Poznanie nauki społecznej konkretnego społeczeństwa lub społeczeństw o podobnym rozkwicie kulturowym, jest równocześnie poznawaniem jego samego oraz jego kultury, a także jego historii. Ważną osobliwością tych nauk społecznych jest sumaryczny charakter erudycji społecznej. Stąd właśnie ta wiedza społeczna jest przedmiotem zainteresowań nauki socjologii, sprowadzona wyłącznie do koncepcji będących produktem współczesnych socjologów, istniała by ograniczona oraz wypaczałaby dokonania w przedmiocie stanowiącym kwestię analizy socjologicznej.

Ta nauka nie może nie brać pod uwagę socjologicznych obserwacji ogromnych myślicieli, do których zaliczamy choćby Tukidydesa, czy Arystotelesa, lub Platona. Byli też Machiavelli czy Hobbes, a jednak żaden historyk nauki nie mianuje ich socjologami. Dodatkowym argumentem by poznać ich myśli społecznej to fakt, że ich koncepcje społeczne nigdy nie uległy dezaktualizacji do takiego stopnia, jak jest to w sposobności nauk przyrodniczych.

W dziejach myśli społecznej dostrzec można pomysły, przekonania hipotezy lub też widzenia o nieco odmiennym ujęciu w obecnej socjologii.

Pojęcie "socjologia" wywodzi się z łaciny jako "societas" w znaczeniu społeczeństwa oraz grecki "logos", oznaczającego naukę, a więc w dosłownym tłumaczeniu jest to nauka zajmująca się społeczeństwem

Status socjologii jest problemem naukowym i rozpoczął się już za czasów istnienia myśli prekursorskiej. Przedstawia on konieczność i potrzebę nauki, jaka istnieje w społeczeństwie jakie ukształtowały się w biegu rozwoju cywilizacji. Nauka nadaje człowiekowi szczególne zachowanie, wzmaga chęć pojąć otaczającą rzeczywistość.

Za fundament każdej z nauk należy uznać rozważania na temat jej zakresu zainteresowań. Dzieje myśli w socjologii zapoczątkowany został wśród pierwotnych społeczeństw, które to dyktowały postępowania w myśl nakazów magicznych bądź religijnych.

Tematyka związków jakie zachodzą między jednostką a społeczeństwem nurtowała już myślicieli w czasach starożytnych. Zarówno Platon w dziele "Państwo" a Arystoteles w dziele "polityka" rozpatrywali problem interakcji społecznych, a co za tym idzie wpływ na dochodzenie do władzy oraz jej sprawowanie.

Państwo według Platona stworzył człowiek i ma ono swój byt wówczas, gdy jednostka nie jest w stanie odpowiednio zaspokoić swych potrzeb bez pomocy innych. Państwo tworzy z wzajemnej potrzeby jednostek. Najważniejszą zasadą tworów państwowych nie jest rozum jak by się wydawało ale chciwość (oligarchia) odwaga (timokracja), anarchia (demokracja), a nawet zbrodnia oraz strach (tyrania)

Platon dokonał hierarchii idei na poszczególne kategorie:

  • mądrość jako cechą i cnotą najwyższą
  • umiarkowanie
  • męstwo

Idealna polis (z greki państwo - miasto) to bardzo rygorystyczna hierarchizacja. Społeczeństwa tak jak i państwo są zbudowane podobnie do duszy ludzkiej, z nierównych kruszców elementów, które odznaczają się inteligencją , męstwem oraz zaspakajaniem całego organizmu, zarówno w społeczeństwie jak i duszy istnieją trzy odrębne od siebie sfery - tu grupy społeczne.

Najwyżej jest inteligencja, ci którzy odznaczają się dużą mądrością, ci bowiem nadają się do władzy, im podlegają wojownicy, którzy bronią wszystkich członków społeczeństwa przed wrogimi im społecznościami, najniżej uplasowali się ci, których zadaniem jest zaspokajanie potrzeb pozostałych. Żadna jednak z wymienionych grup nie może osiągnąć ideału bez współistnienia z pozostałymi, tylko w połączeniu mogą tworzyć harmonię. Pokazana idea nazwana została antyidywidualistyczną i państwo w niej jest ponad jednostką, która stanowi tylko element w całości.

Arystoteles w "Polityce" pokazał postulaty wspólnoty państwowej, której to wzajemne relacje społeczne powinny być powiązane oraz dążyć do jednego celu, a ten powinien tworzyć dobro, co jest kontynuacją myśli Platona. Arystoteles bowiem skorzystał z niej, ale przeciwstawił się założeniom mówiącym o metodzie poznawania przez empiryzm oraz "doktrynie środka" mającej doprowadzić do racjonalizmu. Tak definiowana prawda będąca zgodną z rzeczywistością daje możliwość opracowania w oparciu o rzeczowe fakty społeczne modelu państwowości. U Platona zaś koncepcja "państwa idealnego" odzwierciedlała świat materialny jako niezmienny obraz o nienaruszalnych ideach.

Wspomniana "Polityka" uważała państwo za wspólnotę o zasadniczej różnicy rządzących od tych, którymi się rządzi, ci także mają władzę jako panowie niewolników lub głowy swych rodzin, a takie zależności nie są już państwowe. Kwestie te Arystoteles formułował poprzez pokazanie istoty rządów w ujęciu właściwych praw, które to powinny być dostosowane do danego ustroju, a władca powinien decydować tylko w sprawach nie podlegającym żadnej ustawie.

Takie poglądy znacznie wpłynęły na epokę średniowiecz (św. Augustyn, Tomasz z Akwinu ).

Św. Augustyn stworzył pogląd społeczeństwa na ziemskie oraz nadprzyrodzone cechy, jakie mają myśli chrześcijańskie. Jego hipoteza zawierała myśli Platona:

  • teoria całkowitego poznania; stawiał sobie za zadanie dogłębne poznanie obiektywnych aksjomatów
  • dwoistość bytu; światów duchowego wraz z rzeczywistym. Najwyższą wartością jest Bóg, będący doskonałością;
  • państwo; odróżnienie państw: Boga i ziemskiego.
  • ludzie są odwzorowaniem boskiej idei. Człowiek jest oddany, bo tak został stworzony przez Boga. Niedoskonałość ludzka jest tylko i wyłącznie winą człowieka .Świat odzwierciedla boską wolę. Bóg to wieczność, idea zawarta jest w Bogu.

Święty Augustyn nie widział znaczących przeciwieństw między zjawiskami chrześcijaństwa a filozofii Platona. Twierdził, że zbieżności między nimi jest naturalna i zastanawiało go, czy Platon nie czerpał wręcz inspiracji ze Starego Testamentu. Teza ta nie jest zbyt prawdopodobna, można by uznać ,że Św. Augustyn wręcz "schrystianizował" Platona. Pokazywał, że rozum ludzki posiada pewne ograniczenia w związku z całkowitym poznaniem kwestii religijnych. Chrześcijaństwem uznał za boskie misterium, poprzez które można się zbliżyć tylko dzięki żarliwej władzy. Według Św. Augustyna świat został stworzony przez Boga z niczego co jest w biblii. Grecy natomiast byli zdania, że świat istnieje od zawsze, czego nie popierał Św. Augustyn, będący zdania, że idee powstania świata najpierw powstały w umyśle Boga. Uratował wieczne idee Platona, poprzez potwierdzenie, jego idei o Bogu.

Tomasz z Akwinu złączył światy boski z ziemskim, gdyż oba charakteryzowały się według niego hierarchizacją, będącą naturalną podstawą każdego z ładów społecznych. Społeczność musi posiadać władcę oraz hierarchię, na której szczycie jest wieczne prawo boskie, a mniejsze znaczenie ma naturalne prawo, które odwzorowuje prawa boskie na ziemi, zaś prawo ludzkie uprawomocnia się gdy jest zgodne z prawem naturalnym. Tomasz z Akwinu powiązał tu poglądy Arystotelesa.

Potem nadeszła epoka odrodzenia- wzajemne walki między kościołem a państwem świeckim, wystąpił upadek średniowiecznego porządku.

Tomasz Hobbes w "Lewiatanie" głosił poglądy dotyczące stworzenia oraz działania społeczeństwa. Według niego silna władza wynika z umowy społecznej ( skupienie się naturalnych praw w zamian za poczucie bezpieczeństwa oraz ochronę) i dzięki niej można utrzymać porządek. Każdy ze społeczeństwa jest aspołeczny i będzie dbał o swoje interesy. Uczony ten był za monarchią absolutną.

Niccollo Machiavelli w dziele "Książe" pokazał motywy społeczno-polityczne działań ludzkich takich jak chęć posiadania, żądzy oraz władzy. Postępowanie zgodnie z nimi oraz dążenie do realizacji tych wartości może doprowadzić jednostkę lub zbiorowość do sukcesu.

Okres oświecenia przypadający na XVIII wiek to epoka nowych idei racjonalistycznych, w tenże sposób pojmujących społeczeństwo oraz instytucję społeczną. Poddała analizie problem ładu społecznego

Charles, Luis de Montesquieu, będący autorem Listów poselskich" oraz "Przyczyn wielkości i upadku Rzymian" odszedł od ideałów naturalistycznych oraz istnień rozpowszechnionych cech będących w naturze ludzkiej i oparł swoje badania rzeczywistości społecznej na pewnych stereotypach zachowań, biorąc pod uwagę uwarunkowania geograficzne.

Jan Jacques Rousseau, autor "O pochodzeniu i postawach nierówności między ludźmi" oraz "Umowa społeczna" odchodził od istnienia jednostki w stanie naturalnym oraz społeczeństwie ucywilizowanym, gdyż życie w nim odbiegało od naturalności. Społeczność cywilizowana miała na celu zaspokojenie potrzeb, ale też stał się przyczyną powstawania nowych potrzeb sztucznych, psychologicznych, mogących być zaspokojone tylko w danej zbiorowości.

Socjologię XVII i XVIII zapoczątkował filozof włoski Giambattista Vico, który to był zdania, że w wyniku procesów działających według trwałych prawidłowości dochodzi do rozwoju społeczeństwa wraz z jego dziejami.

Twórcą socjologii został uznany francuski myśliciel żyjący w latach 1798 - 1857 August Comte, który zaproponował trzy tezy:

1) nadania nowatorskiej nauce względnie śpiesznie zaakceptowanej nazwy,

2) określenia obiektu rozważyć socjologii,

3) zaoferowania rodzącej się nauce charakterystycznych metod badawczych.

Pojęcie "socjologia" zostało użyte pierwszy raz przez Augusta Comte w "Kursie filozofii pozytywnej" (tom czwarty), która została wydana w 1837 roku we Francji. Termin ten służył do określenia człowieka w charakterze gatunku społecznego, który stanowi jednolitą całość, na którą składają się elementy takie jak rodzina. Comte stworzył badania społeczne zawierające się w tematyce socjologii.

Metody, jakimi się posługiwał to:

  1. metoda porównawcza (przeciwstawienie porównywalnych przedmiotów),
  2. obserwacja (ukierunkowana oraz intersubiektywnie rozważana),
  3. analiza dziejowa (dociekanie jednego w różnorakich okresach).
  4. eksperyment (analizuje skutki niekonwencjonalnych zachowań),

Comte uważał że socjologia ma bardzo duże znaczenie dla społeczeństwa z dwóch powodów:

a) statyka społeczna (wizja konstrukcja społecznej)

- rodzina (stanowi otoczenie wszystek z nas, jest najtrwalsza, widzi wzorce zachowań),

- własność oraz zawód (świadomość bezpieczeństwa oraz potrzeby)

- państwo (scala rodzinę),

- mowa (komunikacja),

- wyznanie (globalne wzorce postępowania);

b) aktywność społeczna (wizja rozwoju społecznego)

- etap teologiczny (fałsz)

- metafizyczne (wyobrażenie zamiast Boga)

- naukowe (teoria ustala kierunek rozwoju)

Myśli ludzkiej szukał w pozytywnych naukach takich jak astronomia, socjologia. matematyka, biologia, fizyka, chemia. One bowiem zależą wzajemnie od siebie oraz tworzą hierarchię. Najmniej ważna w omawianych zjawiskach jest matematyka, najbardziej socjologia, na którą składają się wszystkie z wymienionych nauk.

Comte to twórca pozytywizmu w kontekście hipotezy naukowej. Był przeciwnikiem systemu feudalnego, sprzeciwiał się kościołowi oraz dezaprobował Rousseau. Pozytywizm, który wyznawał był oparty na:

- badaniu faktów,

- pozytywnej widzeniu przezwyciężenia kryzysu.

- wierze w wiedzę,

Teorię socjologiczną wzbogacił o swoje rozważania Herbert Spencer (1820 - 1903) , który jest autorem teorii ewolucji w dziele "Zasady socjologii", będącego prekursorem podręczników socjologicznych. Zawarte w niej przekonania opisywały, wyjaśniały i pozwalały na zrozumienie i rozbudowę obrazu społeczeństwa w teoretycy.

Twierdził, że społeczeństwo jest wynikiem powstawania oraz rozwoju stale zmiennej ewolucji., która to należy w całości do rzeczywistości materialnej. Jego teoria zawierała trzy rodzaje materii, mianowicie organiczną, nieorganiczną oraz ponadorganiczną, przykładem może być społeczeństwo, będące rzeczywistością materialną, w której człowiek poprzez ewolucje awansował do bycia zwierzęciem społecznym. Powodem ewolucji jest przyrost naturalny i należenie do społeczności. Za podstawę w rozwoju społeczeństwa jest odpowiedzialna pojedyncza jednostka., gdyż powstaje ono tam, gdzie jednostka wyraża chęć do współpracy. Społeczeństwo to żywy organizm, harmonijny twór, który osiąga swą równowagę w stanie idealności. Aby istniał ład społeczny musza czuwać nad nim instytucje pełniące funkcję kontrolną nad jednostkami pełniące funkcje: rodzinną, obrzędową, polityczną, zawodową, kościelną lub przemysłową. Sprawiają one, że jednostka jest zmuszana do jedności z innymi. Ogół instytucji jest ze sobą ściśle powiązany o składają się na ład społeczny.

Innym uczonym w dziedzinie socjologii był Emil Durkheim pochodzenia francuskiego. Inspirując się badaniami Spencer'a oraz Comte'a skupił uwagę na tym co jednoczy społeczeństwo i sprawia, że funkcjonuje ono w pewnym porządku. Takie poglądy nazwano funkcjonalistycznymi. Durkheim zwraca uwagę na ważność pewnych cech życia w społeczeństwie, które pozwalają społeczeństwu zachować jednolitość, np. czynnikiem jednoczącym mogą być przekonania czy wyznawane wartości. Ludzie wyznający podobne poglądy tworzą społeczeństwo, czemu Durkheim ogólnie nadał miano solidarności mechanicznej. Przy tym wskazał, że razem z rozwojem oraz różnicami społeczeństwa, jego członkowie wyrabiają sobie coraz lepsze kwalifikacje i poprzez swe wyspecjalizowane umiejętności uzupełniają się stając się sobie nawzajem konieczni do przetrwania. Takie relacje w społeczeństwie, polegające na wzajemnej pomocy oraz uzależnienia od innych Durkheim zdefiniował jako solidarność ograniczona.

Co wpływa na rodzenie się dziedzin społecznych? Ogólnie rzecz biorąc wynika to z konieczności zmian oraz poprawy środowiska zjawisk społecznych.

"nauki społeczne stawiają sobie za zadanie interpretacje zachowań członków zbiorowości społecznej oraz powstających dzięki nim wytworów. Bez względu na starania ku analizie zjawisk społecznych ważnym faktem jest to, że badając podejście do człowieka oraz jego skupisk kładzie się zainteresowanie na myśli i uczucia jakie nimi kierują, czyli podkreśla udział funkcji psychologicznych, skupia się na ich doznaniach oraz przeżyciach na jakie narażone jest społeczeństwo oraz jego członkowie i wspólnie podaje znaczenia, które są przeznaczona do mniej lub bardziej szerokiego rozumienia zbadanych zjawisk, stanów, zachowań o sytuacji społecznych."

W socjologii pod pojęciem "społeczeństwa" rozumie się jako wielką całość międzyludzkich relacji. W języku naukowym funkcjonuje to pod nazwą systemu interakcji. Przykładowo trudno jest zdefiniować ilościowo co znaczy "ogromny" .W socjologii używa się określenia "społeczeństwo" zarówno gdy mówi się o milionach ludzi, jak i wówczas gdy ma się na myśli niewielką grupę.

Socjologia to społeczne dziedzina wiedzy, która zrodziła się dzięki wielu tezom chcących poznać życie na tle społeczeństwa. Ma ona niezwykle rozwinięty system funkcji w społeczeństwie, co ją wyróżnia spośród innych dziedzin

Podsumowując powyższe widać że socjologia ma za zadanie w sposób obiektywny umożliwieni zapoznania się z rzeczywistością jaka rodzi się z potrzeby zawładnięcia nad nią oraz zmiany jej przez człowieka. Socjologia ulega procesowi kształtowania jej poprzez minione dzieje oraz ulega ciągłemu rozwojowi w odczuciu społecznym. Pokazuje wzory postępowania oraz zmiany pewnych form życia w zbiorowości, bada zjawiska i funkcjonowanie życia zbiorowego.