Jak wyliczyć temperaturę odczuwalną? Wszystko, co musisz wiedzieć

Ile razy zdarzyło ci się, że według prognozy pogody miało nie być aż tak zimno, a okazywało się, że na zewnątrz jest dużo chłodniej niż według zapowiedzi? To nie błąd w serwisu pogodowego, ale zjawisko temperatury odczuwalnej. Czym jest i jak je rozumieć?

Spis treści:

Temperatura odczuwalna – co to jest?
Kiedy IMGW podaje odczuwalną temperaturę?
Model komfortu termicznego Steadmana

Temperatura odczuwalna – co to jest?

Temperatura odczuwalna – tak jak nakazuje rozumieć to pojęcie intuicja – to temperatura, którą realnie odczuwa ludzkie ciało. Może ona różnić się od tej, którą zapowiedziano w pogodzie i od tego, co pokazuje termometr za oknem. Jest to pojęcie w pewnym sensie subiektywne, które jednak badacze próbują w jakiś sposób zmatematyzować.

Termin "temperatura odczuwalna" pojawił się pierwszy raz w latach 40. XX wieku za sprawą badaczy Paula Allmana Siple'a i Charlesa Passela. Zdefiniowali go wówczas jako stan, który określa, jakie odczucie termiczne wystąpi w określonych warunkach pogodowych. Niestety dotychczas nie udało się ustalić jednego, uniwersalnego modelu, który pozwoliłby na obliczanie temperatury odczuwalnej dla każdej osoby.

Temperatura powietrza i temperatura odczuwalna mogą diametralnie się od siebie różnić. Co wpływa na temperaturę odczuwalną?

Temperatura powietrza – to kluczowy czynnik, który determinuje w największym stopniu, jaką temperaturę faktycznie odczuje ciało.
Promieniowanie słoneczne – znasz sytuację, w której według prognozy ma być 25°C, a na dworze leje się żar z nieba? Temperatura podawana w serwisie pogodowym pokazuje wartość w cieniu, zatem jeśli wybierasz się na plażę w słoneczny dzień, wiadomo, że odczujesz ją jako wyższą.
Wiatr – im większy, tym niższa temperatura odczuwalna. Wiatr przyspiesza bowiem konwekcję, czyli odprowadzanie ciepła z organizmu.
Wilgotność powietrza – im wyższa, tym niższa wydaje się temperatura. Ta zasada nie zawsze ma jednak zastosowanie latem. Gdy jest upalnie, parowanie ze skóry jest ograniczone, co utrudnia oddawanie ciepła. Można więc odczuwać, że temperatura to nie 30°C, a na przykład 35°C. Zagrożeniem w takiej sytuacji jest ryzyko przegrzania organizmu – szczególnie należy uważać na nie u małych dzieci, które nie są w stanie powiedzieć, że jest im zbyt gorąco!
Rodzaj oraz ilość opadów – śnieg, grad czy deszcz sprawiają, że temperatura odczuwalna jest niższa niż ta pokazywana przez słupki rtęci.

Sprawdź: Czym jest wał szkwałowy? Zwykle zapowiada gwałtowne zjawiska

Kiedy szczególnie warto zwrócić uwagę na to, jaka może być temperatura odczuwalna? Zawsze, gdy podróżuje się lub wychodzi z dziećmi oraz wychodzi z góry. Szczególnie w tym drugim przypadku należy być przygotowanym, gdyż odczuwalna temperatura może utrudnić lub wręcz uniemożliwić wędrówkę.

Kiedy IMGW podaje odczuwalną temperaturę?

W prognozie pogody widzom zostaje podana najwyższa temperatura, jaką przewiduje się na dany dzień. Jeśli 20 sierpnia ma być 25°C, to nie oznacza, że już od 9 rano będzie tak ciepło. Najczęściej najwyższa temperatura zostaje osiągnięta po południu. To z niezrozumienia tej zasady bierze się narzekanie, że przecież miało być tak ciepło, a trzeba rano wyjść w bluzie.

rodzina na gorskiej wycieczce — Największą uwagę powinniśmy poświęcić temperaturze odczuwalnej podczas planowania górskich wędrówek – szczególnie z dziećmi. To właśnie w wyższych partiach gór wahania temperatur są największe, a dyskomfort termiczny może odebrać siły niezbędne do bezpiecznego zejścia ze szlaku /fot. Canva Pro

Centrum Modelowania Meteorologicznego IMGW podaje temperaturę odczuwalną, korzystając z własnych pomiarów w sieci stacji meteorologicznych. Zgodnie z tym, co mówią pracownicy IMGW, aktualną temperaturę odczuwalną obliczają z zestawu danych z terminu, czyli analizują ogół warunków pogodowych w danym miejscu i czasie.

Zobacz: Jak sprawdzić indeks UV na terenie Polski? Pomoże IMGW i bezpłatna aplikacja

Model komfortu termicznego Steadmana

Choć wzorów na obliczenie temperatury odczuwalnej jest kilka, polscy badacze najczęściej korzystają z modelu komfortu termicznego Steadmana. Ułatwia on oszacowanie, jaka będzie danego dnia temperatura odczuwalna. Jeżeli temperatura przekracza 26°C modyfikuje się ją o "Heat Index" (indeks wilgotności ciepłego powietrza), a jeżeli spada poniżej 10°C - o "Wind Chill Index" (indeks ochładzania przez wiatr).

Wzór, na podstawie którego – zgodnie z modele Steadmana – wylicza się temperaturę odczuwalną, wygląda następująco:

TO = Tst + 0,348 x e -0,7 x pw + 0,7 x (Q/pw + 10) - 4,25

Co oznaczają poszczególne symbole?

TO – temperatura odczuwalna;
Tst – temperatura suchego termometru;
e – wilgotność powietrza mierzona w hektopaskalach;
pw – prędkość wiatru w metrach na sekundę;
Q – wartość promieniowania słonecznego absorbowana przez powierzchnię całego ciała.

Odczuwanie komfortu cieplnego jest bardzo subiektywne – każdy pewnie zna osobę, której jest zawsze zimno albo wiecznie gorąco. Jakie założenia przyjąć więc, aby być zawsze stosowanie ubranym do pogody? Sprawa jest dosyć prosta: wiatr i opady to gwarancja, że będzie chłodnej niż wskazuje termometr. Nasłonecznienie i brak wiatru to z kolei ogromne prawdopodobieństwo, że będzie znacznie cieplej!