Grzyby (Fungi), są grupą organizmów w randze królestwa. Większość grzybów to saprotrofy. W obiegu materii i energii w ekosystemach są podstawowym reducentem tj. rozkładają materię organiczną na proste związki nieorganiczne, dzięki czemu jest ona dostępna dla roślin. Grzyby, nawet te wieloowocnikowe, są stosunkowo słabo poznane. Dotychczas opisano ok. 100 tys. gatunków grzybów, i szacuje się, że jest to jedynie drobna część ich ogólnej liczby. Są to niemal w większości grzyby lądowe, takie jak m.in.: pleśnie (pleśń), drożdże, pasożyty roślinne i zwierzęce (mączniaki, rdze itp.) oraz grzyby kapeluszowe.
Wśród najczęściej i najchętniej zbieranych grzybów jadalnych należy wymienić grzyby kapeluszowe rurkowe, takie jak m.in. borowik szlachetny (prawdziwek), podgrzybek brunatny (siniak, borowik sosnowy), maślak zwyczajny (ślimak, maślak sosnowy), maślak sitarz (sitko, suchy Wojtek, siniak), maślak żółty (maślak modrzewiowy), koźlarz czerwony (osak, czerwoniak, kraśniak) i inne.
Borowik szlachetny (Boletus edulis) jest gatunkiem pospolitym. Owocniki wyrastają od lata do jesieni, zarówno w lasach iglastych i liściastych. Kapelusz o średnicy od 6 do 25 cm, brązowy do ciemnobrązowego, czasem brzeg nieco jaśniejszy w stosunku do całego kapelusza. Kształt kapelusza najpierw półkulisty, potem wypukły. Pory na początku białawe, później żółte aż do oliwkowozielonych, drobne. Uciśnięte nie ulegają przebarwieniu. Rurki są takiej samej barwy, co pory, długie i łatwo oddzielają się od kapelusza. W okolicy trzonu są zatokowo wycięte. Trzon białawy do jasnobrązowego, z dolną częścią nieco jaśniejsza. W górnej części lub na całej długości trzonu można zauważyć siateczkę o mniej lub bardziej wyraźnej białawej lub jasnobrązowej barwie. Mniej lub bardziej rozszerzony u podstawy, kształtu maczugowatego, pełny. Wysokość trzonu waha się od 6-10 cm. Miąższ młody - biały i zwarty, u starszych grzybów gąbczasty, o barwie od brązowego do czerwonobrązowego, niezmienny. Smak łagodny, zapach przyjemny. Przez początkujących zbieraczy borowik szlachetny jest często mylony, zwłaszcza z młodymi jeszcze egzemplarzami, z goryczakiem żółciowym (Tylopilus felleus).
Podgrzybek brunatny (Xerocomus badius) jest gatunkiem pospolitym. Wyrasta od lata do jesieni, w lasach iglastych i liściastych, zwykłe w mchach, na glebach podmokłych i piaszczystych. Kapelusz o średnicy od 3 -15 cm, o barwie ciemnobrązowej, z wiekiem jaśniejszy, płowobrązowy. Kształt wypukły o powierzchni wilgotnej śluzowatej, suchej matowej. Pory początkowo bladożółte, z czasem żółtozielone po brunatnooliwkowozielonowate, pod wpływem ucisku niebieszczeją. Rurki barwy podobnej co pory, przyrośnięte do zbiegających na trzon. Trzon przeważnie barwy jasnożółtej, o wyraźnie widocznych na jego tle podłużnych włókienek bez siateczki. Trzon równogruby lub nieco zwężający się w kierunku podstawy, pełny. Miąższ białawy do żółtawego. Zapach przyjemny, słabo owocowy, smak łagodny.
Maślak zwyczajny (Suillus luteus) jest gatunkiem bardzo pospolitym. Wyrasta pojedynczo lub w grupach pod sosnami dwuigielnymi w okresie od lata do jesieni. Kapelusz o średnicy od 4-15 cm, może występować w wielu odcieniach, od ciemnobrązowego po żółtawobrązowy. Powierzchnia kapelusza jest gładka i bardzo śluzowata, po wyschnięciu zaś matowo błyszcząca z wieloma promieniście ułożonymi włókienkami barwy brązowawej. Pory drobne, początkowo barwy żółtawej, później oliwkowożółte. Rurki z czasem dojrzewania grzyba zmieniają swój kolor, od żółtawego po oliwkowy. Przyrośnięte lub zbiegające na trzon. Trzon ku podstawie może być nieco rozszerzony, barwy żółtawej. Wyraźnie odznacza się zwisający pierścień koloru białawego, z wiekiem fioletowawy. Miąższ miękki, kremowy. W okolicy powyżej rurek miąższ koloru cytrynowożółtego. Zapach łagodny, smak przyjemny.
Maślak sitarz (Suillus bovinus) jest grzybem bardzo pospolitym, rosnącym pod dwuigielnymi sosnami, na obrzeżach lasów, także mieszanych, na wrzosowiskach. Owocniki przeważnie wyrastają masowo. Spotykane od lata do jesieni. Kapelusz o średnicy od 3-12 m jest płowy, pomarańczowobrązowy albo bladocielisty. Powierzchnia kapelusza jest lepka i gładka, natomiast po wyschnięciu błyszcząca. Pory duże, kanciaste o barwie od żółtawej po zielonkawy. Rurki barwy takiej samej co pory, przyrośnięte albo zbiegające na trzon. Trzon krótki, równogruby, gładki o barwie takiej jak kapelusz. Brak pierścienia. Miąższ białawy po brązowawy.
Maślak żółty (Suillus grevillei) należy do najczęściej spotykanych i zbieranych maślaków. Rośnie wyłącznie pod modrzewiami pojedynczo lub gromadnie w okresie od lata do jesieni. Kapelusz o średnicy od 3-14 cm charakteryzuje się barwą w różnych odcieniach żółci z większą lub mniejszą domieszką brązu i czerwieni. Kształt wypukły o powierzchni gładkiej, śluzowatej. Pory drobne, okrągławe, koloru żółtawego, pod wpływem ucisku brązowieją. Rurki tej samej barwy. Trzon równogruby, o barwie żółtawej po żółtawobrązowy. Obecny jest śluzowaty pierścień, na którym widoczne są drobne, rdzawe ziarenka. Miąższ barwy jasnożółtej lub zielonawożółtej. Łagodny w smaku o słabym, ale przyjemnym zapachu.
Koźlarz czerwony (Leccinum aurantiacum, Leccinium rufum) jest grzybem rosnącym pojedynczo lub po kilka, zawsze w okolicy topoli osiki. Owocniki wyrastają od lata do jesieni. Kapelusz o średnicy od 6-20 cm o barwie od czerwonobrązowego po ceglastoczerwony. Kształt na początku półkulisty, z czasem wypukły. Powierzchnia jest sucha, aksamitna i matowa. Skórka wyraźnie wystaje poza brzeg kapelusza. Rurki jasnooliwkowe z czasem aż brązowooliwkowe, wykrojone przy trzonie. Pory barwy podobnej co pory, pod wpływem niewielkiego ucisku brązowieją. Trzon równogruby, z łuseczkami na białym, u podstawy natomiast czasem przebarwionym na kolor niebieski, tle. Miąższ biały, zwarty, łykowaty w trzonie. Zapach słaby, smak łagodny.
Pieprznik jadalny (kurka, liszka) jest grzybem bardzo pospolitym, należącym do pieprzników, których hymenofor zbiega się na trzonie na formę przypominającą wyglądem blaszki listewek, żyłek albo zmarszczek. Owocniki tego grzyba wyrastają w różnego typu lasach, częściej latem aniżeli jesienią, w grupach a nawet w szeregach. Jest to grzyb jadalny wysoko ceniony wśród zbieraczy, bardzo smaczny, o specyficznym aromacie. Kapelusz o średnicy od 1-12 cm, o barwie żółtej po pomarańczowożółtą. Początkowo guzkowaty, z czasem wypukły z nieco podwiniętym brzegiem, natomiast u okazów starszych może być płaski, a nawet lejkowaty. Powierzchnia gładka, matowa. Hymenofor barwy kapelusza, w formie grubych, daleko zbiegających się na trzon listewek. Są one nieregularnie rozgałęzione, często połączone ze sobą poprzecznie. Trzon barwy podobnej co kapelusz, jednakże nieco jaśniejszy. Podstawa zwężająca się, wyżej szeroki i płynnie przechodzi w kapelusz. Twardy i pełny. Miąższ jest koloru białego po bladożółty, zwarty oraz łamliwy. Zapach miły, smak łagodny, a nawet czasem ostrawy.
Zbieracze szczególnie muszą uważać na grzyby trujące. Jedne bardzo łatwo rozpoznać, inne już dla początkujących zbieraczy mogą mylić się ze znanymi im grzybami jadalnymi.
Muchomor sromotnikowi (Amanta phalloides) jest grzybem często spotykanym w lasach liściastych (pod dębami i bukami) oraz mieszanych. Owocniki wyrastają od lata po jesień, pojedynczo lub w grupach. Jest grzybem śmiertelnie trującym, gdzie dawką śmiertelną jest już jeden średniej wielkości okaz ( śmiertelne może być już 30-50 g tego grzyba). Kapelusz o średnicy od 5-15 cm, o barwie zielonkawej w różnych jasnych odcieniach, z czasem silnie płowiejący. Promieniście wrośnięte w skórkę kapelusza włókienka o barwie ciemniej są charakterystyczne dla tego gatunku. Kapelusz początkowo półkulisty, potem nawet wypukły. Powierzchnia gładka, z pojedynczymi, białymi dużymi łatkami lub bez resztek osłony. Brzeg natomiast bez prążków, jedynie u starszych egzemplarzy nieco może być prążkowany. Blaszki gęste, średnio szerokie, są koloru białego, z wiekiem przechodzą w barwę kremową. Powierzchnia trzonu w górnej części naga, przy podstawie zaś w nieznacznym stopniu omszona. Trzon zwężający się ku górze, pełny, z żółtawym lub zielonkawym odcieniem. Pierścień wyraźnie widoczny, gładki i biały. Miąższ biały, natomiast żółtozielony może być pod skórką kapelusza. Zapach intensywny, słodkawy. Smak łagodny i również słodkawy. Nie należy przeprowadzać próby smakowej. Pomyłki, co do tego grzyba dotyczą innych grzybów blaszkowych.
Muchomor czerwony (Amanta muscaria) jest bardzo pospolitym grzybem, wyrastającym w lasach iglastych oraz liściastych, przeważnie na glebach kwaśnych, w otoczeniu najbliższym brzóz. Jest grzybem trującym. Zatrucia rzadko są śmiertelne, przeważnie kończą się silnym pobudzeniem, trudnościami w oddychaniu i drgawkami. Łatwy do rozpoznania. Kapelusz o średnicy od 5-20 cm o barwie żywoczerwonej do żółtopomarańczowej. Powierzchnia pokryta w miarę regularnie rozmieszczonymi białymi łatkami. Skórka błyszcząca, podczas wilgotnej pogody staje się lepka. Brzeg gładki, u egzemplarzy starszych natomiast prążkowany. Blaszki barwy białej po kremową, gęste, wolne. Trzon cylindryczny, w kolorze białym lub żółtawym. Bulwiasta podstawa. Pierścień zwieszony, nieprążkowany, białawy, wyraźny, barwy białej. Miąższ biały, żółtawy natomiast pod skórką kapelusza. Brak zapachu, o łagodnym smaku.
