Organowce, jak sama nazwa wskazuje są roślinami wytwarzającymi organy. Ich stopień skomplikowania może być bardzo zróżnicowany. Do tej grupy roślin zalicza się:

  1. rośliny zarodnikowe - nie wytwarzają one kwiatów, a do rozmnażania służą im zarodniki. U zdecydowanej większości przedstawicieli tej grupy obserwuje się wyraźną przemianę pokoleń.
  2. rośliny nasienne - do tej grupy zalicza się rośliny naczyniowe, które zdecydowanie najlepiej przystosowały się do życia w środowisku lądowym. Świadczy o tym chociażby uniezależnienie procesu zapłodnienia od obecności wody oraz dominacja sporofitu. Rozmnażający się płciowo gametofit jest bardzo zredukowany i niezdolny do samodzielnego życia. W sporoficie zaznacza się podział na korzeń, łodygę oraz liście.

Do roślin zarodnikowych zaliczamy:

  1. gromadę mszaków (Bryophyta) - wyróżnia się w niej następujące klasy:
    • wątrobowce (Hepaticopsida),
    • mchy (Bryopsida),
    • glewiki (Anthoceratopsida),
  1. gromadę paprotników (Pteridiophyta) - w obrębie której wyróżniono następujące klasy:

Do gromady mszaków zalicza się około 25 tysięcy gatunków, podzielonych na trzy klasy. Przedstawiciele tej gromady są prymitywnymi organowcami. Są organizmami dość powszechnymi na całej kuli ziemskiej, występują gromadnie, nie zasiedlają jedynie środowisk, w których panują bardzo trudne warunki życiowe. Nie odnaleziono również mszaków morskich.

Mszaki są w większości organizmami lądowymi, rosną na ziemi, skałach, bądź korze drzew. Część z nich zalicza się do gatunków wodnych. Mowa tu np. o wgłębce, zdrojku, torfowcach lub mokradłoszach. Tolerują niskie temperatury oraz niewielkie ilości światła. Przedstawiciele omawianej gromady mogą być roślinami jedno-, bądź dwupiennymi. Jeżeli będziemy rozpatrywać ich zapotrzebowanie na wodę, należy je zaliczyć do higrofitów, czyli organizmów wilgociolubnych. Mszaki podobnie jak porosty są zaliczane do tak zwanych organizmów pionierskich. Mogą bowiem rozwijać się na podłożu, na którym inne rośliny nie mogłyby wzrastać choćby ze względu na brak wystarczającej ilości gleby lub składników mineralnych.

Wątrobowce (Hepaticopsida) - to klasa licząca około dziesięciu tysięcy gatunków, zaliczana do omawianej gromady. Najbardziej znanym przedstawicielem tej klasy jest porostnica wielokształtna. Jest ona gatunkiem dwupiennym. Pokoleniem przeważającym jest w tym przypadku gametofit, zbudowany z blaszkowatego kształtu listków. Pozorna prostota budowy morfologicznej, nie znajduje odzwierciedlenia w anatomii gametofitu. Porostnica jest gatunkiem posiadającym zarówno cechy typowe dla przedstawicieli plechowców, jak i roślin należących do organowców.

Wśród cech upodabniających porostnicę do plechowców należy wymienić:

  • obecność chwytników zamiast korzeni,
  • brak łodygi oraz liści,
  • ciało w formie plechy, płaskie i przylegające do podłoża,
  • absorpcja wody za pomocą wszystkich komórek ciała,
  • zapłodnienie odbywające się tylko w środowisku wodnym,
  • nieobecność tkanki przewodzącej,
  • obecność w cyklu rozwojowym nitkowatego splątka, morfologicznie przypominającego niektóre gatunki glonów,
  • wytwarzanie rozmnóżek, dzięki którym może zachodzić rozmnażanie wegetatywne.

Cechami pozwalającymi zaliczyć porostnicę do grona organowców są:

  • wykształcenie rodni,
  • skomplikowana budowa anatomiczna gametofitu, wykształcenie tkanki okrywającej (skórki), zawierającej aparaty szparkowe, tkanki magazynującej oraz asymilacyjnej.

Mchy (Bryopsida) są najliczniejszą klasą w tej gromadzie. Zalicza się do nich około piętnastu tysięcy gatunków. Pomimo dużej ilości przedstawicieli, gatunki zaliczane do tej klasy wykazują więcej cech wspólnych niż wątrobowce.

Podręcznikowy przedstawiciel tej klasy to mech płonnik. Pokoleniem dominującym jest tu gametofit, podobnie jak u pozostałych przedstawicieli tej klasy, przytwierdzony do podłoża za pomocą ryzoidów. Ryzoidy mają zdolność czerpania z gleby wody oraz soli mineralnych. Ponad ryzoidami wznosi się organ łodygokształtny (kaulidium), na którym osadzone są organy liściokształtne (filidia). Na gametoficie wzrasta sporofit, składający się ze szczecinki (seta) oraz zarodni zamkniętej wieczkiem i okrytej czepkiem. Płonnik jest przedstawicielem roślin dwupiennych - rodnie i plemnie występują na różnych osobnikach.

Mech płonnik należy jest rośliną lądową. Aby choć częściowo mógł uniezależnić się od środowiska wodnego w jego budowie anatomicznej oraz morfologicznej musiały zajść pewne zmiany. Jak już wspomniano, ciało płonnika jest zróżnicowane pod względem morfologicznym i można w nim wyróżnić m. in. listki. Są one spłaszczone i gęsto osadzone na łodyżce. Kształt oraz ilość listków znacząco zwiększa powierzchnię asymilacyjną, natomiast brak skórki pozwala roślinie pobierać wodę z otoczenia (rosa, opady). Listki te mają więc właściwości higroskopijne. Pionowe wzniesienie łodygi zwiększa możliwość wykorzystania światła słonecznego.

Również budowa anatomiczna jest przejawem przystosowywania się mchów do warunków lądowych. Mamy tu do czynienia z wykształceniem, wyspecjalizowanych w pełnieniu określonej funkcji tkanek. W łodydze mamy widoczne są:

  • tkanka okrywająca - epiderma,
  • wzmacniającą - stereom,
  • miękiszową,
  • przewodzącą - zróżnicowaną na leptoidy oraz hydroidy. Elementy przewodzące skupione są w środkowej części łodygi i otoczone od zewnątrz jedno- lub dwuwarstwową warstwą skrobionośną.

Zdobywanie środowiska lądowego przez organizmy roślinne zachodziło stopniowo, etapami. Wychodzenie na ląd wymagało zmian anatomicznych takich jak na przykład te, które dokonały się u mszaków.

Paprotniki poszły w swym rozwoju o krok dalej. Zaliczamy je do organowców właściwych. Zmiany w budowie okazały się tak korzystne, że pozwoliły tym roślinom opanować niemal wszystkie strefy klimatyczne na kuli ziemskiej. Nie można ich spotkać jedynie w strefach okołobiegunowych.

Szacuje się, że ich rozwój rozpoczął się w sylurze. Niewątpliwie jego szczyt osiągnęły w karbonie i od tego czasu wraz z nasiennymi panują na Ziemi. W okresie około 345 milionów lat paprotniki systematycznie udoskonalały swoją budowę i uniezależniały się od środowiska wodnego. Zmiany w budowie pozwoliły im m. in. na:

  1. uniezależnienie się od niedoborów wody; stało się to możliwe dzięki:
    • rozwojowi systemu korzeniowego,
    • wykształceniu tkanki przewodzącej (drewno),
    • wykształceniu wtórnej tkanki okrywającej (korek),
    • rozwojowi aparatów szparkowych oraz przestworów międzykomórkowych, gwarantujących sprawną wymianę gazową i kontrolowaną transpirację,
    • ograniczeniu rozmiarów gametofitu,
  1. przystosowanie się do życia w środowisku, o znacznie mniejszej koncentracji CO2 (około 0,03%),
  • liście znacznie zwiększają powierzchnię asymilacyjną.
  1. wydajniejsze wykorzystanie dostępnego światła, dzięki:
  • łodydze wznoszącej i podtrzymującej w górze organy asymilacyjne - liście,
  • rozwojowi miękiszu gąbczastego oraz palisadowego, którego komórki obfitują w chloroplasty,
  • zwiększeniu tempa procesu fotosyntezy
  • rozwojowi specjalnego systemu, którego zadaniem jest rozprowadzanie produkty fotosyntezy (łyka).

Cechy te niewątpliwie pozwoliły paprotnikom na znaczące zwiększenie rozmiarów ciała.

  1. życie w środowisku o zmieniającej się zasobności wody oraz związków mineralnych:
  • wytwarzanie organów przetrwalnikowych, przyjmujących postać nasion, bądź kłączy,
  1. przystosowanie się życia w środowisku odznaczającym się znaczną zmiennością warunków:
  • wytwarzanie tkanki okrywającej oraz magazynującej wodę,
  • adaptacje ściany komórkowej,
  • produkcja nasion,
  1. zdobycie oporności na niekorzystne oddziaływanie czynników mechanicznych:
  • wytworzenie specjalnych organów (korzeni), których zadaniem jest zakotwiczenie roślin w podłożu,
  • wykształcenie tkanek wzmacniających w postaci sklerenchymy oraz kolenchymy,
  • wykształcenie wtórnej tkanki okrywającej, czyli korka,
  • zmiany (drewnienie) w budowie ścian komórkowych.

Do gromady paprotników należą m. in. skrzypowe. Przedstawiciele tej klasy osiągnęły szczyt swojego rozwoju w erze paleozoicznej. Większość przedstawicieli tej klasy już wymarła i dziś są reprezentowane jedynie są tylko przez jeden rodzaj - skrzyp. Są one dość szeroko rozpowszechnione, mają niewielkie rozmiary Współcześnie rośliny te są bardzo szeroko rozpowszechnione i w przeciwieństwie do swoich paleozoicznych przodków nie dorastają do wielkich rozmiarów. Większość skrzypów osiąga wysokość około 40 cm. Rosną zarówno na terenach wilgotnych, jak i słabo nawodnionych. Występują we wszystkich strefach klimatycznych, od zwrotnika po koło podbiegunowe. Można je spotkać niemal na każdym kontynencie, jedyny wyjątek stanowi Australia. Sporofity wszystkich współczesnych gatunków są do siebie podobne i można w nich wyróżnić kilka zasadniczych części. Nad ziemią wznosi się nierozgałęziona łodyga, natomiast podziemne kłącze jest rozgałęzione i wytwarza cienkie korzenie. We wnętrzu łodygi znajduje się wiele wiązek przewodzących. Są one ułożone dookoła niczym niewypełnionej przestrzeni centralnej. Łodyga wykazuje wyraźne zróżnicowanie na człony, rozdzielone węzłami. Na szczytach części pędów powstają kłosy zarodnionośne kształtem przypominające szyszki. Są one złożone z licznych, tarczowatych liści zarodnionośnych (sporofilów), na których rozwijają się zarodnie. W ich wnętrzu powstają zarodniki, które po wykiełkowaniu dają początek zielonym gametofitom, produkującym plemniki oraz komórki jajowe. Po połączeniu się gamet powstaje zygota, rozwijająca się w sporofit, początkowo uzależniony od gametofitu, ale szybko osiągający samodzielność.

Okres świetności widłakowych przypada na dewon i karbon. Współcześnie żyjący przedstawiciele tej klasy osiągają niewielkie rozmiary, a ich cechą charakterystyczną są widlasto rozgałęziające się pędy. W omawianej klasie sporofit dominuje nad gametofitem. Łodygi są pokryte niewielkimi, płaskimi liśćmi. Na szczytach pędów znajdują się kłosy zarodnionośne, utworzone z przekształconych liści zarodnionośnych (sporofilów). Wytwarzają one zarodnie, we wnętrzu których powstają zarodniki. Biorąc pod uwagę rodzaj zarodników widłakowe dzieli się na jednako- i różnozarodnikowe. Różnią się one przemianą pokoleń. Widłaki jednakozarodnikowe, jak sama nazwa wskazuje produkują zarodniki nieróżniące się morfologicznie. Rozwijające się z nich heterotroficzne gametofity mają kształt bulwiasty, a do swojego rozwoju wymagają symbiozy z grzybem. Widłaki różnozarodnikowe wytwarzają dwa rodzaje zarodników. Cykl życiowy tej roślin przypomina nieco schemat rozmnażania nasiennych. Nie stanowią one jednak przodków nasiennych, ale jedno z końcowych ogniw, bocznego odgałęzienia drzewa rozwojowego roślin.

Przedstawiciele widłakowych przystosowali się do życia w środowisku o zmiennej dostępności wody. Selaginella lepidophylla żyje na obszarze południowo-zachodnich stanów USA. Podczas suszy roślina ta zwija się tworząc zwarte, kuliste struktury, złożone z pozoru martwych liści. W okresie deszczowym liście rozwijają się i rozpoczynają normalną aktywność życiową. Badacze stwierdzili, że w okresie suszy w komórkach Selaginella lepidophylla może dojść do zupełnego zaniku organizacji cytoplazmy, a rekonstrukcja chloroplastów i rozpoczęcie fotosyntezy ma miejsce już w kilka godzin po zwiększeniu wilgotności otoczenia.

Organowcami, które osiągnęły najwyższy stopień rozwoju są rośliny z gromady nasiennych (Spermatophyta). Gronada ta dzieli się na dwie podgromady:

Nago- i okrytonasienne został zróżnicowane na podstawie budowy zalążków. U tych pierwszych zalążek nie jest niczym osłonięty, u okrytozalążkowych zaś jest ulokowany we wnętrzu komory zalążkowej, czyli zalążni. Tworem specyficznym dla okrytozalążkowych jest owoc. Poszczególne klasy w obrębie podgromady Angiospermae zostały wyodrębnione na podstawie różnic w budowie zalążków. Rośliny zaliczane do klasy jednoliściennych wytwarzają tylko jeden liścień, natomiast dwuliścienne - dwa.

Obie klasy są szeroko rozpowszechnione na całej kuli ziemskiej. W klasie jednoliściennych nie można znaleźć bogactwa gatunków. Zalicza się do nich trawy (np. bambus), storczyki, palmy. W przeciwieństwie do nich dwuliścienne wykształciły znaczną liczbę gatunków (1,5 miliona). Można je znaleźć w prawie każdym domu.

Przedstawicielami nagonasiennych są: żywotnikowiec, sosna, świerk. Do rozmnażania nie jest konieczne środowisko wodne. Pyłek, produkowany przez komórki macierzyste mikrospor, jest przenoszony przez wiatr na szyszki żeńskie. Jeżeli dojdzie do zapłodnienia, powstaje zygota. Przechodzi ona szereg podziałów, w wyniku których powstaje zarodek, czyli młody sporofit. W tym samym czasie bielmo pierwotne gromadzi materiały zapasowe, zwiększając swoje rozmiary, a osłonka twardnieje i przeobraża się w łupinę nasienną. W ten sposób powstaje nasienie.

Rośliny okrytonasienne mogły opanować środowisko lądowe dzięki zamknięciu swoich zalążków we wnętrzu zalążni i zupełnemu ich odizolowaniu od środowiska zewnętrznego. Po zapłodnieniu wytwarza się diploidalna zygota, z której rozwija się zarodek. Osłonki zalążka przekształcają się w łupinę nasienną; z zalążka tworzy się nasienie. Czasami otaczająca nasienie zalążnia rozrasta się i zmienia w owoc. Jest więc on przekształconym elementem kwiatu. Zdolność wytwarzania nasion, stanowiących organy przetrwalnikowe i chroniących młody sporofit, gwarantuje nasiennym przetrwanie nawet w bardzo niekorzystnych, z punktu widzenia rozmnażania, warunkach środowiskowych.

Zarówno owoce, jak i nasiona mają szereg przystosowań do rozsiewania, zwiększających ich szanse na dotarcie do terenów oddalonych od rośliny macierzystej i wykiełkowanie.

Warunki panujące w środowisku lądowym doprowadziły do znaczącej minimalizacji fazy haploidalnej, czyli gametofitu. U gatunków najwyżej uorganizowanych został on zorganizowany jedynie do kilku komórek w obrębie sporofitu. Łączenie się gamet nie wymaga obecności wody.

Częstym zjawiskiem u okrytozalążkowych częstym zjawiskiem jest wiatropylność, owadopylność oraz rozsiewanie nasion przy udziale wiatru i zwierząt. Wśród innych przystosowań do życia w środowisku lądowym należy wymienić:

  • wytwarzanie tkanki okrywającej, tkanka ta ochrania roślinę przed działaniem negatywnych czynników środowiskowych, a jednocześnie umożliwia kontakt ze środowiskiem,
  • wykształcenie i udoskonalenie tkanki przewodzącej, pozwalającej na wydajny transport wody, minerałów i asymilatów,
  • wytwarzanie tkanki twórczej, gwarantującej wzrost na długość i grubość.