Cudzoziemka - czas i miejsce akcji
„Cudzoziemka” Marii Kuncewiczowej rozgrywa się na dwóch płaszczyznach czasowych.
Pierwsza dotyczy ostatniego dnia z życia Róży, kiedy pojawia się ona w mieszkaniu córki, spotyka z rodziną, je z nimi obiad, a następnie wraca do wynajmowanego mieszkania, by w nocy umrzeć w otoczeniu najbliższych osób.
Ten jeden dzień staje się okazją do wspomnień związanych z istotnymi momentami z życia Róży. Jak sama mówi, przeszłe wydarzenia przez ten jeden dzień non stop stają jej przed oczami. Wydarzenia, postaci pojawiające się w trakcie tego dnia stają się impulsem przywołującym wspomnienia. Tak uruchomiona zostaje druga płaszczyzna czasowa obejmująca wspomnienia Róży od momentu jej dzieciństwa, przez młodość, aż po związek z Adamem i relacje z dziećmi. Nie ma tutaj zachowanej chronologii, porządku przyczynowo-skutkowego. „Cudzoziemka” Marii Kuncewiczowej w swojej konstrukcji ma bowiem oddawać sposób działania ludzkiego umysłu, gdzie wspomnienia pojawiają się na zasadzie skojarzeń, a nie linearnego prezentowania fabuły. Doskonałym przykładem jest moment pojawienia się Marty w mieszkaniu, który sprawia, że Róża przypomina sobie noc jej poczęcia. Szal babki wiszący w mieszkaniu Marty z kolei prowokuje do wspomnień dotyczących dzieciństwa i momentu pojawienia się w życiu Róży ciotki Luizy.
Miejsca akcji są związane z tym podwójnym porządkiem czasowym:
- wydarzenia związane z ostatnim dniem życia Róży rozgrywają się właściwie tylko w dwóch miejscach: jedno to mieszkanie Marty, drugie – mieszkanie Róży przy ulicy Wilczej,
- wydarzenia, do których wraca pamięcią obejmują znacznie dłuższy czas, a więc i więcej miejsc; wskazać tutaj trzeba (w kolejności chronologicznej związanej z życiem Róży, nie kolejnością pojawiania się tych przestrzeni w powieści): Taganrog, w którym spędziła dzieciństwo, Warszawę po przyjeździe z ciotką Luizą; Saratow, gdzie przeprowadziła się z Adamem, a potem ponownie Warszawę. Róża wspomina także o wizytach u Władysława w Berlinie, Rzymie i Królewcu.
