Najprostszymi bezkręgowcami są pierwotniaki, które masowo rozmnażają się w świeżo założonych zbiornikach, w których nie ma jeszcze ustalonej równowagi biologicznej, powodując mleczne zmętnienie wody. Pierwotniaki w nadmiarze potrafią zużyć na swoje potrzeby cały tlen znajdujący się w wodzie (akwarium) przyczyniając się do padania obecnych w nim rybek. Żyją one wewnątrz innych organizmów, odżywiając się ich kosztem.

Wśród bezkręgowców wyróżniamy:

  • Gąbki (spongillidae) - są mieszkańcami mórz, nie występują w potokach górskich, gdzie jest dla nich za mało pokarmu. W zależności od warunków i gatunku ich kolonie pokrywają większe lub mniejsze połacie różnego rodzaju podłuż. Często przybierają zielonkawy kolor od żyjących w ich ciele symbiotycznych glonów z rodzaju Pleurococcus. Spotyka się również gatunki w kolorach szarych, brązowych jak również kolorze czerwonym i żółtym.
  • Jamochłony - powszechnie występujące w naszych wodach. Gatunkiem jamochłona jest stułbia, która dorasta do 7 mm długości i prowadzi osiadły tryb życia, jednak może powoli przemieszczać się z miejsca na miejsce. Posiada dodatni fototropizm, to znaczy stułbia na miejsce swego postoju wybiera miejsce jasno oświetlone. Poluje na przepływające w pobliżu inne bezkręgowce i młody narybek.
  • Stułbiopławy - do gromad stułbiopławów należą przede wszystkim kolonijne gatunki morskie np. obelia (Obelia) czyli żeglarz portugalski (Pphysalia). Kolonia składa się przeważnie z dużej liczby polipów wyspecjalizowanych w pełnieniu różnych funkcji. Specjalizacji funkcjonalnej towarzyszy zróżnicowanie postaci poszczególnych osobników, czyli tzw.. polimorfizm (inaczej zbudowane są polipy odżywcze, inaczej obronne a jeszcze inaczej - rozrodcze). Do gromady stułbiopławów należy także pospolita w naszych wodach słodkich stułbia (Hydra). Ten nietypowy stułbiopław jest obojnakiem, nie tworzy kolonii i występuje w postaci polipa. Stułbia w przeciwieństwie do większości morskich stułbiopławów nie posiada larwy i nie przechodzi przemiany pokoleń. Rozmnaża asie płciowo i przez pączkowanie. Stułbia prowadzi osiadły tryb życia ; polipy przytwierdzają się do różnych obiektów podwodnych za pomocą podeszwy, wystawiając w stronę toni wodnej otwór gębowy otoczony wieńcem długich czułków.
  • Mszywioły (bryozoa) - to podobnie jak gąbki główni mieszkańcy mórz, jednak w wodach słodkich Europy środkowej żyje ich 20 gatunków.
  • Wirki (Turbellaria) - należą do grupy robaków płaskich i mimo swego wyglądu (małe, szare lub białe, pełzające ) stanowią śmiertelne zagrożenia dla świeżo wyklutego narybku. Wypławki mają fototropizm ujemny, unikają światła. Rozmnażają się składając kokony z jajami z których w ciągu kilku lub kilkunastu dni wylęgają się młode. Żywią się wszelkiego rodzaju odpadkami organicznymi, ikrą i resztkami pokarmu. Polskie wypławki są wrażliwe na temperatury powyżej 32 stopni C, ale jest wiele takich, które uodporniły się na wysokie temperatury.
  • Ślimaki Gastropoda) - są bezkręgowcami, którym przypisuje się wielorakie funkcje:

- zjadają resztki roślinne i zwierzęce

- zjadają glony (niektóre)

- zjadają resztki pokarmu ( np. w akwarium)

- zjadaj uszkodzona ikrę

- zjadają delikatne rośliny ( niektóre gatunki żyjące w podłożu przyczyniają się do jego natleniania

  • Pijawki - występują zarówno gatunki bezpieczne dla ryb i odżywiające się roślinami lub bezkręgowcami. Pijawki bardzo łatwo się rozmnażają. Łatwo rozróżnić je od innych bezkręgowców po tym, że ich otwór gębowy przekształcił się w przyssawkę służącą im do pobierania pokarmu. Pijawki poruszają się pełzając lub pływają.
  • Małże - niektóre gatunki małż prowadzą prawdziwie osiadły tryb życia. Ciało jest pokryte charakterystyczną, dwuczęściową muszlą. Małża może przemieszczać się przy pomocy mięsistej nogi, żłobiąc rów w podłożu. Odżywiają się zawiesiną organiczna. U wielu gatunków występuje faza larwalna, która pasożytuje na skórze i skrzelach ryb, co w warunkach np. akwariowych (dla miłośników hodowli) wydaje się nie do przyjęcia.
  • Tasiemce - do gromady tasiemców (podobnie jak do gromady przywar) należą wyłącznie gatunki pasożytnicze. Ich rozwój jest złożony a cykle życiowe- połączone ze zmianami żywicieli. Dojrzałe tasiemce pasożytują w jelitach kręgowców.
  • Raki - raki mają skłonności do kanibalizmu, żyją w czystych wodach, dobrze natlenionej. Żywią się glonami, pokarmami żywymi, mięsem, pokarmem suchym - (przebywające w akwarium).
  • Koralowce - Są osiadłymi i wyłącznie morskimi parzydełkowcami. (Cnidaria). W ich cyklu życiowym występuje jedynie pokolenie polipów. Występują pojedynczo lub w koloniach. Ich cecha charakterystyczną jest obecność gardzieli prowadzącej do otworu gębowego do jamy chłonąco-trawiącej.
  • Krewetki - w naszym kraju nie występują krewetki, Ich budowa ciała jest zwykle dużo delikatniejsza od budowy ciała raków, a nawyki żywieniowe mniej zabójcze dla współmieszkańców. Nie da się jednak stwierdzić, czy wszystkie gatunki krewetek są spokojne i nieszkodliwe. Wśród nich znajdują się łagodne, wszystkożerne, delikatne, ale są również krewetki drapieżne i agresywne. Te drapieżne gatunki krewetek pochodzą z rodziny Macrobrachium.