Wierna rzeka - streszczenie szczegółowe

Rozdział I

W zimowy dzień na polach pod Małogoszczem, ze stosu trupów wydostał się ranny powstaniec. Zaczął sobie przypominać dramatyczne wydarzenia, których doświadczył. Nie miał butów, szedł w stronę dźwięku armat, by dołączyć do oddziału i dalej, niezłomnie walczyć o wolność ojczyzny. Mdlał i szedł dalej. Zobaczył wieś i udał się w jej stronę. Drogę do wsi przecięła mu tytułowa rzeka. Rzeka obmyła powstańca z krwi z jego ran, ale niestety strasznie przemarzł i się wychłodził. Spotkał chłopów, którzy chcieli go złapać, niemniej jednak gdy zobaczyli, jak jest ranny postanowili go zostawić, gdyż stwierdzili, że umrze. Następnie we dworze nakarmił go kucharz, po czy wypędził. Z werandy zawołała go piękna, młoda dziewczyna. Zaprosiła go do środka. Piękna kobieta zaczęła opatrywać rannego powstańca. Ułożyła mężczyznę w swoim łóżku.           

Rozdział II

Wieś, w której znajdował się dwór nazywała się Niezdoły. Mieszkała w nim Salomea wraz ze starym kucharzem – Szczepanem Podkurkiem. Piękna mieszkanka dworu otworzyła się przed powstańcem Józefem. Chętnie opowiada mu o swoim życiu, o swojej przyjaciółce Żydówce Ryfce. Ryfka często ostrzegała kobietę o zbliżających się wojskach wroga.

Rozdział III

Salomea jest pochłonięta opieką nad Józefem oraz obmyślaniem bezpiecznych kryjówek, na wypadek nalotu żołnierzy. Trzeciej nocy, przyjaciółka Ryfka powiadomiła mieszkańców dworu o niebezpieczeństwie. Stary kucharz ukrył powstańca w stodole. Salomea zmieniła zakrwawioną pościel w swoim łóżku. Rosjanie starannie przeszukali dom. Znaleźli ślady krwi w łóżku. Salomea nieśmiało zasugerowała, że to jej krew. Rosjanie postanowili zanocować we dworze. Salomea nie spała przez całą noc. Martwiła się o poturbowanego Józefa, który był schowany w stodole w sianie, gdzie Rosjanie umieścili swoje konie. Jeden z wojskowych – Wiesnicyn, zakochuje się w pięknej mieszkance dworu.  

Rozdział IV

Rankiem wojsko opuszcza dwór. Józef przeżył noc w stodole. Niemniej był w ciężkim stanie.

Rozdział V

Józef cierpiał z powodu kuli, która znajdowała się w jego nodze. Przybyli głodni i wyziębieni powstańcy, prosząc o żywność. Ich skrajna sytuacja życiowa zmusiła ich do groźby pistoletem, jeżeli nie dostaną pożywienia.

Rozdział VI

Salomea postanawia sprowadzić lekarza – doktora Kulewskiego. Doktorowi nie udaje się wydobyć kuli z uda powstańca.

Rozdział VII

Dwór odwiedza ukochany ojciec Salomei. Poprosił Szczepana, by ten opiekował się córką. Opuścił dwór nad ranem.

Rozdział  VIII

Jednego z wieczorów we dworze nocuje Hubert Olbromski wysoko postawiony komisarz Rządu Narodowego wraz z drugim mężczyzną. Panowie przewozili ważne dokumenty dla spraw narodowych. Olbromski w młodych latach znał ojca Salomei. Salomea zadawała wiele pytań na temat sensu i cierpienia związanego z wybuchem powstania. W nocy odbył się najazd Rosjan. Szczepan i Salomea chowają Józefa i uciekają. Olbromski  zostaje zabity z rąk Wiesnicyna. Dokumenty rządowe nie zostają odnalezione. Wiesnicyn jest pełen wątpliwości co do słuszności swoich zachowań, wraca myślami do domu rodzinnego, pełnego miłości. Odnajduje we dworze rannego Józefa, niemniej nie zabija go. Opuszcza dwór.

Rozdział IX

Do dworu wraca Szczepan i Salomea. Opatrzyli Józefa, następnie pochowali Huberta Olbromskiego.

Rozdział  X

Na wiosnę kula wyszła z uda Józefa. Powoli zaczął wracać do formy. Młodzi zaczęli się w sobie zakochiwać. Rozpaliła się między nimi namiętna miłość.

Rozdział XI

Pewnej nocy Salomea nie mogła spać, gdyż w jej głowie było wiele wątpliwości. Nie wiedziała, jak będzie wyglądać jej przyszłość. Wystraszona udaje się do Józefa i go przytula.

Rozdział  XII

Szczęście zakochanej pary zaburza powrót Rudeckich. Rudecki wkrótce umiera. Pani Rudecka pogrążona była w smutku.

Rozdział XIII

W maju Józef zapadł na tajemniczą chorobę. Przyszedł list z informacją o śmierci ojca Salomei. Salomea pogrążyła się w żałobie.

Rozdział  XIV

Salomea i Rudecka zaczęły pracę nad poprawą sytuacji gospodarstwa. Pod koniec maja do dworu przybyła matka Józefa Odrowąża, która przez długi czas szukała swojego ukochanego syna. Księżna postanowiła zamieszkać we dworze, by zaopiekować się synem.

Rozdział XV

Księżna zaangażowana w odzyskanie zdrowia syna sprowadza najlepszych lekarzy. Opieka nad Józefem połączyła kobiety.

Rozdział  XVI

Józef w końcu wyzdrowiał i czuje się dużo lepiej. Matka powstańca zaczęła namawiać syna, by ten wyjechał za granicę, gdyż martwiła się, że wróci w szeregi wojskowe. Księżna była pełna rozterek, gdyż nie miała na celu skrzywdzić pięknej, młodej Salomei. W tajemnicy zorganizowała transport. Po rozmowie z dziewczyną nakłoniła ją do namowy, by Józef wyjechał na dalszą kurację. Na skromne pytanie Salomei: „A ja”? Księżna odpowiedziała, że kobiecie uda się zapomnieć o jej synu. Jest młoda, piękna i ma swoje zobowiązania w stosunku do Rudeckiej. Zdaniem matki Józefa, małżeństwo z jej synem, nie ma najmniejszych szans. Księżna wręczyła dziewczynie sakiewki z pieniędzmi.

Rozdział XVII

Matka Józefa Odrowąża przekonała go do wyjazdu. Obiecała mu, że po kuracji będzie mógł wrócić do oddziałów wojskowych. Powstaniec zapomniał zupełnie o swojej ukochanej Salomei, myślał wyłącznie o powrocie do wojska. Salomea nie pokazywała po sobie smutku, niemniej wewnętrznie bardzo cierpiała. Na chwilę przed odjazdem, podarowała matce Józefa, kule, wydobytą z uda syna. Gdy karoca odjechała, zakochana dziewczyna udała się nad rzekę. Sakiewki z pieniędzmi otrzymanymi od matki Józefa wrzuciła do rzeki. Jedynie tytułowa rzeka rozumiała żal i rozpacz Salomei. Następnie zemdlała na drodze, odnalazł ją wierny kucharz Szczepan i zaniósł dziewczynę do domu.