Rośliny są podkrólestwem, w obrębie królestwa Eucariota. Oprócz roślin, do królestwa jądrowych zaliczamy też zwierzęta, grzyby oraz jednokomórkowe Protista.

W obrębie podkrólestwa roślin wyróżniamy gromadę roślin telomowych, do której należą takie podgromady jak mszaki, paprotniki, rośliny nago i okrytozalążkowe. W tradycyjnym ujęciu, do roślin zaliczane są także glony. Jednak miedzy glonami, a roślinami istnieje szereg istotnych różnic. Glony, więc nie są właściwie roślinami.

Cechą wyróżniającą organizmy roślinne jest zdolność do syntezy złożonych związków organicznych z prostych związków nieorganicznych, przy udziale energii słonecznej. Ten proces nosi nazwę fotosyntezy. Fotosynteza może zachodzić dzięki obecności w komórkach roślinnych barwników fotosyntetycznych, czyli chlorofili. Chlorofile znajdują się w specjalnych organellach, zwanych chloroplastami. Cudzożywność jest u roślin cechą wtórną, związaną z przystosowaniem do określonego trybu życia. Tylko u roślin występują sztywne ściany komórkowe, zbudowane z celulozy. Ściana komórkowa występuje też u grzybów, ale jej składnikiem budulcowym jest chityna. Rośliny nie są zdolne do aktywnej formy ruchu. Zazwyczaj są na stałe przytwierdzone do podłoża. U roślin występuje tkanka twórcza, zwana merystematyczną. Komórki, które ją budują, mają zdolność do regularnych podziałów. Nauka o roślinach to botanika.

GLONY

Termin glony oznacza zbiorczą grupę ekologiczną. Jest to bardzo duża i zróżnicowana grupa. Glony są organizmami eukariotycznymi i samożywnymi. Ich systematyka jest bardzo skomplikowana. Wiele gromad glonów ma niekiedy charakter sztuczny, a umieszczone, w ich obrębie, okazy niejednokrotnie niespokrewnione ze sobą. Do tej grupy należą między innymi takie gromady jak zielenice, brunatnice, krasnorosty, chryzofity, eugleniny, czy tobołki. Znaczenie glonów dla przyrody jest ogromne. Przeprowadzają fotosyntezę, są, więc istotnymi producentami biomasy. Ubocznym produktem fotosyntezy jest tlen, glony wpływają, zatem na skład atmosfery. W ekosystemach wód stanowią podstawę łańcuchów pokarmowych. Wiele gatunków glonów znajduje zastosowanie w gospodarce człowieka.

Brunatnice

Brunatnice są glonami morskimi. Ich charakterystyczna barwa związana jest z obecnością barwników flawonoidowych. Brunatnice są glonami wielokomórkowymi. Należą do plechowców. Ich plechy mogą osiągać niekiedy wielometrowe długości, chociaż są bardzo delikatne.

Wiele gatunków tych glonów znalazło zastosowanie w gospodarce człowieka. Szerokie zastosowanie ma kwas alginowy, pozyskiwany z plech brunatnic. Są one ponadto źródłem jodu oraz sodu. Plechy brunatnic mogą być wykorzystywane jako nawóz zielony. W Japonii stosuje się przyprawę zwaną kobo, którą stanowią zmielone plechy brunatnic.

PAPROTNIKI

Paprotniki są roślinami zarodnikowymi. Należą do gromady Telomophyta(rośliny telomowe). W przemianie pokoleń paprotników pokoleniem dominującym jest sporofit. Gromadę paprotników dzieli się na następujące podgromady:

Skrzypy i widłaki są grupami reliktowymi, a psylofity-grupą wymarłą. Podgromada paprociowych dzieli się na siedem klas, z czego największe znaczenie ma klasa paprocie cienkozarodniowe. Pozostałe klasy albo grupują organizmy wymarłe, albo reliktowe. Liście paproci są zazwyczaj złożone. Mają one duże rozmiary. Za młodu, liście zwijają się pastorałowato. Większość paproci to rośliny jednakozarodnikowe. Zarodnie znajdują się po spodniej stronie liścia. Grupują się one w kupki, zwane sorusami. U niektórych paproci wyróżniamy liście zarodnionośne, zwane sporofilami oraz liście płone, zwane trofofilami. Spełniają one funkcję asymilacyjną. Przykładem paproci, u której występują dwa typy liści jest pióropusznik strusi. Gametofit paprotników jest pokoleniem ustępującym. Ma on postać małej, plechowatej, zazwyczaj zielonej roślinki. Paprocie są w większości roślinami zielnymi. Okazy drzewiaste występują jedynie w strefie tropikalnej i subtropikalnej. Obecnie na świecie występuje około 10 tysięcy gatunków paproci.

POROSTY

Porosty są organizmami powstałymi w wyniku ścisłej symbiozy grzybów z glonami. Do niedawna wyodrębniano osobną gromadę Lichenes(porosty), jednak obecnie organizmy te klasyfikowane są w obrębie grzybów. Przynależność systematyczna określana jest przez gatunek partnera grzybowego. Dzięki tej ścisłej współpracy, porosty odznaczają się większą elastycznością. W obrębie porostu ilościowo dominują strzępki grzyba. Pomiędzy nimi znajdują się komórki glonów. Wyróżniamy dwa typy plechy porostowej. W typie homeomerycznym, komórki glona rozrzucone są w sposób bezładny. Jeśli komórki glona ułożone są w sposób regularny, warstwowy, mowa o plesze heteromerycznej. Plechy porostów przyjmują trzy typy kształtu. Wyróżniamy plechę krzaczkowatą, która jest silnie rozgałęziona, liściastą, która ma kształt płatowaty oraz plechę skorupiastą, która ściśle przylega do podłoża. Rozmnażają się przede wszystkim na drodze wegetatywnej. Może to odbywać się poprzez fragmentację plechy, tworzenie urwistków zwanych sorediami, lub wytwarzanie łamliwych wyrostków, zwanych izydiami. Na drodze płciowej może rozmnażać się jedynie komponent grzybowy. Zdolności porostów do przetrwanie w trudnych warunkach są imponujące. Są w stanie osiedlić się w miejscach pustynnych, czy na gołych skałach. Tworzą w ten sposób siedlisko dla roślin wyższych, są, więc organizmami pionierskimi. Bardzo silnie szkodzą im zanieczyszczenia powietrza, dlatego są rzadko spotykane w pobliżu fabryk, czy dużych miast. Z uwagi na wrażliwość na zanieczyszczenia powietrza, porosty są bardzo ważnymi bioindykatorami. Obecnie na świecie występuje około 20 tysięcy gatunków porostów. W naszym kraju rośnie kilkaset gatunków, między innymi gatunki bardzo pospolite, takie jak chrobotek reniferowy, płucnica islandzka, czy wzorzec geograficzny

Chrobotek

Rodzina chrobotkowatych liczy kilkadziesiąt gatunków. Chrobotki są ważnymi składnikami różnych kompleksów roślinnych, takich jak suche lasy szpilkowe, tundry, czy zbiorowiska alpejskie. Najbardziej znanym gatunkiem jest chrobotek reniferowy(Cladonia rangiferina). W lasach sosnowych tworzy on rozległe, zbite darnie. Innym bardzo znanym gatunkiem jest chrobotek alpejski(Cladonia alpestris), który stanowi bazę pokarmową dla reniferów zamieszkujących obszary północne.

MSZAKI

Mszaki są roślinami telomowymi. Są one roślinami zarodnikowymi. W ich przemianie pokoleń dominującym pokoleniem jest gametofit, czyli pokolenie płciowe. Zarodek kiełkuje w nitkowaty, zielony twór, nazywany splątkiem. Splątek jest młodym gametofitem. Powstaje z niego roślina, zaopatrzona w wyraźną łodyżkę oraz liście. Na gametofitach zlokalizowane są rodnie, w obrębie, których powstają komórki jajowe oraz plemnie, będące miejscem tworzenia plemników. Aby doszło do zapłodnienia, niezbędna jest obecność wody, tak by plemniki mogły przepłynąć w kierunku rodni. Z zygoty kiełkuje sporofit. Zbudowany jest ze stopy, która mocuje sporofit na gametoficie oraz sety, na szczycie, której znajduje się zarodnia. W zarodniach ma miejsce podział redukcyjny i tworzenie haploidalnych zarodników. Sporofit jest przez całe życie zależny od gametofitu. Gromadę mszaki dzieli się na dwie klasy-wątrobowce i mchy. Wątrobowce są dość prymitywną grupą roślin. Najczęściej mają plechowaty kształt, są drobne i pozbawione korzeni. W większości rozmnażają się poprzez spory, a niektóre gatunki wątrobowców tworzą też rozmnóżki. Do klasy mchów zaliczamy około 15 tysięcy gatunków. Gametofit ma postać ulistnionej łodyżki. Jest pokoleniem dominującym. Liście są jednowarstwowe. Rodnie i plemnie zlokalizowane są na szczycie łodyżki. Z zygoty rozwija się sporofit. Stopa mocuje go do łodyżki gametofitu. Na szczycie sety wyniesiona jest zarodnia. Sporofit, kiełkując przebija ścianę rodni i wynosi ją na szczycie, jako czapeczkę. Do otwierania zarodni służy wieczko, które znajduje się na jej szczycie. Bardzo często w zarodni powstają też twory służące do rozsiewania zarodników, takie jak na przykład elatery. Mchy mogą też rozmnażać się na drodze wegetatywnej, poprzez fragmenty łodyżki, lub liści. Mchy związane są z miejscami, które chociaż przez jakiś czas są wilgotne, ponieważ woda jest im niezbędna w procesie zapłodnienia. Są istotnym składnikiem wielu zbiorowisk roślinnych. W takich ekosystemach jak torfowisko, odgrywają rolę dominującą. Są też jednym z głównych składników szaty roślinnej w takich biomach jak tajga, czy tundra.

GRZYBY

Grzyby są organizmami eukariotycznymi. Ich plecha zbudowana jest ze specyficznych komórek, zwanych strzępkami. Obecnie występuje około 100 tysięcy gatunków grzybów. Są związane głownie ze środowiskami lądowymi. Przykładami grzybów są pleśnie, drożdże, czy grzyby kapeluszowe. Wiele grzybów to groźne pasożyty zwierząt, na przykład rdze, czy mączniaki. Grzyby nie mają barwników fotosyntetycznych, są, więc organizmami cudzożywnymi. Są organizmami pasożytniczymi, albo saprobiontycznymi. Są związane ze środowiskami wilgotnymi. Posiadają ściany, lecz nie są one zbudowane z celulozy, tylko z chityny. W strzępkach występują dobrze ukształtowane jądra. Wiele grzybów to komórczaki. Plecha grzybów, zwana grzybnią tworzy rozległy kompleks wnikający głęboko w podłoże. Grzyby rosną na takich podłożach jak gleba, drewno, czy substancje organiczne. Grzyby pasożytnicze rozwijają się w obrębie organizmu innego gatunku. Tworami służącymi do rozmnażania są, u grzybów, owocniki. Są to niekiedy struktury żywo zabarwione. Owocnikiem jest na przykład grzyb kapeluszowy.

Drożdże

Drożdże są grzybami jednokomórkowymi. Należą do gromady workowce. Żyją pojedynczo, mogą też tworzyć kolonie. Rozmnażają się, przede wszystkim, przez pączkowanie, rozród płciowy zachodzi rzadko. Są saprobiontami, w związku z tym porastają podłoże zawierające cukry proste, na przykład powierzchnię owocu.

Tak zwane drożdże szlachetne odgrywają ogromną rolę w gospodarce człowieka. Istnieją bardzo liczne odmiany hodowlane takich drożdży, na przykład drożdże piwne, które mają szerokie zastosowanie w produkcji piwa, czy drożdże winne, wykorzystywane do produkcji wina. Istnieje ponadto odmiana drożdży piekarniczych, które są wykorzystywane do produkcji wypieków. Do produkcji przetworów mlecznych wykorzystywane są drożdże kefirowe, lub kumysowe.

Pleśń

Pleśń powstaje na nieprawidłowo przechowywanych produktach żywnościowych, takich jak owoce, warzywa, przetwory spożywcze, czy kompoty. Grzybnia pleśni ma postać kożucha. Może też pojawić się na innych przedmiotach codziennego użytku. Pleśnie są wytwarzane przez różne gatunki grzybów. Biały nalot na chlebie to grzybnia pleśniaka białego. Innymi gatunkami tworzącymi pleśnie są, między innymi, pędzlaki i kropidlaki.

Grzyby kapeluszowe

Grzyby kapeluszowe należą do dwóch gromad: workowce i podstawczaki. Są to najbardziej zaawansowani w rozwoju przedstawiciele tego podkrólestwa. Ich grzybnia rozwija się pod ziemią, na powierzchni występuje owocnik, w postaci grzyba kapeluszowego. Grzyb taki składa się z trzonu i osadzonego na nim kapelusza. Niektóre grzyby kapeluszowe osiągają bardzo duże rozmiary.

NAGONASIENNE(NAGOZALĄŻKOWE)

Nagonasienne należą do roślin nasiennych. Należą tu głownie rośliny drzewiaste. Rośliny nagonasienne występują na wszystkich szerokościach geograficznych. Do tej podgromady należy około 700 gatunków. Rośliny nagozalążkowe dzieli się dwie podgromady: nagozalążkowe wielkolistne oraz nagozalążkowe drobnolistne. W obrębie nagozalążkowych drobnolistnych wyróżniamy 3 klasy, a w obrębie nagozalążkowych wielkolistnych-4 klasy:

Nagozalążkowe drobnolistne:

Nagozalążkowe wielkolistne:

Paprocie nasienne, benetyty, kordaity są klasami wymarłymi.

Do nagozalążkowych należą zarówno rośliny dwupienno, jak i jednopienne. Są one zapylane przez wiatr, w związku z tym nie występuje okwiat. Kwiaty nagozalążkowych są rozdzielnopłciowe. Kwiaty żeńskie są zazwyczaj zebrane w kwiatostany, mające postać szyszek. Ich zalążki oraz rozwijające się z nich nasiona nie są niczym osłonięte. Nagonasienne charakteryzują się ogromną, w porównaniu z paprotnikami redukcją gametofitu, a proces zapłodnienia jest całkowicie niezależny od wody. Komórkami budującymi drewno u nagozalążkowych są cewki, a ich liście są grube i zazwyczaj zimozielone. Nagozalążkowe pojawiły się w dewonie, a w jurze i przez dłuższą część kredy dominowały na ziemi. Pod koniec kredy pojawiły się bardziej zaawansowane ewolucyjnie rośliny okrytozalążkowe, przez które nagozalążkowe zostały częściowo wyparte.

Szpilkowe

Do tej klasy należą drzewa oraz krzewy. Ich liście są przekształcone w igły, co jest formą przystosowania do warunków suszy fizjologicznej, związanej z zimnym klimatem. W zimnym klimacie woda jest często niedostępna dla roślin. Szpilki są drobne, łuskowate i zazwyczaj zimozielone. W drewnie występują przewody żywiczne. Kwiaty są rozdzielnopłciowe i tworzą kwiatostany. Kwiatostany męskie to mikrostrobile, a żeńskie to makrostrobile. Na górnej powierzchni łusek nasiennych znajdują się zalążki. Gdy nasiona zaczynają dojrzewać, łuski nasienne drewnieją. Do klasy szpilkowych należą takie rodziny jak arakauriowate, podokarpowate, cisowate, sosnowate, cypriśnikowate i cyprysowate. Klasa szpilkowych nie jest liczna, ale należące do niej gatunki stanowią bardzo istotny składnik szaty roślinnej. Drzewa szpilkowe są głównym źródłem drewna.

Sagowce

Do tej klasy należą zazwyczaj rośliny drzewiaste. Mają one pień typu kłodziny, na którego szczycie występuje pióropusz pierzastych liści. Niektóre swoim pokrojem przypominają palmy. Są to rośliny dwupienne. Na szczycie pnia wyrastają makro-, lub, mikrostrobile. Są to kwiatostany o pokroju szyszek. W ich obrębie zlokalizowane są odpowiednio makro- i mikrosporangia, w których są produkowane mejospory. U gatunków należących do rodzajów Cycas, żeńskie organy rozrodcze powstają na liściach.

Sagowce pojawiły się na ziemi na początku mezozoiku, są, więc grupą dość starą. W połowie mezozoiku nastąpił największy ich rozkwit. W kredzie dużo sagowców zostało wypartych przez bardziej zaawansowane ewolucyjnie rośliny.

Sagowce, prawdopodobnie, pochodzą od wymarłych paproci nasiennych. Współcześnie na ziemi występuje zaledwie około 100 gatunków. Pogrupowane są w 12 rodzajów, należących do trzech rodzin. Rosną one na obszarach o ciepłym klimacie. Ich zasięg jest, w większości szczątkowy i w dużym stopniu ograniczony, w związku z tym, grozi im wyginięcie. Konieczna jest ścisła ochrona roślin należących do tej klasy, między innymi ograniczenie ich użytkowania, w celu pozyskania sago. Są one dość popularnymi roślinami doniczkowymi.

Gniotowe

W obrębie tej klasy występuje około 80 gatunków. Jest to jedyna klasa nagozalążkowych, której przedstawiciele mają drewno zbudowane nie z cewek, lecz z naczyń. Ich organy generatywne tworzą rozgałęzione kłosy, pokrojem przypominające kłosy.

Do tej klasy należą między innymi takie rośliny jak przęśle oraz gnioty. Należy tu także welwiczia przedziwna, roślina charakteryzująca się szeregiem niezwykłych cech.

Miłorząb dwuklapowy (Ginko biloba)

Miłorząb dwuklapowy, zwany częściej japońskim jest rośliną reliktową. Jest jedynym przedstawicielem klasy miłorząbowatych. Na świecie istnieje tylko jedno naturalne siedlisko miłorzębu, zlokalizowane we wschodnich Chinach. Jest to dość okazała roślina, mogąca osiągać nawet do 20 metrów wysokości. Dawniej często była uprawiana w pobliżu świątyń buddyjskich oraz pałaców. Obecnie jest dość powszechnie wykorzystywana jako drzewo ozdobne. Nasiona miłorzębu są jadalne. Roślina ta ma właściwości lecznicze.

OKRYTONASIENNE(OKRYTOZALĄŻKOWE)

W obrębie tej grupy występuje około 300 tysięcy gatunków. Okrytozalążkowe są, więc najliczniejszą grupą roślin na ziemi. Do okrytozalążkowych należą drzewa, krzewy, byliny i rośliny jednoroczne. W obrębie okrytozalążkowych występują dwie klasy: dwuliścienne i jednoliścienne.

Zalążki są, u okrytozalążkowych ukryte w zalążni. Zalążnia jest elementem budującym słupek. Słupek powstaje ze zrośnięcia jednego, lub kilku owocolistków. Po zapłodnieniu, zalążek przekształca się w nasiono, a zalążnia-w okrywę nasienia.

U okrytonasiennych występuje tak zwane podwójne zapłodnienie. Łagiewka pyłkowa przenosi ze znamienia, do woreczka zalążkowego, dwie komórki plemnikowe. Jedna z nich łączy się z komórką jajową, a druga łączy się z diploidalnym jądrem wtórnym. W wyniku tego drugiego procesu powstaje triploidalne bielmo wtórne. Gametofity okrytozalążkowych są silnie zredukowane. Gametofit męski stanowią dwie komórki ziarna pyłku: wegetatywna oraz generatywna, natomiast gametofit żeński stanowi 8 komórek woreczka zalążkowego.

W skład kwiatu okrytozalążkowych wchodzą kielich, korona, pręcikowie oraz słupkowie. U roślin wiatropylnych okwiat jest najczęściej zredukowany. Jednak najczęstszym sposobem zapylania, jest zapylanie przez owady. Istnieją ponadto gatunki rozsiewające ziarna pyłku poprzez wodę, i inne niż owady zwierzęta, między innymi ptaki. W porównaniu z nagozalążkowymi, tkanki okrytonasiennych wykazują większe zróżnicowanie. Drewno okrytonasiennych jest zbudowane z naczyń. Tkanka miękiszowa ulega niekiedy bardzo silnym przekształceniom.

Ponadto w dużym stopniu zróżnicowane są organy roślin okrytonasiennych. Ulegają one niekiedy istotnym przekształceniom, co ma związek ze zróżnicowanym trybem życia. Dzięki temu, okrytonasienne odgrywają rolę dominującą w większości zbiorowisk roślinnych i odniosły ogromny sukces ewolucyjny. Występują na wszystkich szerokościach geograficznych. Okrytonasienne pojawiły się w kredzie. Pod koniec kredy były już dominującą grupą roślin na ziemi. Najprawdopodobniej rozwinęły się w obrębie pewnych grup roślin nagozalążkowych.

Dwuliścienne

Zarodek dwuliściennych tworzy dwa liścienie. W obrębie liścieni gromadzone są materiały zapasowe, dla rozwijającego się zarodka. Wiązki przewodzące dwuliściennych tworzą w łodydze regularny pierścień. Wiązki przewodzące dwuliściennych są otwarte, co oznacza, że pomiędzy drewnem i łykiem występuje wtórna tkanka merystematyczna, zwana miazgą. Dzięki temu, u dwuliściennych występuje przyrost pędu na grubość. Łodygi są często zdrewniałe. Unerwienie blaszki liściowej dwuliściennych ma charakter siateczkowy. Liście osadzone są na ogonku. Często występują liście złożone. Kwiaty dwuliściennych są najczęściej cztero- lub pięciokrotne. Do tej klasy zalicza się większość roślin okrytonasiennych, w jej obrębie istnieje ponad 130 tysięcy gatunków.

Jednoliścienne

Zarodek jednoliściennych wytwarza tylko jeden liścień. Wiązki przewodzące jednoliściennych są rozproszone w łodydze. Są to wiązki zamknięte, pozbawione miazgi, w związku z tym, u jednoliściennych nie występuje typowy przyrost na grubość. Przyrastać na grubość mogą tylko niektórzy przedstawiciele tej klasy, między innymi palmy. Tworzy się wówczas u nich nietypowa miazga. Liście jednoliściennych są najczęściej równowąskie, o równoległej nerwacji. Są to najczęściej liście siedzące, pozbawione ogonka liściowego. Kwiaty jednoliściennych są najczęściej trzykrotne. Oznacza to, że poszczególne okółki składają się z trzech elementów, lub liczba elementów jest wielokrotnością liczby 3. W obrębie tej klasy występują między innymi takie rośliny jak trawy, turzyce, palmy, liliowate, storczykowate.