Koty zawsze zachwycały ludzi swoim majestatycznym wyglądem, piękna sierścią i tajemniczością. Dlatego chętnie hodują je we własnych domach.

Jednak grupa kotów dzikich- drapieżnych wywołuje najczęściej strach u ludzi. Zwierzęta te są niebezpieczne ze względu na ostre pazury i wielkie zęby , którymi potrafią rozszarpać nawet ofiarę większą od nich samych. Futra tych zwierząt maja rożne kolorowe wzory i cętki , co ułatwia im maskowanie się w naturalnym środowisku. Koty drapieżne są wspaniałymi myśliwymi- są bardzo zwinne i szybkie, o muskularnej budowie ciała. Polując na swoją ofiarę potrafią biec z niesamowitą prędkością , jak na przykład gepard który osiąga prędkość powyżej 100 km na godzinę. Największym kotem drapieżnym jest tygrys syberyjski mierzący prawi 3 metry. Doskonale rozwinięte zmysły wzroku i węchu u tych zwierząt są niezwykle pomocne w czasie polowania. Te wspaniałe zwierzęta zamieszkują wszystkie kontynenty za wyjątkiem Antarktydy Australii. Według systematyki koty drapieżne są ssakami należącymi do rzędu drapieżnych i rodziny kotowatych.

Niektórzy przedstawiciele tej grupy zwierząt.

Lampart.

Lampart (Panthera pardus ). Zwierze to występuje na terenie Afryki południowo-wschodniej oraz dość powszechnie w Azji. Wymiary tego kota to, około metr wysokości i półtora długości metra długości. Ogon lamparta osiąga prawie długość jego ciała. Jego sierść jest tak ubarwiona , że pozwala mu na ukrycie się wśród gałęzi drzew, czyniąc go niewidzialnym dla ofiar. Najczęściej futro jest koloru rudo-żółtego z licznymi cętkami o czarnej barwie. Czasem nagromadzenie pigmentów w sierści jest tak duże, że sierść jest koloru czarnego. Takie umaszczenie sierści mają niektóre lamparty zwane czarnym panterami. Grubość futra i jego długość skorelowana jest z warunkami w jakich żyje zwierzę. Lamparty występujące w Chinach mają sierść dłuższą i bardziej puszystą. Ze wglądu na piękne futro zwierzęta te często padają ofiarą kłusowników. Kurcząca się z tego powodu populacja jest objęta w chwili obecnej ochroną gatunkową.

Lamparty zamieszkują różne środowiska, występują zarówno w terenach górskich, lasach i zaroślach. We wszystkich tych miejscach poruszają się bardzo sprawnie. Potrafią się doskonale wspinać po skałach i drzewach, chroniąc się w ten sposób przed zwierzętami je atakującymi. Zwierzęta te żyją samotnie i unikają spotkania się z człowiekiem i nie zbliżają się do terenów przez niego zamieszkałych. Jeśli już tak się stanie nie atakują one ludzi jeśli nie są do tego sprowokowane.

Lamparty polują na różne zwierzęta. Atakują małpy, zwłaszcza pawiany ( lamparty afrykańskie )jelenie , tapiry , antylopy. Mogą tez polować na niektóre ptaki czy drobne gryzonie. Lampart nie biega zbyt szybko. Dlatego atakuje swoje ofiary z znienacka , kryjąc się w zaroślach drzew. Rzuca się na nie, skacząc z drzewa. Schwytanym zwierzętom lamparty przegryzają szyję i uśmiercają je w ten sposób. Czasem kot ten atakuje całe stada pasącego się bydła. Atak ten jest z reguły bardzo skuteczny i powoduje duże straty w stadzie. Najgroźniejszym myśliwym jest karmiąca samica , wychowująca młode.

Lamparty łączą się w pary w okresie rozrodu. Poza nim żyją samotnie.

Ciąża u lampartów trwa kilkanaście tygodni ( około 13 ), samica rodzi od dwóch do trzech młodych. Urodzone młode kocięta są ślepe, zaczynają widzieć dopiero po dziesięciu dniach.

Młode lamparty wzięte z gniazda można łatwo oswoić. Samica -matka bardzo wcześnie zaczyna uczyć młode lamparty sztuki polowania. Często bierze te nieporadne kocięta ze sobą na polowanie. Zdarza się że w potomstwie jednej samicy są zarówno młode ubarwione rudo-żółto ale także są kocięta o czarnej sierści. Świadczy to jednoznacznie , że pantery czarne i cętkowane nie są różnymi gatunkami kotów i nie różnią się między sobą zachowaniem. Koty te dożywają wieku około 20 lat.

Na temat ubarwienia, a dokładnie powstania cętek na sierści lamparta mówi pewna legenda.

"Bardzo dawno temu pantery nie miały cętek na swojej sierści. Były one brązowego umaszczenia z białą plama na brzuchu. Ludzie żyli w zgodzie ze wszystkim dzikimi zwierzętami a dzieci zwierząt i ludzi spędzały wspólny czas bawiąc się razem. Pewnego razu młode Murzyniątko zamoczyło sobie rączki w czarnej , gęstej mazi i pobrudziło nią młodego lamparta. Dotykając sierści kota malutkimi rączkami "narysowało" na niej różnego rodzaju cętki. Gdy młody lampart wrócił do matki, ta próbowała usunąć te "łatki". Jednak okazało się to niemożliwe i od tego czasu wszystkie lamparty mają czarne cętki".

Oczywiście nie można traktować tej historii jako historię ewolucji ubarwienia sierści drapieżnych kotów.

Gepard.

Gepard (Acinonyx jubatus)- to niezwykle zwinny kot o długości około 1,3 metra i wysokości 80 centymetrów. Ogon geparda jest puszysty i ma długość około 75 centymetrów.

Sierść geparda na grzbiecie ma kolor rudy lub szaro-żółty, podbrzusze natomiast jest koloru białego. Podobnie jak u lampartów futro pokryte jest dużą ilością , różnokształtnych cętek o czarnym kolorze. Gepard ma długie łapy ale stosunkowo małą głowę z krótkimi uszami. Takie proporcje ciała sprawiają, że wygląda on bardzo majestatycznie. Występuje on Półwysep Arabski, Turkmenię, Afganistan i obszary Afryki północnej.

Gepardy posiadają potężne pazury których nie potrafią chować jak to robią pozostałe koty.

Wyciągnięte pazury dają im dużą przyczepność do podłoża, dzięki temu mogą ona biegać z ogromna prędkością ( nawet 120km/ h ) osiągając już po 2 sekundach szybkość 70 km na godzinę. Gepardy są jednymi z najszybszych zwierząt na świecie. Przebywa on w trenach sawannowych i stepowych. Wyciągnięte pazury uniemożliwiają mu wspinanie się po drzewach, dlatego poluje on z ziemi. Swoje ofiary atakuje na dwa różne sposoby.

Jednym z nich jest podejście do stada i nie atakowanie, pozorując brak zainteresowania zwierzętami. W ten sposób czujność zwierząt - ofiar zostaje uśpiona , podchodzą one zbyt blisko do spokojnego geparda i w ten sposób zostają przez niego pochwycone.

Drugim sposobem polowania geparda jest powolne, ostrożne zbliżenie się do stada i szybki atak z czym często związana jest pogoń za ofiarą. Ze względu na szybkość , gepard najczęściej wygrywa ten pościg. Jego ofiara padają ssaki występujące na jego terytorium , najczęściej są to antylopy. Gepardy są bardzo szybkie ale ze względu na masywne ciało równie szybko się męczą. Dlatego pogoń za ofiarą nie trwa zbyt długo. Jeśli antylopa lub gazela znajduje się w dużej odległości od geparda, ten najczęściej rezygnuje z pościgu.

Miot geparda z reguły liczy od dwóch do czterech kociąt. Rodzą się one ślepe a zaczynają widzieć po dwóch tygodniach. Bezbronne ,nieporadne kocięta są karmione przez okres około półtora miesiąca. Gepardy są rzadkimi drapieżnikami , które dają się łatwo oswoić i wytresować. Są ona posłuszne człowiekowi i nie są w stosunku do nich agresywne. Dlatego w Indiach były wykorzystywane do polowań. Czasem z tego powodu nazywane są lampartami myśliwskimi. Oswojone lamparty wykazują jedynie agresje w stosunku do innych drapieżców, nie znaczy to że można go bezkarnie drażnić. Żyją one około piętnastu lat. Osobniki żyjące w niewoli rozmnaża się rzadko.

Puma.

Puma ( Felis concolor) - występuje na obszarze obu Ameryk , od terenów Kanady w Ameryce Północnej po Patagonię w Ameryce Południowej. Czasem puma określana jest jako kuguar. Dorosły osobnik waży około stu kilogramów przy wzroście 60 centymetrów i długości ciała osiągającej półtora metra . Ogon pumy mierzy 75 centymetrów. Futro ma barwę brązową lub szaro-rudą bez wyraźnego dymorfizmu płciowego. W obrębie tego gatunku występuje kilka podgatunków różniących się między sobą umaszczeniem oraz rozmiarami ciała. Pumy z górskich regionów Andów są koloru ciemnoszarego , natomiast puma patagońska ma sierść o barwie srebrzystoszarej. Zwierzęta te osiągają maksymalny wiek około 15 lat.

Puma jest kotem o aktywności nocnej, poluje najczęściej gdy zapadnie zmrok. W ciągu dnia można ją spotkać śpiącą na w terenach zarośniętych wysoką trawą lub na gałęzi drzewa. Zwierze bytuje z reguły w terenach o suchym klimacie , najczęściej w terenach leśnych lub otwartych porośniętych wysoką trawą. Puma nie lubi wody, z reguły unika jej , jednak czasem spotyka się ją w okolicach zbiorników wodnych.

Jak większość drapieżnych kotów puma zdobywa pożywienie stosując rożnego rodzaju zasadzki na swe ofiary, wykorzystując swój spryt i zwinność. Nie walczy ze swoimi ofiarami lecz atakuje je z znienacka. Świetnie wspina się po drzewach, potrafi to robić bardzo cicho i ostrożnie tak aby nie być zauważonym przez potencjalna ofiarę. Polując w nocy może łatwo ukryć się wśród konarów drzew, a doskonały wzrok pozwala jej na wypatrzenie zdobyczy nawet w ciemnościach. Puma atakuje przede wszystkim ssaki , np. sarny , aguti, owce, młode cielaki czasem tez małpy. Nie gardzi też ptakami. Puma nie stanowi bezpośredniego niebezpieczeństwa dla człowieka, atakuje tylko we własnej obronie lub gdy jest bardzo rozdrażniona. Czasem zdobycz przez nią upolowana jest tak duża że nie jest w stanie zjeść jej całej. W takim przypadku przysypuje resztki pożywienia ziemią i liśćmi . Gdy w czasie polowania nie uda się jej nic zdobyć, korzysta ona z zapasów które nagromadziła wcześniej. Nigdy nie zdarza się żeby jadła nadpsuty pokarm. Zdarza się że wysysa krew z ciała swych ofiar. Najczęściej w ten sposób atakuje bydło domowe czyniąc poważne szkody. Populacja tych kotów została poważnie zdziesiątkowana przez farmerów w Ameryce Północnej. Farmerzy strzelali do tych drapieżników aby ochronić hodowane przez nich bydło.

W czasie trzech miesięcy od zapłodnienia samica pumy rodzi najczęściej dwa koty. Młode pokryte są delikatnym , miękkim futerkiem z plamkami ułożonymi w szereg. Takie młode wzięte od matki i wychowywane przez człowieka bardzo się do niego przywiązują. Są dość podatne na oswojenie. Dowodem są przypadki pumy żyjącej w okolicach gospodarstwa domowego we wioskach Ameryki zwrotnikowej. Zwierzę takie jest oswojone i nie atakuje ludzi żyjących w pobliżu oraz zwierząt gospodarskich.

Ocelot.

Ocelot (Felis pardalis)-nie jest wielkim kotem, ma niespełna metr długości przy wzroście 50 centymetrów, ogon ma długość około 50 centymetrów. Głowa tego kota jest mała i zgrabna z dość dużymi uszami . Ocelot ma duże niebieskiej barwy oczy a pod nosem długie sterczące wąsy. Wąsy te służą zwierzęciu jako doskonały narząd dotyku. Dziki tym szczeciniastym wąsom ocelot doskonale orientuje się w pokrytym zaroślami terenie. Pozwala mu na bezpieczne poruszanie się po terenie oraz w razie potrzeby -ucieczkę.

Sierść ocelotów jest ciekawie ubarwiona. Dotyczy to przede wszystkim czarnych wzorów na brązowo-czarnym futrze. Wzory te wyglądają inaczej na każdym odcinku ciała zwierzęcia. Na głowie występują czarne kreski , na szyi szerokie pasma tworzą wzór przypominający kształtem kołnierzyk, na łapach czarne okrągłe plamki a na grzbiecie duże plamy złożone z wielu mniejszych, łączących się z sobą niby płatki kwiatka. To ciekawe ubarwienie daje pumie duże możliwości maskowania się. Siedząc nieruchomo w zaroślach lub czołgając się niezmiernie ostrożnie nie jest zauważana przez swoje ofiary. Pozwala jej to na zbliżenie się do zwierzęcia na tyle blisko aby rzucić się na nie i zagryźć.

Ocelot występuje Ameryka Północną , Południową ale także w Ameryce Środkowej. Spotykane są najczęściej w południowych terenach Ameryki Północnej, całym obszarze Ameryki Środkowej oraz w Peru, na północy Argentyny, centralnej Boliwii i terenach południowo-wschodnich Brazylii.

Pierwsze notki o tym zwierzęciu zamieszczone są w pismach znanego hiszpańskiego imperatora Castillo, które napisał w czasie wyprawy do Ameryki. Również Krzysztof Kolumb pisał z Jamajki o ocelocie w listach do króla Hiszpanii. Dokładne opisy tego kota pojawiły się dopiero w XVI wieku będących wynikiem szerokich obserwacji innych hiszpańskich podróżników.

Ocelot żeruje głównie na terenach sawannowych oraz penetruje okołorównikowe puszcze. Jako typowy kot drapieżny poluje w nocy , jednak w czasie pochmurnej pogody w dzień również wychodzi na polowanie. Świetnie porusza się po drzewach lecz atakuje swoje ofiary z reguły na ziemi. W skład jego diety wchodzą przede wszystkim drobne ssaki, chociaż zdarzają się także większe od niego samego. Poluje też na ptaki i małpy, atakując wtedy z drzewa. Wygłodzona puma może zakradać się w okolice zamieszkałe przez człowieka i atakować zwierzęta domowe-bydło i drób. Czyni przez to wielkie szkody i z tego powodu jest tępiona przez farmerów.

Koty drapieżne z reguły nie lubią wody i boją się jej. Puma stanowi ciekawy wyjątek, ponieważ jest wytrwałym i świetnym pływakiem.

Samica ocelota wydaje na świat z reguły od dwóch do czterech kociąt. Ciążą trwa nie więcej niż dziesięć tygodni. Samica wyczuwając moment porodu szuka właściwego miejsca w którym urodzone młode mogły być bezpieczne i nie zagrażało im żadne niebezpieczeństwo ze strony innych zwierząt. Młode wymagają troskliwej opieki ze strony matki ponieważ rodzą się ślepe i nieporadne. Po dziesięciu dniach zaczynają widzieć a po ośmiu miesiącach są już dojrzałe płciowo. Zwierzęta te żyją od 12 do 14 lat.

Irbis.

Irbis (Panthera uncia) to niewielki kot o wadze około 40 kilogramów o wielkim temperamencie i zdolnościach myśliwskich. Zwierzę to potrafi skutecznie zaatakować ofiarę często dwukrotnie przewyższającą go swoją wagą. Mowa tu o dzikich kozach zwanych markurami i owcach. Jednak zwierzęta te nie stanowią podstawę diety irbisa , najczęściej poluje on na ptaki i gryzonie. Jeśli uda mu się schwytać duże zwierzę , to często chowa on niezjedzone resztki i zjada je później.

Irbis jest smukłej budowy, ma niewielką głowę i dość krótkie nogi z pazurami które wyciąga tylko w chwili ataku. Najbardziej charakterystyczny dla ocelota jest bardzo długi ogon stanowiący prawie 75 % długości całego jego ciała. Ogon ten jest fantastycznie ubarwiony, pełno na nim czarnych pierścieni i cętek, jest bardzo puszysty i gruby a na jego koniec zakończony jest czarną kitą . Często to właśnie ogon zwisający w drzewa , na którym siedzi ocelot zdradza jego obecność.

Irbis zwany jest także panterą śnieżną ze względu na kraje z których pochodzi ten gatunek. Kraje te występują w regionach charakteryzujących się mroźnymi i pełnymi śniegu zimami.

Irbisy mają także " śnieżną " sierść tzn. jest ona biała z licznymi plamkami przypominającymi cętki lamparta. Także swoim zachowaniem, siłą , zwinnością i niezwykłymi zdolnościami łowieckimi przypomina swojego krewniaka. Pantera śnieżna występuje najczęściej w górskich rejonach Azji ( od gór Ałtaj po Himalaje). Lato spędzają na dużych wysokościach ( nawet do 4000 metrów n.p.m. ) a na pozostałą część roku schodzą do terenów położonych niżej, gdzie łatwiej znieść duże mrozy i śnieg w czasie zimy. Poza tym w terenach tych znajdują one więcej pożywienia niż na dużych wysokościach. Sierść ich dostosowana jest

do trudnych warunków zimowych. Futro jest gęste, długie i zawiera dużo włosów puchowych dających ochronę termiczną przed wychłodzeniem.

Serwal.

Serwal (Felis serval) występuje w Afryce w terenach sawannowych i pokrytych trawami. Zwierzę to ma wyjątkowo długie łapy dzięki czemu może zwinnie się poruszać i przeskakiwać różne przeszkody. Wyjątkowo przydatne są one w terenach gdzie wysokie trawy zajmują ogromne obszary. Dzięki długim nogom może wykonywać ogromne susy napadając na swoje ofiary lub skakać do góry chwytając jakiegoś ptaka do zjedzenia. Serwale przebywają w okolicach zbiorników wodnych i rzek będących wodopojami licznych zwierząt. Nagromadzenie wielu zwierząt na jednym terenie daje mu większą szanse na upolowanie czegoś do zjedzenia. Serwal nie gardzi również bezbronnymi noworodkami takich ssaków jak antylopy czy gazelę. Wydaje się że ocelot w czasie polowania kieruje się drogą najmniejszego oporu, jednak nie jest to prawdą ponieważ musi stosować on wiele sztuczek aby wykraść młode z gniazda i w tym samym czasie nie paść ofiara jakiegoś drugiego , większego drapieżnika. Zdarza się że koty te zjadają resztki pokarmu zostawione przez inne zwierzęta lub wręcz wykradają je innym osobnikom. Przyłapane na kradzieży uciekają przed oprawcami. Z reguły ucieczka się udaje ponieważ serwale bardzo szybo biegają, wprawdzie na niewielkich dystansach ale na tyle długich żeby uniknąć poturbowania przez prześladowców. Koty te doskonale poruszają się po drzewach, skacząc z gałęzi na gałąź. Potrafią także wykonywać ogromne skoki na duże odległości.

Sierść serwala jest żółto-brązowa w ciemne prążki i cętki i jest bardzo pożądana przez myśliwych polujących w afrykańskich sawannach. Mimo licznych odstrzałów populacja serwali w Afryce jest dość liczna. Związane jest to najprawdopodobniej ich ogromnymi przystosowaniami do życia drapieżniczego, co pozwala na swobodny rozrost populacji.

Bardzo popularne są one w Parku Narodowym w Serengeti.

Jaguar.

Jaguar (Panthera onca) jest gatunkiem podobnym do pantery żyjącej na terenie tzw. Starego Świata ( Azja i Afryka ) z tym że występuje on na kontynencie amerykańskim. Zasięg panowania jaguara obejmuje terenu od Stanów Zjednoczonych do północnej części Argentyny. Jaguar jest tym samym gatunkiem co pantera występująca na terenie Afryki i Azji. Duże różnice w klimacie różnorodnych środowisk w którym występuje ten gatunek świadczy o jego wielkich możliwościach adaptacyjnych. Spośród wszystkich dużych kotów drapieżnych jaguar jest najmniej poznanym gatunkiem. Jaguar jest ubarwiony w bardzo charakterystyczne desenie. Na grzbiecie tych kotów występują czarne plamki , które otaczają pasma tworzące rozetki. "Rysunek" ten występuje na sierści każdego jaguara nawet u tych które są ciemno ubarwione.

Kolorystyka i wymyślne kształty na futrze tych zwierząt służą jako dokonały kamuflaż. Jaguar siedząc pod drzewem, gdzie padające światło tworzy na jego sierści dodatkowe plamy jest prawie że niewidoczny dla niektórych zwierząt. Niestety są też wady posiadania takiego pięknego futra. Jest ono niezwykle cenne dla wielu ludzi i ma wysoką wartość rynkową. Z tego powodu jaguary padają często ofiarą myśliwych lub ludności tubylczej. Tereny występowania jaguarów zamieszkuje często bardzo biedna ludność a kłusownictwo jest jej jedynym dochodem.

Jaguar zwinnie porusza się po drzewach i spędza na nich dużo czasu. Jednak na czas polowania schodzi on na ziemię. Kryjąc się w wysokich trawach jaguar czeka na swoją ofiarę i rzuca się na nią w odpowiednim momencie. Kot ten potrafi zabić zwierzę często dwa razy większe od jego samego. Najczęściej jednak poluje na mniejszą zwierzynę. Rodzaj zwierząt na jakie poluje jaguar związany jest z miejscem w jakim on przebywa i ile danej zwierzyny jest na danym terenie. Jaguar poluje na ssaki kopytne np. pekari ,tapiry i jelenie, nie gardzi też gryzoniami ( aguti , paka, kapibara ), zdarza się , że atakuje pancerniki czy kajmany. Potrafi ona łowić ryby oraz żółwie. Czasem atakuje bydło domowe, czyniąc duże szkody. Jaguar łowi ryby ,wypatrując jej w toni wodnej czai się na brzegu rzeki lub jeziora. Czasami nie kontrolując ruchów swojego ogona , zamacza go w wodzie co wygląda jakby używał go do łowienia. Pewnie to zauważone było przez Indian Ameryki Południowej, którzy głoszą legendę o dzikim kocie łowiącym ryby przy użyciu ogona. Po pewnym czasie polowania w danym terenie jaguar zmienia go na inny. W nowym terenie zwierzęta nie znają tego drapieżnika i są mniej czujne a tym samym staja się łatwym łupem dla jaguara. Jaguar rozpoczyna łowy po zapadnięciu zmroku. Po upatrzeniu sobie ofiary rzuca się na nią i przygniata ciężarem swojego ciała. Zabija zwierze przez złamanie mu karku a potem rozszarpuje jego ciało. Jaguar z reguły nie zjada swojej ofiary na miejscu zbrodni lecz przenosi je w ustronne miejsce gdzie mógłby ją spokojnie zjeść. Nie zjedzone resztki pokarmu chowa w ustronnym miejscu aby zjeść je następnego dnia.

Jaguar świetnie maskuje się w środowisku w którym żyje. Dlatego łatwiej usłyszeć to zwierzę niż zobaczyć. Kot ten wydaje kilka rodzajów rożnych dźwięków o rożnym znaczeniu. Dźwięki te przypominają miauczenie kota domowego, ochrypły kaszel czy według niektórych obserwatorów dźwięk przypominający odgłos piłowania drewna! Jaguar wydaje kila rodzajów pomruków i ryków. Prawdopodobnie ryki przerywane głębokimi oddechami oznaczają zaznaczenie terytorium a miauczenie związane jest z behawiorem seksualnym.

Jaguar jest nietypowym kotem, ponieważ nie boi się wody a wręcz ja lubi. Musi on żyć w pobliżu zbiorników wodnych, ponieważ jest mu niezbędna. Jaguary potrafią przepływać czasem duże rzeki dzięki czemu gatunek ten może rozprzestrzeniać się na rozległe tereny. Przebywanie w wodzie sprawia mu przyjemność i często można obserwować je kapiące w rzece.

Populacja jaguarów kurczy się , zmniejsza się także obszar jego występowania. Z całej pierwotnej populacji w Ameryce Środkowej utrzymała się około jedna trzecia tych zwierząt . Terytorium populacji zamieszkującej Amerykę Południową zmniejszyła się o 38 % od wartości pierwotnej. Straty w populacjach spowodowane są z tym że człowiek zajmuje coraz większe tereny zabierając tym samym obszar zamieszkiwany przez te drapieżniki. Jaguary są objęte ochroną na terenach gdzie maja naturalne warunki życiowe. Jednak czasem trzeba odstąpić od tego. Zdarza się to w sytuacjach kiedy jaguary pozbawione przez człowieka dużej części swojego terytorium tracą także źródło pożywienia bo odbiera im go polujący człowiek.

Wygłodzone zwierzęta często podchodzą do domostw i atakują zwierzęta gospodarcze. W takiej sytuacji zdarza się że są one odstrzeliwane. Takich przypadków jest coraz więcej i jaguarom niedługo może grozić wyginięcie.

Jaguar jest podobne budowy co pantera, jednak jest głowę ma od niej masywniejszą i krótszy ogon o długości około 45 -75 centymetrów. Jest masywnym kotem, może ważyć od 60 do 120 kilogramów, samice z reguły są o kilka kg lżejsze. Jaguar może osiągać długość od 1,12- 1,85 metra , wysokość w kłębie -około 60 centymetrów. Zwierzę to zamieszkuje najczęściej tereny leśne, zarówno wilgotne lasy tropikalne jak i lasy suche. Kryje się w zaroślach i wysokich trawach. Prowadzi samotniczy tryb życia i posiada własne terytorium. Jako typowy drapieżnik żywi się mięsem. Koty te dożywają w warunkach naturalnych około 10 lat ,w niewoli nawet do 22 lat. Największa śmiertelność tych zwierząt występuje u zwierząt poniżej drugiego roku życia. Ciąża u samic jaguara trwa około stu dni , w jednym miocie rodzi się od jednego do czterech młodych. Noworodki ważą od 700 do 900 gramów. Młode kocięta osiągają dojrzałoś płciową w wieku 3- 4 lat.

W chwili obecnej populacja jaguara liczy około kilkadziesiąt tysięcy osobników. Populacja ta obecnie jest w regresji - kurczy się . Jaguar objęty jest ochroną , która dotyczy zarówno polowania jak i handlu tymi zwierzętami. Ochrona ta nie ma miejsca na Gujanie Francuskiej , gdzie polowania na jaguary są dość częste.

Tygrys.

Tygrys (Panthera tigris)- występuje w Azji ,na terenach Indii, Sumatry, Chin, Syberii. Charakteryzuje się różnorodnością środowisk w jakich występuje , od zimnej tajgi po tropikalne dżungle. Zwierzę to jest pokaźnych rozmiarów, waży od 180-250kg (samce ). Samice są lżejsze, ich masa wynosi od 100 do 160kg. Mierzy od 1,4 do 1,8m , wysokość w kłębie wynosi od 60 do 100centymetrów.

Tygrysy szczycą się pięknym futrem. Jest ono brązowo-żółtej barwy z charakterystycznym dla tego gatunku pręgowaniem. Pręgi te są barwy czarnej. Koty te prowadzą samotniczy tryb życia, łączą się w pary tylko w czasie rozrodu. Samica sama opiekuje się potomstwem. Ciąża u tygrysa trwa około stu dni. W jednym miocie średnio rodzi się 2 młode. W warunkach naturalnych samica może urodzić jednorazowo maksymalnie 5 kociąt , zaś warunkach sztucznych maksymalna liczba miotu może wynieść nawet 7 młodych. Noworodki ważą około jednego kilograma. Młode kocięta płci męskiej osiągają dojrzałość płciową w wieku 4-5 lat ; młode samiczki w wieku 3-4 lat. Niektóre osobniki osiągają maksymalny wiek około 26 lat, jednak przeciętnie tygrysy żyją od 16 do 18 lat.

Wśród tygrysów występuje wiele rekordzistów. Związane to jest z ich masywną posturą. Największym znanym tygrysem jest tygrys syberyjski- o długości ciała 2,80m i masie 384kg.

Silna muskulatura ciała powala tym kotom przepływać duże rzeki; największy dystans jaki przepłyną tygrys to 29 kilometrów!

Okres reprodukcji nie jest ściśle określony , w różnych regionach zachodzi w innym czasie.

Współczesna populacja liczy około 8 tysięcy osobników. Gatunek ten zakwalifikowany jest do zagrożonych.

Tygrys jest kotem który wywołuje strach w oczach ludzi. Posiada on ogromne kły i pazury, rzuca się na swoje ofiary z niesamowita zwinnością. Powstała nawet baśń roznoszona wśród ludów malezyjskich, która opowiada o tygrysach jako o zwierzętach wzbudzających zarówno trwogę jak i fascynację u ludzi.

Tygrys dzięki swojemu pięknemu ubarwieniu świetnie maskuje się w gąszczu traw i zarośli. Jego typowym miejscem bytowania jest las. Lecz podstawowym czynnikiem który decyduje gdzie będzie żerował jest obfitość danego środowiska w zwierzynę. Jest on świetnym łowcą. Maskujące umaszczenie pozwala mu skutecznie kryć się w gąszczu dżungli. Pomimo dużych rozmiarów porusza się niezwykle zwinnie oraz cicho. Rzucając się na swoja ofiarę potrafi skoczyć na odległość nawet 6 metrów. Pewien przyrodnik znany jako Buffon obserwował te zwierzęta i nazwał je niebezpiecznymi, krwiożerczymi ludojadami. Według niego tygrysy rzucają się instynktownie na wszystkie zwierzęta, nie oszczędzając człowieka. Nie jest to jednak prawdą. Zdarzają się przypadki zaatakowania człowieka przez tygrysa , jednak czyni on to jedynie w przypadku gdy jego terytorium jest bardzo ograniczone i nie ma w nim już zwierzyny mogącej posłużyć mu jako pokarm. Tygrysy atakują człowieka tylko w warunkach ekstremalnych, np. wtedy gdy są ranne. Koty te prowadza nocny tryb życia, polują po zapadnięciu zmroku. Są zwierzętami które nie szukają towarzystwa- a samotnikami. W momencie spotkania się dorosłych osobników ,nie dochodzi do żadnych starć i walk. Czasem zdarza się to w rezerwatach, gdzie zagęszczenie tych zwierząt jest duże.

Tygrysy potrafią komunikować się między sobą przy użyciu różnych sygnałów, zarówno dźwiękowych jak i wzrokowych. Sygnałami tymi może być wygięcie grzbietu, rozmaite ruchy uszami czy głową oraz różnego rodzaju ryki.

Tygrysy najchętniej spędzają czas na ziemi. Nie potrafią się wspinać po drzewach tak zwinnie jak inne koty drapieżne. Dlatego rzadko można zauważyć odpoczywającego tygrysa na gałęzi drzewa. Koty te chowają się przed upałem w wysokich trawach i tam najczęściej odpoczywają.

Tygrys nie boi się wody i często zażywa kąpieli. Na jego terytorium zawsze znajduje się w pobliżu jakiś zbiornik wodny, gdzie może on ugasić pragnienie lub ochłodzić się.

Tygrys zaczyna polowanie po zapadnięciu zmroku. Żeby dorwać odpowiednią zdobycz potrafi wędrować na duże odległości , nawet do 20 km. Jego syberyjski krewniak pokonuje czasem dystans 50 kilometrów w ciągu jednej nocy. Tygrys poluje na rozmaite zwierzęta. Jedynie zagrożenie dla jego zdrowia i życia stanowią niedźwiedzie oraz niepozorne jeżozwierze, które swoimi kolcami potrafią poważnie zranić. Rany te mogą być przyczyna bardzo groźnych infekcji. Najchętniej tygrys poluje na duże zwierzęta takie jak bawoły czy różnych przedstawicieli jeleniowatych. Jednak nie zawsze trafi się mu taki duży "kąsek", dlatego też zjada czasem patki i drobne ssaki. Czasem zdarza się , że jego ofiary masowo uciekają ze swoich siedlisk przed powodziami ( w Indiach ) i musi się on zadowolić gadami i płazami ( pytony, gawiale, żaby ). Czasem łowią też ryby w strumieniu. Ogłusza on przepływająca rybę uderzeniem potężnej łapy.

Strategia polowania tygrysa opiera się na przyczajeniu się na ofiarę a potem rzuceniu się na nią poprzez wykonanie ogromnego susa. Tygrysy cierpliwie czekają na swoja ofiarę ukrywając się w zaroślach. Następnie zbliżają się do niej bardzo ostrożnie i powoli, nie czyniąc przy tym żadnego hałasu. Gdy ofiara jest wystarczająca blisko ( około 10 metrów ) tygrys rzuca się na nią z impetem. Jeśli ofiara zdąży uniknąć schwytania, tygrys nie podejmuje gonitwy za nią. Nie biega on zbyt szybko i szybko się męczy.

Dawniej populacja tygrysa zajmowała ogromne obszary Azji, niestety od około stu lat jego obszar występowania ograniczył się do rejonów podzwrotnikowych. Związane jest to z masowym wycinaniem lasów, które są ich środowiskiem życia .Dodatkowo ilość tygrysów maleje z roku na rok w związku z ogromnym kłusownictwem. Skóry tygrysie są bardzo piękne i cenne, co jest przyczyną odstrzałów wielu tych zwierząt. Na szczęście tworzone są rezerwaty ( m.in. w Indiach ), które maja na celu chronić życie tych pięknych kotów.

Ryś

Ryś (Lynx lynx) zamieszkuje tereny Ameryki Północnej, Azji , Krajów Skandynawskich , Europy Środkowej. Występuje nielicznie w Turcji, Austrii, Szwajcarii ,we Włoszech i w krajach byłego ZSRR . Najlepszym środowiskiem życia jest takie, które pełne jest zwierzyny. Żyje on zarówno obszarach leśnych, górskich jak i równinnych.

Rys nie jest kotem o ogromnych rozmiarach, długość jego ciała to 90-130cm, wysokość w kłębie wynosi od 55 do 75cm. Ma on dość krótki ogon o długości 15-20cm. Masa tych zwierząt jest różna i zależy od rejonu w którym występuje. Np. rysie występujące we Francji ważą około 18-25kg a te, żyjące na terytorium Rumuni osiągają wagę do 30 kilogramów.

Rysie żywią się wyłącznie mięsem. Prowadzą samotniczy tryb życia z wyjątkiem okresu godowego. Czas reprodukcji u rysiów wypada w miesiącach wiosennych. Ciąża u rysia trwa około 70 dni ( 2,5 miesiąca ).W jednym miocie obserwuje się z reguły od jednego do czterech młodych. Młode samce rysiów osiągają dojrzałość płciową po upływie 33 dni, natomiast młode samiczki po 21 dniach. Waga młodych kotów po urodzeniu wynosi od 200 do 300 gramów.

Ryś ze względu na kurczącą się populację objęty jest ochrona gatunkową. Okazała się ona na tyle skuteczna ,że ilość wszystkich osobników , z wyjątkiem tych żyjących na dawnych terenach ZSRR, wynosi od 3000 do 5000 tysięcy osobników. Przeciętnie ryś żyje około 10 -20 lat.

Futro rysia jest jasnobrązowe z czarnymi cętkami. Charakterystyczne dla rysia są pędzelki- pęk szczeciniastych włosów umieszczone na szczycie małżowin usznych.

Rysunki jakie zostały znalezione w grocie Lascaux , wskazują na to że rysie znane były już w czasie wielkich zlodowaceń. Zwierzęta te fascynowały pierwotnych ludzi , którzy rysowali ich podobizny na skałach.

Ryś poluje przede wszystkim w nocy a cętkowane futro pozwala mu świetnie maskować się w gąszczu lasu. Ma doskonale rozwinięty zmysł słuch i wzroku co bardzo przydaje się mu podczas polowania. W związku z tym , że jest gatunkiem samotniczym poluje również samotnie. Nie walczy ze swoimi ofiarami lecz atakuje je z zasadzki, po uprzednim wytropieniu. Często czai się w terenach , gdzie żyją jego potencjalne ofiary , bacznie je obserwując. Potrafi szybko biegać, lecz męczy się dość szybko. Wynika to z małego serca jakie posiada, które nie jest w stanie przetaczać dużych ilości krwi niosącej tlen.

Ryś atakuje z reguły średniej wielkości zwierzęta, z kopytnych poluje najczęściej na kozice, sarny a nawet na muflony. Zjada jednak przede wszystkim drobne ssaki (czasem drapieżne ), ptaki i gryzonie. Dzięki ogromnej sile jaką posiada atakuje czasem renifery, jelenie i młode niedźwiadki. Zdarza się , że zabije on nawet wilka lecz gdy natknie się na ich całe stado musi ratować się ucieczką. Czasem w ramach ochrony swojego życia wspina się na drzewa. Jednak typowymi kryjówkami rysia są groty i jaskinie. Jest zwierzęciem terytorialnym, pilnie strzeże rejonu w którym żyje.

Rysie z reguły unikają wody, zbliżają się do zbiorników wodnych jedynie po to by ugasić pragnienie. Jednak w chwili zagrożenia życia potrafią przejść przez rzekę.

Bogactwo populacji tego kota w Europie jest wynikiem procesu reintrodukcji wprowadzonej około 20 lat temu. Związane to było z tym ,że kilkadziesiąt lat temu populacja rysia w Europie była poważnie zmniejszona. Rysie wprowadzano na nowo do wielu terenów, co miało spowodować przyrost ich ogólnej liczby. Dzięki reintrodukcji rysia , gatunek ten obecnie występuje w Krajach Skandynawskich -w Finlandii, Norwegii, Szwecji, w obszarach Europy Środkowej tzn. w Polsce, Rumunii, Austrii, Czechach i Słowacji oraz niektórych krajach Europy Zachodniej ( Niemcy, Francja, Szwajcaria ). Na wzrost populacji rysia wpłynęło także zalesianie dużych obszarów w krajach Europu. Na dużym obszarze ryś może wyznaczyć swoje terytorium , w którym może swobodnie się rozmnażać. Na zmiany zachowania rysia i na tempo reprodukcji mogą wpływać różne czynniki. Hałas, polowania skierowane przeciwko niemu oraz wycinanie lasów może w dużym zahamować rozród tego gatunku.

Żbik.

Żbik (Felis silvestris)- jest najmniejszym spośród kotów drapieżnych. Sierść jego jest brunatno-żółta lub ciemnoszara. Na grzbiecie występują słabo widoczne pręgi. Długość ciała tego kota wynosi od 45 do 70 centymetrów a wysokość w kłębie 25-35 centymetrów. W stosunku do niewielkiego ciała ogon jest dość długi i mierzy około 26-32 centymetry , pokryty jest sierścią z widocznymi wybawieniami w postaci pierścieni. Kocówka ogona wybarwiona jest na czarno. Występuje na terenach Afryki , Europy i południowo-zachodniej Azji. N kontynentach tych zajmuje ekosystemy leśne ( lasy liściaste ) stepy i sawanny. Jego obecności nie obserwuje się na terenach pustynnych i wilgotnych lasów tropikalnych. Dorosły samiec waży około pięciu kilogramów , samica około trzech. Jest typowym kotem drapieżnym żywiącym się mięsem. Prowadzi samotniczy tryb życia i wykazuje silny terytorializm. Okres godowy u żbika przypada na miesiące wiosenne. Ciąża trwa niecałe siedemdziesiąt dni. Samica rodzi od jednego do siedmiu młodych w jednym miocie. Noworodki ważą niewiele ponad 100 gramów. Kocięta rodzą się ślepe i zaczynają widzieć dopiero po dziesięciu dniach. Matka bardzo troskliwie opiekuje się swoim potomstwem. Te malutkie kotki narażone są na wiele niebezpieczeństw. Pod nieobecność matki może do gniazda dostać się jakiś inny drapieżnik, np. gronostaj czy łasica. Wtedy bezbronne młode żbiki nie mają szans przeżyć. Ciała małych żbików są bardzo wątłe, a pokrywające futro jest niedostatecznie grube żeby ochronić je przed chłodem. Dlatego siedzą one wraz z matka w jednym gnieździe, grzejąc się nawzajem. Gdy matka wyrusza na polowanie przytulają się do siebie i ogrzewają. Przez ponad miesiąc karmione są mlekiem matki. A po dziesięciu miesiącach są już aktywne płciowo. Po trzech latach koty osiągają maksymalną wielkość. Są w tym czasie już w pełni samodzielne. Usamodzielnione koty matka przepędza z własnego terenu, muszą wtedy znaleźć sobie własny rewir. Nowe terytorium żbiki zaznaczają aby odstraszyć w ten sposób innych osobników tego gatunku. Żbiki żyjące w niewoli osiągają wiek od 12 do 18 lat. Nie ma takich danych na temat żbików żyjących w środowisku naturalnym. Obecnie globalna populację żbika określa się jako stabilną . Chociaż w niektórych regionach obserwuje się jej regres .Liczy ona kilkadziesiąt tysięcy osobników. Niebezpieczeństwem zagrażającym tej grupie zwierząt jest częste krzyżowanie się z kotami domowymi.

Prawdopodobnie żbik jest gatunkiem z którego pochodzi gatunek zaprzyjaźniony z człowiekiem -kot domowy.

Żbik jest niewielkim kotem, dlatego w gęstwinie lasu bardzo trudno go wypatrzyć. Najczęściej kryje się w wysokich trawach i zaroślach lasu. Aktywność swą rozpoczyna o zmierzchu aż do świtu. Całą prawie noc spędza na spacerowaniu po swoim terytorium, znacząc go szczegółowo. Wędrówka żbika skorelowana jest z rytmami życiowymi zwierząt , które są jego pożywieniem. W ten sposób zwiększa prawdopodobieństwo spotkania swojej ofiary i zabicie jej. Samice nie przeszukują swego terytorium z teką dokładnością z jaka robią to samce. Często wracają do swojego legowiska w ciągu jednej nocy. Samce natomiast przemierzają terytorium, odwiedzając te miejsca w których były samice. Samce wyjątkowo aktywne są na wiosnę. Prawie całą noc polują , biegając po swoim terenie. Obchodząc swoje terytorium żbik przede wszystkim porusza się po ziemi. Potrafi jednak doskonale się wpinać. Czasem, w chwili zagrożenia skacze z drzewa na drzewo. Normalnie tego nie robi. Aby przejść na drzewo sąsiadujące, schodzi na ziemię. Ze względu na małą wagę może wykonywać duże skoki, omijając takie przeszkody jak strumyki i duże kałuże. Wolny czas spędza na pielęgnacji swojego pięknego futra.

Żbik poluje na dwa sposoby, Albo czaka na swoja ofiarę i rzuca się na nią z zaskoczenia lub chwyta ja w biegu. Kot ten zawsze poluje na ziemi, jeśli upatrzy sobie z drzewa ofiarę natychmiast z niego zeskakuje i przystępuje do ataku. W skład jego diety wchodzą głównie króliki i małe gryzonie, czasem też ptaki zakładające gniada na ziemi. Żbik bardzo dokładnie penetruje okolicę używając do doskonale rozwiniętym wzrokiem, przystosowanym do widzenia w ciemności. Żbik po tym jak upatrzy sobie ofiarę zbliża się do niej niesamowicie cicho i ostrożnie, lub jeśli na drodze do niej jakieś przeszkody dostaje się do niej dużymi skokami. Jeśli jest wystarczająco blisko, przed samym momentem ataku nieruchomieje na chwilę. Polowanie przez zasadzkę stosuje jeśli jego ofiara znajduje się na dużej, otwartej przestrzeni. Po tym jak zbliży się do swojej ofiary dość blisko, pozostaje nieruchomo przez kilkanaście minut. Ma to na celu uśpienie jej czujności . Po tym czasie zrywa się nagle i atakuje zwierzę. Gdy nie uda mu się go pochwycić nie biegnie za nim , lecz wraca na poprzednie miejsce. Potem znowu czeka na jakieś nieostrożne zwierzę . Siedzi na swoim posterunku aż do czasu kiedy uda mu się cos upolować.

Żbiki występują także w Polsce. Obserwuje się je nielicznie na terenach Karpat i w okolicach Tarnowa.

Dla starożytnych Egipcjan żbik był obiektem kultu. To właśnie Egipcjanie traktując go jako zwierze święte byli pierwszymi ludźmi, którzy go udomowili. Natomiast w średniowiecznej Europie uważano że żbik jest na tyle tajemniczym zwierzęciem, że może mieć cos wspólnego z czarną magią. Dlatego był wówczas tępiony i jego populacja skurczyła się. Ówcześni przyrodnicy opisywali go jako straszna bestię, która zabija dla przyjemności, ponieważ nie jest nawet w stanie zjeść całej upolowanej zwierzyny. Na szczęście współczesna wiedza na temat życia i zachowania żbika jest dużo większa i wiemy , że nie jest on straszliwą bestią.

Z powodu zdziesiątkowania populacji żbików w poprzednich wiekach rozpoczęty został program reintrodukcji tego gatunku. Do zmniejszania się liczby żbików przyczynił się popyt na jego piękne futro. Chwytany był w różnego rodzaju pułapki oraz zabijany w czasie polowań. Nie mały wpływ na redukcję ilości tych zwierząt była budowa dróg pobliżu ich terytorium. Żbiki często ginęły pod kołami samochodów. Koty te dają się łatwo oswoić, są bardzo ufne. Często jest to dla nich zgubne, ponieważ ufność ich wykorzystują kłusownicy.

Lew.

Lew (Panthera Leo) -zwany jest często "królem zwierząt", "panem sawanny" czy nawet "panem życia i śmierci". Wszystkie te wspaniałe epitety zawdzięcza pięknej grzywie, jaką nie może poszczycić się żaden inny kot. Postura jego jest majestatyczna i piękna, chodzi on z wysoko uniesioną głową wzbudzając respekt u wszystkich zwierząt, jak również człowieka. Lew wydaje głośne i przerażające ryki, lecz nie zawsze są one oznaką jego złości czy gotowości do ataku.

Ryk lwa niosący się wieczorem po sawannie nie budzi strachu w zwierzętach które są jego potencjalnymi ofiarami. Ryk ten związany jest z behawiorem socjalnym tego wielkiego kota; oznacza on w ten sposób swoje terytorium i odstrasza młodszych swoich braci, którzy chcieliby zająć jego teren wraz z samicami i młodymi.

Lew jest gatunkiem stadnym. Samce żyją w grupach liczących kilka osobników tej samej płci. W grupie tej nie ma zwierzęcia dominującego, lecz jest ona dość płynna. Oznacza to że mniej więcej co 2-3 lata samce spokrewnione opuszczają grupę i przechodzą do innej. Samice natomiast trzymają się razem przez całe życie w "żeńskich " grupach.

Lwy polują na duże ssaki kopytne , takie jak : gazela, gnu, zebra, żyrafa, impala. Zarówno lwice jak i lwy stosują różne sposoby schwytania ofiary. Związane jest to ze sposobem życia i rodzaju obrony stosowanej przez ofiary. Lwy polują najczęściej nocą, ale także o świcie i zmierzchu. Lew czeka na swoja ofiarę czając się w zaroślach. Najczęściej poluje on na pasące się zwierzęta, ponieważ pochylone czasie skubanie trawy ofiary może złapać z łatwością za kark. Gdy zwierze zbliży się do lwa na odległość umożliwiającą mu atak, zostaje pochwycone przez lwa za szyję i przyciśnięte do ziemi jego ciężarem. Zabijają swe ofiary przez uduszenie. Często lwy polują stadnie. Otaczając zwierzęta zbliżają się do nich a przy odpowiedniej odległości ruszają do ataku. Efektywność ataków jest zależna od rodzaju na jakie lwy polują. W przypadku powolnych i ociężałych guźców skuteczność ataku jest duża, jeśli jednak ofiarą jest szybka i zwinna gazela atak często kończy się niepowodzeniem.

Samice lwa są bardzo opiekuńcze, bardzo troskliwie zajmują się swoimi młodymi. Z reguły jest tak , że wszystkie samice w stadzie mają potomstwo mniej więcej w tym samy czasie i wspólnie się nim opiekują. Roczne lwiątka brane są przez dorosłe osobniki na polowania, obserwując dorosłych samców uczą się w ten sposób sztuki łowieckiej.

W poprzednim stuleciu lwy występowały powszechnie w całej Afryce, w Azji Mniejszej, u podnóży Himalajów i w Arabii. Obecnie żyją przede wszystkim w rezerwatach np. w Indiach w rezerwacie Gir. W Afryce populacja tych kotów jest większa zamieszkuje głownie rezerwaty w Tanzanii i Kenii. Lwy objęte są ochroną gatunkową , lecz mimo to ciągle tępione.