Jeziorem nazywamy naturalne zagłębienie terenu (misę jeziorną) wypełnioną w wyniku naturalnego zalania wodą i bez swobodnej wymiany wód z morzem lub oceanem. Badaniem zbiorników jeziornych i innych zbiorników wody stojącej na powierzchni Ziemi są przedmiotem zainteresowań działu hydrologii - limnologii.

Jeziora to formy krótkotrwałe. Większa ilość jezior na powierzchni Ziemi powstała w erze czwartorzędu (ok. 2 mln lat temu). Tylko niewielka ilość jezior na Ziemi wywodzi się z ery trzeciorzędu. Szybkie zanikanie jezior jest wynikiem zasypania poprzez materiał transportowany przez dopływające rzeki, zdrenowania przez rzekę uchodzącą z misy jeziornej, wypełnienia przez materiał organiczny na skutek zarastania przez bujną roślinność nadbrzeżną lub denną lub w wyniku jego wysychania. Najdłuższym okresem trwania odznaczają się jeziora tektoniczne, będące zbiornikami dużymi i głębokimi.

Rodzaje jezior:

  1. Jeziorem okresowym (periodycznym) - nazywamy takie jezioro, które wypełnione jest wodą tylko w czasie określonej pory roku lub wykazuje znaczne wahania poziomu wód i zmiany zasięgu linii brzegowej.
  2. Jeziorem epizodycznym - nazywamy takie jezioro, które funkcjonuje bardzo krótki okres czasu - jedynie po okresie rzadkich, ale bardzo obfitych opadów deszczu.
  3. Jeziorem odpływowym - nazywamy takie, które odprowadza część swojej wody pod postacią cieku powierzchniowego ( przykładowo rzeki, strumienia). Typowe jezioro odpływowe to Tana w Afryce, będące obszarem źródłowym Nilu Błękitnego.
  4. Jeziorem przepływowym - nazywamy takie, z którego rzeka odpływająca od niego transportuje mniej więcej taka samą ilość wody, ile jest odprowadzana przez rzekę wypływającą z jeziora ( przykładem są jeziora: Gopło, Hańcza, Niasa)
  5. Jeziorem bezodpływowym - nazywamy takie, które występuje wtedy, kiedy z jeziora nie uchodzi żadna rzeka (przykładem jest Bałchasz, Czad, a na obszarze Polski oczka wytopiskowe). Mimo braku istnienia odpływu podziemnego, istnieje znaczny odpływ podziemny.
  6. Jeziorem oligotroficznym - nazywamy takie, które posiada błękitną, przejrzystą wodę, są ubogimi w składniki pokarmowe (za wyjątkiem wapnia). Są one często jeziorami głębokimi, o wodzie aż do powierzchni dna nasyconej cząsteczkowym tlenem. W wyniku wysokiej zawartości tlenu dochodzi do szybkiego rozkładu materii organicznej. Typowy osad tego typu jezior to pokłady kredy jeziornej.
  7. Jeziorem eutroficznym - nazywamy jeziora żyzne, które są bogatymi w związki wapnia, fosforu, azotu. Woda w takim jeziorze jest mętna i zabarwiona na zielonkawy kolor. W tych jeziorach istnieją dogodne warunki dla życia roślin i zwierząt. Przy dnie zachodzą procesy gnilne prowadząc do ograniczenia ilości rozpuszczonego tlenu. Są one jeziorami dość płytkimi, szybko ulegającymi zarastaniu i zamulaniu osadami organicznymi. Eutrofizacja powoduje przyspieszenie zrzutów nawozów wykorzystywanych w rolnictwie i ścieków spływających w wody jeziora.
  8. Jeziorem dystroficznym - nazywamy takie jezioro, które zawiera niewielka ilość soli mineralnych, zwłaszcza znacznym niedoborem charakteryzuje się związek wapnia, co powoduje zakwaszanie. Są zbiornikami niedostatecznie przewietrzanymi, o żółtej i brunatnej wodzie. To właśnie nietypowe zabarwienie jest wywołane znaczną zawartością substancji humusowych nie tylko w wodzie, ale również w osadach dennych. Są jeziorami charakterystycznymi dla terenów leśnych i bagiennych, wody są ubogimi w organizmy żywe.

Nazwa

Powierzchnia

Głębokość

Geneza

Morze Kaspijskie

374000

1025

Tektoniczne, reliktowe

Górne

82680

406

Tekton. - lodowcowe

Wiktorii

69000

92

Tekton. - lodowcowe

Huron

59800

229

Tekton. - lodowcowe

Michigan

58100

281

Tekton. - lodowcowe

Aralskie

33600

50

Tektoniczne, reliktowe

Tanganika

32900

1435

Tektoniczne

Bajkał

31500

1620

Tektoniczne

Niasa

30900

706

Tektoniczne

Wlk. Niedźwiedzie

30200

137

Tektoniczno - lodowcowe

Wlk. Niewolnicze

27200

156

Tektoniczno - lodowcowe

Erie

25700

64

Tektoniczno - lodowcowe

Winnipeg

24600

19

lodowcowe