GIŻYCKO

Miasto położone jest na przesmyku pomiędzy jeziorami Kisajno oraz Niegocin na obszarze, który często określa się jako Kraina Tysiąca Jezior. Giżycko utworzyło się na ziemiach byłej osady pruskiej istniejącej przed rządami Krzyżaków. Właśnie oni postawili tutaj w pierwszej poł. wieku XIV zamek, który spalili Litwini w roku 1365. Jednakże bardzo szybko go odbudowano. Stał się jedną z najważniejszych twierdz, które broniły Prusy od litewskich najazdów. Podczas trzynastoletniej wojny (1454-1466) polskie wojsko zdobyło ten zamek. Z końcem wieku XV przeszedł odbudowę, istniał wówczas również browar, rybacka przystań, folwark oraz piekarnia. Po 1525 roku na zamku mieli swe siedziby starostowie.

W 1612 roku miasto to otrzymało (pełne) prawa miejskie, na pierwszego burmistrza Giżycka wybrano Pawła Rudzkiego.

Po roku 1820 miasto zaczęło pełnić funkcję siedziby powiatowych władz. Giżycko wiele razy ucierpiało od pożarów. W 1838 roku w Giżycku przyszedł na świat Wojciech Kętrzyński, poeta, historyk, działacz narodowy, pełnił on również rolę dyrektora w Bibliotece Ossolińskich, która znajduje się we Lwowie.

Od 1843 do 1851 roku trwała budowa twierdzy, której nazwa pochodzi od imienia gen. Hermana von Boyen.

W 1906 roku połączono Giżycko szlakiem kolejowym z Piszem oraz Węgorzewem, natomiast w roku 1908 z Oleckiem. Wybudowano również elektrownię, gazownię oraz poprowadzono wodociągi.

Podczas II wojny światowej miasto uległo zniszczeniu w 35%. W roku 1945 nadano mu nazwę Łuczany, a od 1946 roku nazywa się je Giżyckiem ku czci działacza narodowego Gizewiusza Gustawa. Po naprawie zniszczeń wojennych Giżycko zostało miastem powiatowym.

Zabytki

  • Skrzydło krzyżackiego zamku z wieku XIV, który był przebudowany w XVI wieku a spaleniu uległ w roku 1749
  • Ewangelicki kościół zbudowany w roku 1881
  • Dom parafialny znajdujący się przy wspomnianym już kościele, pochodzi z lat 50' XIX wieku
  • Twierdza Boyen, opisywana już wcześniej
  • Parę XIX-wiecznych domów

TRASA - Giżycko-Mikołajki

Nasza trasa wiedzie na południe środkową częścią Krainy Wielkich Jezior Mazurskich. Na naszym szlaku leży jezioro Niegocin, które jest trzecim pod względem wielkości jeziorem tej krainy oraz jednym z największych w naszym kraju. Leży tutaj również parę jezior o mniejszych rozmiarach, które są połączone ze sobą siecią kanałów. Z nad jeziora Niegocin roztacza się widok na Giżycko oraz znany ośrodek wypoczynkowo-turystyczny - "Wilkasy".

Szlak jest bardzo atrakcyjny dla ornitologów oraz pasjonatów różnego rodzaju ptactwa. Z jez. Niegocin można się przedostać bocznym szlakiem do jez. Kisajno dzięki Kanałowi Niegocińskiemu.

Rozplanowanie trasy:

  • Rozpoczynamy z przystani, która obsługuje statki Żeglugi Mazurskiej w Giżycku nad jez. Niegocin.
  • Cieśnina łącząca jezioro Niegocin z jez. Bocznym. Na brzegu wschodnim znajduje się przystań dla statków w mieście Rydzewo.
  • Kanał Kula, który łączy jeziora Boczne z jez. Jagodne. Przesmyk, który oddziela te dwa jeziora bywa uznawany za wodny dział pomiędzy dorzeczami Wisły oraz Pregoły.
  • Jesteśmy na początku Kanału Szymońskiego, który łączy południową część jez. Jagodne (nazywana jest ona jez. Szymoneckim) z jez. Szymon. Ponad kanałem wznosi się most drogowy. Po lewej stronie widzimy wyspę - Szymonka.
  • Znajdujemy się u wylotu Kanału Szymońskiego do jeziora Szymon. Jezioro to jest otoczone dość gęstymi szuwarami, w związku z czym stanowi idealne siedlisko do życia ptaków wodnych.
  • Jesteśmy na początku Kanału Mioduńskiego, który łączy jez. Szymon z niedużym jeziorem o bardzo miłej nazwie - Kotek Wielki.
  • Kończymy naszą podróż Kanałem Mioduńskim i wpływamy na wody jez. Kotek Wielki.
  • Znajdujemy się na początku Kanału Leleckiego, który łączy jeziora: Kotek Wielki oraz Tałtowisko. Mijamy nad kanałem drogowy most, przez który przebiega droga z Mikołajek do Rynu.
  • Jesteśmy u wylotu Kanału Leleckiego, który wpada do jeziora Tałtowisko.
  • Znajdujemy się na początku Kanału Tałckiego, inaczej nazywanego Tałteńskim, który łączy jeziora Tałtowisko oraz Tałty.
  • Jesteśmy u wylotu Kanału Tałteńskiego na jez. Tałty.
  • Dopływamy do rozwidlenia wodnych szlaków, które wiodą: na prawo od miasta Ryn do jeziora Tałty, na lewo do popularnych Mikołajek. W okolicach rozwidlenia znajduje się największa głębia tego jeziora, która osiąga 51 m.
  • Płyniemy przez jezioro Tałty. Z naszej lewej strony położona jest na brzegu wieś Tałty.
  • Mijamy od prawej strony najwyższe z okolicznych wzniesień - Olszowy Róg (155 metrów n.p.m.), stanowi on dobry punkt widokowy.
  • Wpływamy z jez. Tałty do jeziora Mikołajskiego.
  • Kończymy naszą wyprawę na przystani statków nad jez. Mikołajskim w pełniących bardzo ważne funkcje turystyczne Mikołajkach.

TRASA - Mikołajki-Ruciane-Nida

Nasza trasa poprowadzi nas na południe przez jez. Mikołajskie, Bełdany, a także nieduże jez. Guzianka Mała oraz Wielka. Z obu stron naszego szlaku możemy cieszyć oczy widokiem lasów Puszczy Piskiej. Pomiędzy południowym krańcem jez. Bełdany oraz jez. Guzianka Mała znajduje się komorowa śluza Guzianka, która pokonuje przeszło 2 metry różnicy poziomów tych wód tych. Nad jez. Bełdany znajdują się bardzo liczne wypoczynkowe ośrodki oraz Ośrodek Turystyki Wodnej PTTK w miejscowości Kamień.

Plan trasy:

  • Rozpoczynamy naszą wędrówkę na początku szlaku przy Przystani Żeglugi Mazurskiej położonej w Mikołajkach.
  • Dopływamy do rozwidlenia szlaków. Na wprost wiedzie szlak: Mikołajki-Ruciane-Nida, natomiast na lewo szlak: Mikołajki-Pisz. Jeśli udalibyśmy się 2,25 kilometra trasą wiodącą w lewo do Pisza to mielibyśmy okazję przepłynąć przez największe polskie jezioro - Śniadrwy.
  • Przepływamy z jez. Mikołajskiego na wody jeziora Bełdany. Po lewej stronie widzimy przystań dla statków Żeglugi Mazurskiej w mieście Wierzno. Na obydwu brzegach jeziora rozpościerają się lasy Puszczy Piskiej.
  • Ze strony prawej mijamy zatokę jez. Bełdany, która nazywa się Iznota. Właśnie do tej zatoki uchodzi Krutynia, która jest największym dopływem Wielkich Jezior Mazurskich.
  • Na zachodnim brzegu jez. Bełdany znajduje się otoczony Puszczą Piską Ośrodek Turystyki Wodnej PTTK oraz przystań dla statków - Kamień.
  • Z prawej strony mijamy zatokę jez. Bełdany, która nosi nazwę Wygryny. Nad tą zatoką zlokalizowana jest wieś o tej samej nazwie.
  • Znajdujemy się na południowym krańcu jez. Bełdany, gdzie wybudowano śluzę komorową o nazwie Guzianka.
  • Wpływamy na wody jez. Guzianka Mała.
  • Z prawej strony możemy zobaczyć tartak położony w Rucianym-Nidzie. Natomiast pod tartakiem postawiono dużą sortownię spławianego wodami jeziora drewna.
  • Dopływamy do mety naszej podróży, którą jest przystań dla statków Żeglugi Mazurskiej w Rucianym-Nidzie położonym nad jez. Guzianka Wielka.

Jeziora

BEŁDANY - to rynnowe jezioro leżące w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich na terenie województwa warmińsko-mazurskiego. Rynna posiada długość 35 kilometrów. Zajmuje powierzchnię 941 hektarów a jego głębokość dochodzi do 46 metrów. Ma bardzo dobrze rozwiniętą linię brzegową. Jego brzegi są wysokie oraz pokryte Puszczą Piską (lasy świerkowo-sosnowe). Do tego jeziora uchodzi z zachodu rzeka Krutynia. Jest połączone między innymi z Jeziorem Mikołajskim. Kwitnie na nim turystyka oraz sporty wodne a także żegluga.

Najbliżej położone miejscowości:

  • Ruciane-Nida
  • Iznota
  • Wygryny
  • Wierzba
  • Kamień
  • Piasek

Infrastruktura:

  • Ośrodek Turystyki Wodnej PTTK w Kamieniu
  • W Kamieniu Wypożyczalnia Sprzętu wodnego w OSW PTTK
  • Szlak kajakowy na Krutyni

BOCZNE - to jezioro zajmujące powierzchnię 183,3 hektara o głębokości dochodzącej do 17 metrów. W roku 1990 stwierdzono tam III klasę czystości wody. Dno tego jeziora jest mulisto-piaszczyste, częściowo zarośnięte. Nad jeziorem utworzyło się dużo dzikich plaż z powodu dość przejrzystej wody. Pozostała część brzegów nie zagospodarowana na plażę porośnięta jest lasem. Najbliższą miejscowością jest Rydzewo. Jezioro jest południowo-zachodnią zatoką jeziora Niegocin. Nieduży kanał Kula daje mu połączenie z jeziorem Jagodnym.

DARGIN - jest tojezioro położone na terenie Krainy Wielkich Jezior Mazurskich w województwie warmińsko-mazurskim. Stanowi środkową część kompleksu jeziora Mamry. Zajmuje powierzchnię 3033 hektarów. Jeśli chodzi o głębokość to dochodzi ona do 37,6 metrów. Linia brzegowa jest dość dobrze rozwinięta, występuje kilka większych wysp.

Wody tego jeziora należały w 1993 roku do II klasy czystości. Posiada mulisto-piaszczyste dno. Brzegi są miejscami strome, wysokie oraz pokryte lasem.

Oddzielone jest od położonego na północ jeziora Kirsajty dwoma przeciwległymi półwyspami (jednym z nich jest półw. Kirsajty, który jeszcze niedawno był wyspą).

Przejściem do położonego na południe jeziora Kisajno jest zwężenie w pobliżu płw. Królewski Róg.

Jezioro Dargin łączy się przewężeniem w zachodniej części z jeziorem Dobskim. W części południowe leżą 2 małe wyspy nazywane Poganckimi Kępami.

W okolicach południowo-wschodnich brzegów znajdują się przedzielone przesmykiem trzy jeziora: Dgał Mały, Dgał Wielki i Skarż Wielki.

Najbliżej położone miejscowości:

  • Kirsajty
  • Poganty
  • Sztynort
  • Róg Pierkunowski
  • Nowy Harsz

DOBSKIE - jest to jezioro położone na obszarze Wielkich Jezior Mazurskich w województwie warmińsko-mazurskim. Stanowi ono południowo-zachodnią część kompleksu jeziora Mamry. Zajmuje ono 1799 hektarów powierzchni. Głębokość dochodzi do 22,5 metrów. W roku 1993 jego wody należały do II klasy czystości. Linia brzegowa jest dość dobrze rozwinięta na zachodzie oraz południu. Jezioro Dobskie posiada muliste dno. Znajdują się na nim wyspy:

    • Wysoki Ostrów
    • Gilma - ze staropruskim grodziskiem
    • Lipka
    • Ilmy Wielkie

natomiast brzegi są wysokie oraz strome z wyjątkiem zupełnie płaskich północno-wschodnich, które są zalesione.

Wspominany już Wysoki Ostrów zajmuje powierzchnię 2,8 hektara i znajduje się na niej rezerwat kormoranów w związku z czym wyspa często jest nazywana Wyspą Kormoranów.

Jest ono połączone z jeziorami Dargin oraz Kisajno.

Najbliżej leżące miejscowości:

  • Fuleda
  • Doba
  • Łapaba
  • Jerzykowo
  • Pilwa
  • Radzieje
  • Dziewiszewo

KISAJNO - jest to jezioro położone na terenie Wielkich Jezior Mazurskich w województwie warmińsko-mazurskim. Stanowi południową część kompleksu jeziora Mamry. Zajmuje powierzchnię 2019 hektarów. Jego głębokość dochodzi do 25 metrów. Jest oddzielone półwyspami od Jeziora Dobskiego oraz Dargin. Posiada połączenia kanałowe (kanały: Niegociński oraz Giżycki) z jeziorami: Tałty oraz Niegocin. Jego wody w roku 1993 należały do II klasy czystości. Kisajno posiada piaszczysto-muliste dno.

W części południowej tego zbiornika znajdują się liczne, najczęściej pokryte lasem wyspy:

  • Duży Ostrów
  • Górny Ostrów
  • Sosnowy Ostrów
  • Dębowa Górka
  • Wielka Kiermuza

Najbliżej położone miejscowości:

    • Wojsak
    • Piękna Góra
    • Giżycko
    • Pierkunowo

NIEGOCIN - to jezioro położone w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich w województwie warmińsko-mazurskim. Zajmuje on powierzchnię 2604 hektarów. Jego głębokość dochodzi do 39,7 metrów. Posiada słabo rozwiniętą linię brzegową. Niegocin łączy z jeziorem Kisajno przez Kanał Giżycki, z jeziorem Tałty przez Kanał Niegociński oraz z jeziorem Wojnowo przez cieśninę. Posiada piaszczysto-mułowe dno.

Ośrodki:

  • Yellow Marina znajduje się w Giżycku
  • Country Club mieszczący się w Wilkasach
  • Hotel oraz camping "Zamek" znajdujące się w Giżycku

Najbliżej położone miejscowości:

    • Giżycko
    • Strzelce
    • Rydzewo
    • Wilkasy
    • Kleszczewo

MAMRY - Jest to jezioro morenowe położone na Pojezierzu Mazurskim, w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich, w województwie warmińsko-mazurskim. Leży ono w dorzeczu rzeki Węgorapy. Jest to drugie po jeziorze Śniardwy biorąc pod uwagę jego powierzchnię w Polsce. W skład tego jeziora wchodzi sześć połączonych ze sobą akwenów wodnych (jezior) a mianowicie:

1. Jezioro Mamry - tak zwane Mamry właściwe albo północne o powierzchni równej 2559 hektarów. Jego maksymalna głębokość to 43,8 metry. Największą z jego wysp jest w. Upałty. Według badań z roku 1993 jego wody zaliczono do I klasy czystości. Posiada ono piaszczysto-muliste dno.

2. Jezioro Święcajty - rozciąga się na powierzchni 817 hektarów. Jego maksymalna głębokość 28 metrów.

3. Jezioro Kirsajty - zajmuje powierzchnię 211 hektarów. Jego maksymalna głębokość wynosi 5,8 metra. Największą wyspą są Kirsajty.

4. Jezioro Dargin - rozciąga się na powierzchni 3033,5 hektarów. Jego maksymalna głębokość wynosi 37,6 metrów.

5. Jez. Dobskie - zajmuje powierzchnię 1798,7 hektarów. Jego maksymalna głębokość wynosi 22,5 metry. Największą wyspą jest Wysoki Ostrów.

6. Jezioro Kisajno - o powierzchni 2018,9 hektarów. Jego maksymalna głębokość wynosi 25 metrów.

Całkowita powierzchnia Mamr wraz z wszystkimi jeziorami wynosi 10 439 hektarów. Na ich terenie znajduje się łącznie 33 wysp o powierzchni 213 hektarów. Na terenie wysp jeziora Mamry oraz Kisajno istnieją rezerwaty, miejsca lęgowe ptaków wodnych oraz błotnych. Mamry łączy się na południu przez system kanałów oraz jezior z jeziorem Niegocin oraz Śniardwy. Blisko jego północnego brzegu położone jest Węgorzewo a na południowo-wschodnim miasto Giżycko. Przez jezioro Mamry przebiega szlak żeglugi śródlądowej Węgorzewo-Ruciane-Nida.

Najbliżej położone miejscowości:

  • Przystań
  • Węgorzewo
  • Pniewo

Połączone dziś jeziora stanowiły kiedyś osobne zbiorniki, które połączone były przesmykami prowadzącymi szlaki wodne. Przesmyki uległy zalaniu oraz rozmyciu wskutek podwyższenia się poziomu wód w jeziorach. Spowodowało to powolne wypiętrzanie się północnego brzegu. Skutkami tego procesu było podnoszenie się rzeki Węgorapy, która odprowadza wody z jeziora oraz ciągłe podwyższanie się poziomu wód w Mamrach, a także zatapianie licznych niskich przesmyków oraz przybrzeżnych łąk. W okresie 500 lat wody podniosły się o około 2 metry, co daje średnio 4 milimetry na rok.

Wyspa Upałty (największa w tym regionie, zajmuje powierzchnię 67 hektarów) jak również okoliczne mniejsze wyspy:

  • Piramidowa
  • Sosnówka
  • Wyspy Gniłe

są chronione w ramach rezerwatu krajobrazowo-ornitologicznego nazwanego - "Wyspy na jeziorach Mamry i Kisajno".

Wyspy są ostoją:

  • kormoranów czarnych
  • czapli siwych
  • łabędzi niemych
  • mew śmieszek
  • rybitw
  • kaczek
  • perkozów

MIKOŁAJSKIE - jest to jezioro rynnowe położone w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich w województwie warmińsko-mazurskim. Zajmuje powierzchnię 499 hektarów. Jego głębokość dochodzi do 26 metrów. Posiada słabo rozwiniętą linię brzegową. Posiada także połączenie z trzema jeziorami:

  • Tałty,
  • Śniardwy
  • Bełdany

Z badań przeprowadzonych w 1990 roku wynikło, iż jego wody należą do III klasy czystości.

Jego brzegi są przeważnie wysokie, a zachodni brzeg pokrywają lasy Puszczy Piskiej.

NIDZKIE - jest to jezioro rynnowe położone na Równinie Mazurskiej w województwie warmińsko-mazurskim. Zajmuje powierzchnię 1831 hektarów. Jego głębokość dochodzi do 23,7 metrów. Jego wody według badań z 1990 roku należą do II klasy czystości. Odznacza się mulistym oraz zarośniętym dnem. Posiada bardzo dobrze rozwiniętą linię brzegową. Połączone jest przez dwa jeziora i śluzę z Bełdanami, natomiast poprzez strugę z jeziorem Wiartel. Biegnie przez nie szlak kajakowy.

Najbliżej położone miejscowości:

  • Ruciane-Nida
  • Krzyże
  • Karwica
  • Zamordeje

Na jego brzegu zachodnim stoi dawna leśniczówka, którą nazywano Pranie, aktualnie mieści się tam muzeum Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego.

SZTYNORCKIE - inaczej nazywane jest również Kamionkowskim. Zajmuje powierzchnię 47,3 hektarów. Jego głębokość dochodzi do 3,1 metra. Wody jeziora są bardzo czyste. Posiada muliste dno.

Jezioro Sztynorckie jest połączone przez krótki przesmyk z jeziorem Dargin.

TAŁTY - to jezioro rynnowe położone na Pojezierzu Mazurskim w województwie warmińsko-mazurskim. Zajmuje powierzchnię 1160 hektarów. Jego głębokość dochodzi do 44 metrów. Posiada silnie rozwiniętą linię brzegową. W części północnej Tałty przechodzą w Jezioro Ryńskie, a na południu w Jezioro Mikołajskie. Posiada połączenie poprzez kanały z jeziorami Śniardwy oraz Mamry. Nad jeziorem leżą turystyczne Mikołajki. Wody należą do III klasy czystości (dane z roku1992).

RYŃSKIE - jest tojezioro rynnowe położone w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich w województwie warmińsko-mazurskim. Zajmuje powierzchnię 676 hektarów. Jego głębokość dochodzi do 50,8 metrów. Posiada dobrze rozwiniętą linię brzegową, parę długich zatok. Na południu przechodzi w jezioro Tałty, tworząc z nim hydrograficzną całość. Jest połączone strugą z jeziorami Ołów i Orło. Biegnie nim szlak żeglugi śródlądowej i szlak kajakowy. Nad jeziorem Ryńskim położony jest Ryn.

TYRKŁO - jest to jezioro zajmujące powierzchnię 210 hektarów. Jego głębokość dochodzi do 29,2 metrów. Wody jego należą do III klasy czystości.

Posiada przeważnie wysokie brzegi, które miejscami są dość strome. Brzegi zachodnie, północno-zachodnie oraz północne porasta las.

Najbliższymi miejscowościami są: Okartowo oraz Góra. Do jeziora wpływa rz. Orzysza, która wypływa z jez. Orzysz.