Władca pierścieni

Streszczenie szczegółowe

Do Shire'u na urodziny hobbita Bilba Bagginsa przybywa czarodziej Gandalf. Interesuje go pierścień, który Bilbo przywiózł z wyprawy po skarb. Okazuje się, że jest to Pierścień Jedyny, który pozwoli władcy zła, Sauronowi, odzyskać władzę nad światem. Jedynym ratunkiem jest zniszczenie Pierścienia. Gandalf prosi siostrzeńca Bilba, hobbita Frodo, by wyniósł Pierścień z Shire'u. Tymczasem Sauron wysyła na poszukiwanie klejnotu Nazgule - Dziewięć Upiorów Pierścienia. Ścigani przez nie Frodo i jego sługa, towarzysz i przyjaciel, Sam Gamgee, docierają na pole Magota. Tam spotykają Mery'ego i Pippina, dwóch hobbitów, którzy pomagają im przedostać się do Bree. W gospodzie Pod Rozbrykanym Kucykiem miał tam na nich czekać czarodziej Gandalf. Zamiast niego pojawia się tajemniczy Obieżyświat. Dzięki niemu udaje im się przeżyć atak Nazguli na Bree. Pod wodzą Obieżyświata cała czwórka hobbitów wyrusza do Riwendell, do domu Elronda.

W drodze zostają zaatakowani przez Upiory Pierścienia. Frodo jest ciężko ranny. Udaje mu się przeżyć tylko dzięki pomocy Glorfindela - elfa, który bardzo szybko dociera z potrzebującym pilnie pomocy hobbitem do Riwendell. Tu Frodo spotyka Gandalfa i Bilba (który na zawsze opuścił Shire w trakcie przyjęcia urodzinowego). Odbywa się rada, na której zapadnie decyzja, co zrobić z Pierścieniem. Wiadomo, że trzeba go zniszczyć, ale dotarcie do Góry Przeznaczenia jest prawie niemożliwe - Mordor jest pilnie strzeżony. Rozpoczyna się kłótnia między przedstawicielami różnych plemion. Misji zniszczenia Pierścienia podejmuje się Frodo. Będą mu towarzyszyć: Obieżyświat, który okazał się Aragornem, potomkiem Isildura (w przeszłości pokonał zło i odebrał Sauronowi Pierścień Jedyny); Legolas - elf; Gimli - krasnolud, Boromir - człowiek, syn Denetora, namiestnika Gondoru; Gandalf - czarodziej oraz hobbici: Sam, Merry i Pipin. Powstaje Drużyna Pierścienia.

Drużyna wyrusza z Riwendell, próbują pokonać szczyt, Karadras, ale z powodu zaklęć czarodzieja Sarumana Białego, który służy Sauronowi, nie udaje im się to. Pod wpływem Froda Gandalf decyduje się przebyć Góry Mgliste pokonując kopalnie Morii - dawnego królestwa krasnoludów. Czarodziej ginie tam, walcząc z demonem Balrogiem, ale reszta wychodzi z kopalni i dociera do Lotalorii, gdzie włada piękna Galadriela. Elfy opłakują Gandalfa, uczestnicy Drużyny odpoczywają. Frodo dowiaduje się od Galadrieli, że wkrótce musi zacząć realizować trudne przedsięwzięcie na własną rękę, bo pozostali uczestnicy wyprawy nie są tak odporni na złe oddziaływanie Pierścienia jak on. Po kilku dniach wyruszają.

Drużyna dociera do wodospadów Rauros. Tam Frodo i Sam, który w ostatniej chwili go dogonił, opuszczają pozostałych. W walce z orkami ginie Boromir, a Merry i Pipin zostają porwani. Aragorn, Legolas i Gimli wyruszają im na ratunek.

Frodo i Sam pokonują labirynt ostrych skał i Trupie Trzęsawiska dzięki pomocy Golluma, stwora, którym Pierścień całkowicie owładnął. Pragnie go posiąść lub chociaż być w jego pobliżu. Docierają do lasu Fangorn. Tam spotykają Faramira, brata Boromira, i jego żołnierzy, którzy bohatersko bronią ziem bezpośrednio sąsiadujących z Mordorem. Faramir dowiaduje się z ust Froda o śmierci brata i pozwala mu wyruszyć do Mordoru.

Tymczasem Merry i Pipin uciekają orkom, docierają do lasu Fangorn i spotykają Drzewca (Enta) - pasterza drzew. Namawiają go, aby wraz z innymi potężnymi drzewami zemścił się na Sarumanie za uśmiercanie drzew (Saruman hodował w Orhanku potężną armię orków, ścinał wielkie ilości drzew). Aragorn, Gimli i Legolas spotykają natomiast w lesie Gandalfa Białego, w którego przemienił się Gandalf Szary. Czarodziej jest potężniejszy i mówi im, że nadszedł czas ostatecznej rozprawy ze złem. Wszyscy udają się do Rohanu, na dwór króla Theodena w Edoras (Dom o Złotych Dachach). Udaje im się obudzić w królu zapał do walki, który skutecznie usypiał jego sługa (w rzeczywistości będący na usługach Sarumana), Żmijowy Język. W Aragornie zakochuje się księżniczka Eowina, ale ten kocha córkę Elronda, Arvenę, i pozostaje jej wierny. Księżniczka wraz z kobietami i dziećmi Rohanu udaje się do Skalnego Gniazda - niedostępnej twierdzy w górach, a mężczyźni pod wodzą króla idą do twierdzy Helmowy Jar, by powstrzymać wrogie wojska od natarcia na Gondor. Odbywa się bitwa w Helmowym Jarze - wojska Rohanu zwyciężają.

Gandalf, Aragorn, Legolas, Gimli oraz król z częścią wojska wyruszają do siedziby Sarumana. Okazuje się, że Ortank został zdobyty przez Enty, orkowie zginęli, a Saruman wraz ze Żmijowym Językiem jest uwięziony na wieży. Gandalf łamie różczkę zdradzieckiego czarodzieja i odbiera mu władzę. Udaje mu się także zdobyć jeden z palantirów, „kamień widzenia”, przez który Saruman kontaktował się z Sauronem. Kiedy Pippin nieopatrznie patrzy w palantir, Gandalf postanawia zabrać ze sobą hobbita i wcześniej wyruszyć do Gondoru na swoim niezwykle szybkim koniu, Szarogrzywym.

Gandalf przynosi namiestnikowi Gondoru, Denetorowi, wieści o zwycięskiej bitwie w Helmowym Jarze. Namawia do przygotowywania się do rozstrzygającej bitwy. Denetor jest załamany śmiercią syna, Boromira. Budzi w Pipinie taki szacunek, że hobbit zostaje jego rycerzem. Gondor przygotowuje się do obrony, ale wszyscy wiedzą, że jeśli nie nadejdzie pomoc, Sauron ich pokona.

Tymczasem Aragorn, Gimli i Legolas wyruszają do Skalnego Gniazda. W drodze Aragorn patrzy w palantir i znajduje w sobie siłę przeciwstawienia się złu, które nie potrafi opanować jego umysłu. Przybywają także elfowie z wyhaftowanym przez Aruenę czarnym sztandarem. Aragorn rozumie, co musi zrobić. Wraz z elfem i krasnoludem dociera do Skalnego Gniazda, informuje Eowinę o wydarzeniach, a następnie udaje się przez Bramę Śmierci do Doliny Umarłych, budzi ich (kiedyś zawiedli, więc w myśl przepowiedni muszą stoczyć walkę ze złem, bo nie odzyskają spokoju) i prowadzi do walki na pola Pellenoru. Tam udaje się także ze swoim wojskiem król Theoden wraz ze swoim rycerzem, Merrym (nie chciał go zabrać, ale hobbit pojechał na koniu tajemniczego rycerza, którym okazała się być Eowina). W męskim przebraniu jedzie tam również księżniczka Eowina.

Wszyscy spotykają się w Gondorze. Tu Denetor popada w szaleństwo (okazuje się, że był w posiadaniu palantiru i Sauron zatruł złem jego umysł) i chce spalić ciało ranionego w bitwie Faramira. Zapobiega temu Gandalf. Wszyscy bohatersko walczą z siłami zła, Gandalf zwycięża Upiory Pierścienia. Jeden z nich zabija króla Rohanu, Theodena, i ciężko rani Eowinę. Zwycięska bitwa niemal rujnuje siły Gondoru. Gondorczycy wiedzą, że następne natarcie przyniesie im klęskę, a siły Saurona są niespożyte. Wszyscy mają nadzieję, że powiernik Pierścienia, Frodo, jest już w pobliżu Orodruiny, Góry Przeznaczenia, i lada chwila zniszczy Pierścień. Aby odciągnąć uwagę Saurona od Góry Przeznaczenia, Aragorn i Gandalf zbierają ochotników i wyruszają do Mordoru. Liczą się ze śmiercią, bo nikt nie wie, czy Frodo jeszcze żyje i czy dotrze do celu.

Tymczasem Frodo i Sam zbliżają się do Orodruiny. Udaje im się pokonać straszliwą Szelobę, Pajęczycę oraz orków. Sam dowodzi, że jest gotów oddać życie za swojego pana. Wynosi go na Orodruinę na własnych plecach. Wciąż towarzyszy im Gollum. Frodo nie ma sił, by zniszczyć Pierścień, Gollum okazuje się niezastąpiony - odgryza palec hobbita z Pierścieniem i spada razem z nim w Szczeliny Zagłady.

Zło zostaje pokonane. W Gondorze wszyscy oczekują króla - Aragorna, potomka Isildura. Król leczy swoim dotykiem rannych Faramira i Eowinę. Przybywają elfy: Galadriel i Elrond wraz z córką. Odbywa się uroczysta koronacja i ślub Aragorna z Arveną. Szczęśliwa czuje się także Eowina, którą pokochał syn Denetora, Faramir. Potem każdy wraca do domu. Hobbici muszą jeszcze „zrobić porządki” w Hobbitonie, który został zniszczony przez Sarumana. Przychodzi im to bez trudu - są odważni i konsekwentni w działaniu. Po wielu latach Frodo wraz z Gandalfem udają się na Szarej Przystani, by odejść na zawsze.

Plan wydarzeń

1. Urodziny Bilba Bagginsa, pojawienie się Gandalfa.
2. Informacje o Pierścieniu Jedynym.
3. Powierzenie Pierścienia Frodowi.
4. Wyruszenie Froda wraz z Samem w podróż. Spotkanie Merry'ego i Pippina.
5. Spotkanie Obieżyświata w gospodzie Pod Rozbrykanym Kucykiem.
6. Atak Nazguli (Upiorów Pierścienia) na Bree, ucieczka.
7. Atak Nazguli w drodze, Frodo zostaje ranny.
8. Rada w Riwendell - wyłonienie Drużyny Pierścienia.
9. Początek wyprawy, problemy na szczycie Karadras.
10. Przeprawa przez Góry Mgliste poprzez kopalnie Morii. Walka Gandalfa z Barlogiem.
11. Odpoczynek u Garadieli.
12. Rozdzielenie się Drużyny. Mery i Pippin porwani przez orki.
13. Pomoc Gollum Frodowi i Samowi.
14. Ucieczka Merry'ego i Pippina do Entów.
15. Powrót Gandalfa Białego. Bitwa w Helmowym Jarze.
16. Gandalf pokonuje Sarumana.
17. Załamanie władcy Gondoru.
18. Sprowadzenie Armii Umarłych z Doliny Umarłych.
19. Spotkanie Drużyny w Gondorze, szaleństwo króla.
20. Gandalf pokonuje Upiory Pierścienia.
21. Frodo i Sam w pobliżu Góry Przeznaczenia.
22. Walka z Szalobą.
23. Wniesienie Froda na szczyt przez Sama. Odgryzienie palca Frodowi wraz z Pierścieniem przez Golluma. Wpadnięcie do Szczeliny Zagłady.
24. Powrót do domu, porządki w Hobbitonie.
25. Udanie się Froda i Gandalfa do Szarej Przystani.

Charakterystyka bohaterów

Frodo - bohater główny, hobbit, który udał się do Mordoru, by zniszczyć Pierścień Jedyny. Jest skromny, opanowany, odważny. Nie ukrywa swoich słabości, ale jest także bardzo uparty i chce za wszelką cenę zrealizować swoją misję, bo wie, że od niego zależą losy świata.

Sam Gamgee - zaufany sługa, przyjaciel i towarzysz Froda. Trochę naiwny i raczej tchórzliwy, mimo to był gotów oddać za niego życie. Towarzyszył mu przez całą drogę do Mordoru, na własnych barkach wyniósł na szczyt Orodruiny i zaprowadził do Szczelin Zagłady. Wzór przyjaciela.

Gandalf Szary/Biały - jeden z „istari” - wiedzących, czarodziej, mędrzec (stąd elfy nazywają go Mithrandir) wspomagający mieszkańców Śródziemia w walce z Sauronem. Jest gotów poświęcić życie. Niezwykle odważny, honorowy, bardzo tajemniczy, przez pewien czas dowodzi wyprawą, zwycięża piekielnego demona Balroga, staje na czele walki przeciwko Sauronowi. W powieści zmienia oblicze i zdobywa nową moc, z Gandalfa Szarego staje się Gandalfem Białym, potężnym przeciwnikiem Saurona.

Aragorn - syn Arathorna, potomek Isildura, który kiedyś odebrał Sauronowi Pierścień Jedyny. Obieżyświat (Strażnik), walczący z sługami zła i czekający na chwilę, kiedy dojdzie do ostatecznej rozprawy z Sauronem. Jest prawowitym królem i ma odpowiednie predyspozycje: jest niezwykle silny psychicznie (zło nie może ujarzmić jego rozumu), leczy dotykiem, jest bohaterski, odważny, potrafi pociągnąć do walki nawet zmarłych. W finale powieści zasiada na tronie Gondoru, a u jego boku jest ukochana Arwena.

Arwena - elfka, córka Elronda, ukochana Aragorna, niezwykle piękna i odważna, która wyrzekła się dla niego nieśmiertelności. Ratuje życie Frodowi i Aragornowi, potrafi leczyć i kontroluje żywioł wody.

Legolas - elf, członek Drużyny Pierścienia, wielki przyjaciel krasnoluda Gimlego, odważny, oddany przyjaciołom, gotów do największych poświęceń. Doskonale strzela z łuku.

Gimli - krasnolud, członek Drużyny Pierścienia, przyjaciel elfa Legolasa (te plemiona były wobec siebie wrogie, a jednak Gimli zaprzyjaźnił się z Legolasem, gdyż docenił zalety elfa). Bardzo silny, małomówny, doskonały wojownik, świetnie włada toporem.

Boromir - człowiek, syn namiestnika Gondoru, Denethora, członek Drużyny Pierścienia. Odważny i rycerski, ale jego wadami były rządza władzy i chciwość. Dlatego Pierścieniowi udało się nim zawładnąć. Boromir próbował go odebrać hobbitowi, ale potem zrozumiał swój błąd i dzielnie walczył z przeważającą siłą orków. Zginął w tej walce, ale dzięki niemu Frodo i Sam mogli bezpiecznie odpłynąć.

Merry i Pippin - hobbici, którzy towarzyszyli Frodowi. Pierwszy został rycerzem Theodena, drugi Denethora. Wierni, oddani, odważni, bardzo weseli, o nieujarzmionym poczuciu humoru, czasem nieodpowiedzialni i mało przewidujący, umieli sobie zjednać nawet Drzewacza.

W powieści występują także: król Rohanu - Theoden; namiestnik Gondoru - Denethor; jego syn Faramir, księżniczka Eowina - niezwykle dzielna, zakochana nieszczęśliwie w Aragornie, zły mag Saruman, Grima Żmijowy Język - jego szpieg i doradca, Bilbo, Entowie, Eomer, Nazgule - upiory Pierścienia i wiele innych.

Czas i miejsce akcji

„Władca pierścieni” to powieść fantasy. Akcja rozgrywa się w fantastycznym, wymyślonym przez autora świecie - tym samym, w którym toczy się akcja powieści „Hobbit, czyli tam i z powrotem”. Spotykamy tu też niektórych bohaterów tej książki i odwiedzamy te same miejsca. W powieściach Tolkiena bardzo ważny jest także czas inny niż realistyczny, można go nazwać „czasem magicznym”, jest zupełnie inny od znanego nam, dzielony według Er. Akcja rozpoczyna się jesienią krainie Śródziemie, w Hobbitonie podczas urodzin Bilba Bagginsa. Stamtąd wyruszy podróż mająca na celu zniszczenie Pierścienia. Bohaterowie będą musieli dostać się do odległej krainy Mordor, w której to ma siedzibę Sauron.

Problematyka

Trylogia Władca Pierścieni powstawała w latach 1936 - 1949. Można tu odnaleźć bezpośrednie nawiązania zarówno do czasów II wojny światowej (walczył w niej syn Tolkiena, Christopher), jak i do wszelkiego rodzaju totalitaryzmów, jak faszyzm, komunizm. To one kryją się pod maską tolkienowskiego Morgotha i jego najwierniejszego i najpotężniejszego sługi, Saurona. Przeciwko złu występują wszystkie istoty ze świata dobra: od najniepozorniejszych hobbitów do ludzi i doskonałych elfów. Wspierają ich czarodzieje. Fascynujący świat Tolkiena ma swoją geografię, mitologię, historię, języki, przyrodę, mieszkańców podzielonych na plemiona, gatunki, odmiany - jest to świat powieści fantasy, niezwykle sugestywny, pobudzający wyobraźnię. Stąd powodzenie trylogii, która ma czytelników na całym świecie.

Najogólniej mówiąc jest to powieść o odwiecznej walce dobra ze złem, o solidarności koniecznej w celu pokonania zła, bohaterstwie. Tolkien pokazuje ważną prawdę: nawet istoty niepozorne, nieliczące się w świecie wielkiej polityki mogą wpływać na oblicze rzeczywistości. Zachęca tym samym do podejmowania działań w imię dobra.

Biografia autora

John Ronald Reuel Tolkien urodził się w 1892 r., w Kapsztadzie. Wraz z matką jako kilkuletnie dziecko powrócił do Anglii, gdzie już pozostał. Fascynowały go stare mity i legendy, studiował filologię klasyczną i angielską. Pracował na uczelni jako wykładowca. Jego pierwszą książką był „Silmarillion”, pierwotnie zatytułowany „Księga Zaginionych Opowieści”. Sławę przyniósł mu jednak „Hobbit, czyli tam i z powrotem”, książka, którą napisał dla swoich dzieci. Zachęcony jej sukcesem, napisał ciąg dalszy i swoje największe dzieło, czyli trylogię „Władca Pierścieni”. Powieść ta stała się niedoścignionym wzorem dla autorów fantasy po dziś dzień. Tłumaczona na wiele języków na całym świecie, ekranizowana.

W 1959 r. pisarz przeszedł na emeryturę i rzadziej pojawiał się na uczelni. Porządkował jeszcze swoje sprawy naukowe i edytorskie. Zmarł w 1973 r.