Pisarze, którzy byli nauczycielami. Uczyli geografii, a nawet rysunku

Niektórzy polscy i zagraniczni pisarze byli nauczycielami domowymi lub pracowali w szkołach. Nie zawsze uczyli języka polskiego lub angielskiego, czasem geografii czy rysunku. Jeden z wymienionych nawet przyszedł na świat 14 października...

Spis treści:

14 października – Dzień Edukacji Narodowej
Polscy pisarze, którzy byli nauczycielami. Kilka historii
Znani pisarze zagraniczni, którzy uczyli dzieci i młodzież

14 października – Dzień Edukacji Narodowej

Święto nauczycieli, wychowawców i pedagogów nie bez powodu przypada jesienią. W 1773 roku na wniosek króla Stanisława Augusta Poniatowskiego Sejm powołał Komisję nad Edukacją Młodzi Szlacheckiej Dozór Mającą. Stało się to dokładnie 14 października.

Komisja Edukacji Narodowej działała stosunkowo krótko (1773–1794), ale stworzyła nowoczesną strukturę organizacyjną dla ówczesnej oświaty, powołała Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych (zajęło się przygotowaniem podręczników) i uregulowała podstawy prawne zawodu nauczyciela.

Przeczytaj również: Nauczyciel Roku 2024 wybrany. Zwyciężył Gabriel Wołosewicz

Polscy pisarze, którzy byli nauczycielami. Kilka historii

Wiele znanych osób miało wykształcenie pedagogiczne lub uczyło dzieci i młodzież, zarówno w szkołach, jak i w domach. Byli wśród nich też polscy pisarze, którzy niekoniecznie uczyli języka ojczystego lub literatury. W Dniu Nauczyciela warto poznać kilka takich historii.

Stefan Żeromski urodził się 14 października, ale nie tylko to łączyło go z zawodem nauczyciela. Napisał m.in. „Syzyfowe prace”, „Ludzi bezdomnych”, „Popioły”, „Przedwiośnie”, ale żeby zarobić na życie, podejmował też inne zajęcia. Zanim został zastępcą bibliotekarza w Szwajcarii, był nauczycielem w domach ziemiańskich, m.in. na Kielecczyźnie, Podlasiu i w Nałęczowie. W ostatnim z wymienionych miejsc poznał przyszłą żonę – Oktawię z Radziwiłłów Rodkiewiczową.

Maria Dąbrowska, która znana jest m.in. z książek „Marcin Kozera”, „Ludzie stamtąd”, „Noce i dnie”, nie poprzestała na pisaniu, rozwijała się w wielu dziedzinach. Była tłumaczką literatury angielskiej, duńskiej i rosyjskiej. Przez pewien czas uczyła geografii w Kaliszu, a później przez kilka lat pracowała w Ministerstwie Rolnictwa.

Człowiekiem wielu talentów, który uczył w szkole, był Bruno Schulz. Polski prozaik żydowskiego pochodzenia, którego zbiór opowiadań „Sklepy cynamonowe”, przyniósł mu popularność, był też utalentowany plastycznie. Rysował, malował, tworzył grafiki. Nie mógł się z tego utrzymać, więc w 1924 roku podjął pracę nauczyciela w gimnazjum w Drohobyczu. Uczył tam rysunku.

pisarze, którzy byli nauczycielami — Od lewej: Maria Dąbrowska (fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe), Stefan Żeromski (portret wykonany przez Kazimierza Mordasewicza, domena publiczna, źródło: cyfrowe.mnw.art.pl), Ewa Szelburg-Zarembina (fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe)

Ewa Szelburg-Zarembina, kojarzona głównie z literaturą dziecięcą (m.in. z „Dziewczyny z zimorodkiem”), podjęła pracę w szkole już po maturze, a niedługo potem rozpoczęła studia polonistyczne w Uniwersytecie Jagiellońskim. Uczyła też m.in. w Seminarium Nauczycielskim w Ursynowie. Po II wojnie światowej zaangażowała się w stworzenie czasopisma dla dzieci „Świerszczyk”. Napisała też cykl powieściowy „Rzeka kłamstwa” o sierocie Joannie Macieszance, na którego podstawie powstał później serial telewizyjny. W 1974 otrzymała nagrodę Związku Nauczycielstwa Polskiego.

Przeczytaj również: Polak był nominowany cztery razy i nigdy nie dostał Nobla. Dlaczego nie został doceniony?

Znani pisarze zagraniczni, którzy uczyli dzieci i młodzież

Znawcy cyklu opowiadań o losach Ani Shirley zapewne wiedzą, że nie tylko Ania z Zielonego Wzgórza chciała uczyć. Lucy Maud Montgomery podczas tworzenia tej historii korzystała z własnych doświadczeń. Kanadyjska pisarka po ukończeniu Prince of Wales College w Charlottetow starała się o pracę w wielu szkołach. Jednak jej aplikacje początkowo pozostawały bez odpowiedzi. Zdobyła posadę w Bideford. Były to lata 90. XIX wieku i „od nauczycielek oczekiwano nienagannego zachowania w życiu publicznym i prywatnym”. Później była nauczycielką w Belmont i Lower Bedeque.

książki pisarzy którzy byli nauczycielami — Zdarzało się, że znani pisarze zagraniczni byli nauczycielami ... / fot. 123RF/PICSEL

Synem nauczyciela matematyki jest Dan Brown, autor sensacyjnej powieści „Kod Leonarda da Vinci”. Zanim został zaliczony do 100 najbardziej wpływowych ludzi na świecie przez magazyn „Time”, m.in. uczył języka angielskiego w prywatnej szkole średniej.

Po sukcesie książek o Harrym Potterze o J.K. Rowling słyszał już chyba każdy. Zanim pisarka stała się popularna, utrzymywała się m.in. z nauczania języka angielskiego jak obcego w Portugalii. Gdy wróciła do Wielkiej Brytanii, pracowała jako nauczycielka języka francuskiego w Edynburgu.