Próchnica zębów jest chorobą twardych tkanek. Obejmuje jednak cały ząb, gdyż zmiany powierzchniowe dają odczyny także do głębszych warstw. Jest to proces o charakterze patologicznym, uwarunkowany szeregiem wewnętrznych czynników.

Choroba ta zaczyna się od zaatakowania powierzchni szkliwa - następuje demineralizacja i rozmiękanie. We wczesnych stadiach jest to biała plama, która z czasem ulega jednak przebarwieniu oraz powiększeniu. Na tym etapie niekiedy następuje zatrzymanie próchnicy. Jeśli jednak proces demineralizacji postępuje nadal, prowadzi to do poważnych ubytków szkliwa. W takim stadium odczuwalne stają się reakcje na zmiany temperatury, słodycze czy dotyk. Nieleczona próchnica dociera do najgłębszych warstw zęba. Powoduje to znaczne ubytki i większe dolegliwości bólowe. W czasie jedzenia resztki pokarmu uciskają dno ubytku powodując uczucie dyskomfortu. Jeśli próchnicy nie towarzyszą powikłania spowodowane zmianami miazgi, bóle są raczej krótkotrwałe. W takiej sytuacji konieczne jest podjęcie właściwych kroków. Polega to na usunięciu zniszczonych tkanek, uformowaniu ubytku, odkażeniu i wypełnieniu go specjalnym materiałem. Działanie takie daje szybko odczuwalną poprawę i dobre efekty.

Niewyleczona próchnica prowadzi do obnażenia i zapalenia miazgi. Wówczas występują silne, samoistne bóle zęba. Brak przy tym reakcji na środki przeciwbólowe. Konieczne wtedy jest usunięcie miazgi, ale samo leczenie jest dłuższe i bolesne.

Próchnica jest chorobą wieloprzyczynową. Najczęstsze czynniki wpływające na jej powstanie to:

  • zaleganie pokarmu;
  • brak właściwej higieny jamy ustnej;
  • skład chemiczny zęba, uwarunkowania genetyczne;
  • występowanie bakterii kwasotwórczych;

Stwierdzić można, że do powstania ogniska próchnicy przyczyniają się następujące warunki:

  • podatność zęba na proces próchniczy;
  • występowanie drobnoustrojów próchnicotwórczych;
  • występowanie określonych węglowodanów ( cukry proste) w pożywieniu;

Niewątpliwie zapadanie za próchnicę wiąże się z wiekiem. W pierwszych dwóch latach życia pojawia się ona niezmiernie rzadko. Częstotliwość jej występowania wzrasta między 2 a 6 rokiem życia ( 35-40% dotkniętych zębów). Od 6 do 12 roku życia odsetek zębów próchnicowych maleje. Związane jest to z tym, że w tym okresie wyrastają zęby stałe, wolne od próchnicy. Od 12 roku życia podatność na próchnice wzrasta. Około 30-35 roku życia następuje stabilizacja, a po 40 roku życia zaczyna spadać.

Leczenie próchnicy polega przede wszystkim na usuwaniu jej skutków. Należy jednak pamiętać, że najważniejsze jest jednak zapobieganie. Warto wiedzieć, że próchnicę można skutecznie zredukować przez:

  • systematyczną i właściwą higienę jamy ustnej ( mycie zębów po każdym posiłku);
  • systematyczne wizyty kontrolne u stomatologa ( raz na pół roku);
  • prawidłową dietę ( ograniczenie słodyczy i cukru);
  • stosowanie związków fluoru;