Sonety krymskie - problematyka
Adam Mickiewicz w „Sonetach Krymskich” zabiera czytelnika w niecodzienną podróż, malując niezwykle plastyczne obrazy gór, przepaści, stepów, ruin zamków, a także morza i chmur. Natura w tych sonetach jest monumentalna i tajemnicza, symbolizuje potęgę i niezgłębioną tajemnicę świata. Z drugiej strony podmiot liryczny (Pielgrzym) jest wygnanym z Polski romantycznym wędrowcem. Egzotyczne krajobrazy budzą w nim zarówno zachwyt, jak i smutek, przypominając o utraconej ojczyźnie i domu.
Jednym z najważniejszych wątków, poruszanych w „Sonetach krymskich” Adama Mickiewicza jest monumentalna siła natury. W wielu sonetach przedstawiana jest jako moc wszechpotężna, budząca zarówno zachwyt, jak i grozę. Doskonale widać to w utworach „Burza”, „Czatyrdah” i „Ajudah”. Ponadto moc natury jest wieczna, niezmienna i dominująca nad ulotnym życiem człowieka tak jak w zarośniętym skalnym mieście opisanym w „Mogiłach Haremu”.
Śmierć i przemijanie to kolejny ważny temat podejmowany przez Mickiewicza w „Sonetach krymskich”. Ruiny zamków, zapomniane groby i orientalne krajobrazy przypominają bohaterowi o nieuchronności śmierci i przemijaniu. Poeta daje temu wyraz we wspomnianym już sonecie „Mogiły Haremu”, ale także w innych: „Grób Potockiej”, „Ruiny zamku w Bałakławie” i „Bakczysaraj”.
Głównym wątkiem w „Sonetach krymskich” jest jednak nostalgia i tęsknota za krajem ojczystym, która wybrzmiewa w refleksjach głównego bohatera, Pielgrzyma. Jako wygnaniec, odczuwa on ból rozłąki z ojczyzną i świadomość, że może nigdy do niej nie wrócić. W wielu sonetach poeta nawiązuje do polskich i litewskich krajobrazów oraz rodzinnych stron, które kontrastują z egzotycznym Krymem. Najlepiej widać to w „Grobie Potockiej” i w „Pielgrzymie”. Orientalne piękno otoczenia nie jest w stanie złagodzić jego tęsknoty. Wyobcowanie Pielgrzyma podkreślają także różnice kulturowe. Choć Mirza jest jego przewodnikiem, Pielgrzym pozostaje samotny duchowo, jako obcy w orientalnym świecie. W tym miejscu należy jeszcze zwrócić uwagę na kolejny istotny motyw, pojawiający się w „Sonetach krymskich”, a mianowicie fascynacja kulturą Wschodu.
