usług w danym roku

[2] Wskaźnik rozwoju społecznego- HDI ocenia kraje na trzech płaszczyznach: długie i zdrowe życie, wiedza  i dostatni standard życia

[3] ozdobna, metalowa zapinka do spinania szat, funkcją i kształtem zbliżona do współczesnej agrafki; aż do średniowiecza  zastępująca guziki.