Argumentowanie polega na wskazaniu swojego punktu widzenia, własnych dowodów na to, iż ma się rację. Dowody te to nic innego jak argumenty. A argument to racja, twierdzenie, przesłanka, która pozwala na uzasadnienie lub obalenie pewnej tezy. W logice argumentem nazywa się jakiś system słowny, używany w celu wyjaśnienia problemu.

W życiu codziennym znajduje się wiele sytuacji, w których z łatwością przychodzi nam przekonywanie do swoich racji, używając argumentów. Łatwo przekonać jest dziecko, osobę starszą, itp. Z drugiej jednak strony

w języku potocznym, pełnym dwuznacznych sformułowań trudno jest wyartykułować i sprecyzować swoje dowody racji. Sytuację ułatwia nam znajomość odbiorcy, jego zdolności racjonalnego i logicznego myślenia, jego wartości, wtedy nasze argumenty mogą przybrać formę myślenia logicznego odbiorcy (sztuka przekonywania). Argumentacja należy do tych procesów życia i rozwoju człowieka, który duży wpływ ma na światopogląd jednostki. Pod wpływem argumentów człowiek zmienia się, dokonując rewizji własnych przekonań.

Argumentacje można podzielić na trzy podstawowe grupy:

  1. argumentacja logiczna
  2. argumentacja emocjonalna
  3. argumentacja oparta na doświadczeniu i znajomości tematu (wiedzy)

Do argumentów logicznych zaliczamy indukcję, analogie, kolekcje argumentów, łańcuszki błędu i dedukcję.

Indukcja to system myślenia logicznego, który na podstawie analizy faktów i intuicyjnego myślenia pozwala na sformułowanie, odkrycie prawidłowości, elementów powtarzających się. Rozumowanie indukcyjne wymaga doświadczeń, przykładów potwierdzających regułę, nie można je uznawać za twierdzenie.

Analogie to podobieństwa pomiędzy zdarzeniami, zjawiskami i odmiennymi przedmiotami, które mają to "coś" co je łączy. Kolekcje argumentów to pewien proces myślowy, który ma swój wstęp, rozwinięcie i zakończenie. Najczęściej kończy się jakaś konkluzją, dowodem na słuszność i poprawność wygłoszonej na początku tezy. Łańcuszki błędu należą do tej warstwy procesu myślowego, gdzie błąd wynikający z chaosu językowego, wieloznaczności języka powoduje niezrozumiały przekaz. Dedukcja natomiast polega na oddzieleniu pewnych prawd, informacji z dużego natłoku ogólnej wiedzy. Wyciągnięciu jedynie tego co jest nam w danej chwili konieczne.

Argumentacja emocjonalna polega na odwoływaniu się do ludzkich uczuć. Argumenty na polu emocjonalnym są szybciej przyswajalne przez odbiorcę komunikatu. W zależności od treści jaką chcemy przekazać naszemu słuchaczowi staramy się go nastawić przyjaźnie do naszej osoby. Staramy się, by życzliwie na nas patrzył

i usiłujemy wzbudzić w nim zaufanie. W zależności od przekazu możemy wzbudzać litość, wzruszenie czy agresje przeciwnika (rozmówcy). Przeciwieństwem do argumentacji emocji jest argumentacja oparta na wiedzy. Stosuje ona wyniki badań, dane statystyczne, korzysta z opinii naukowców, autorytetów. Argumenty rzeczowe przedstawione są najczęściej w liczbach, wykresach, tabelach.

Wysuwając argumenty przedstawiamy swoją wiedzę z zakresu twórczego i logicznego myślenia, racjonalnego kojarzenia faktów, ale także z psychologii i nauk społecznych.

Argumentacją zajmowali się już starożytni. Była i jest nadal częścią filozofii, która tak jak inne nauki jest wytworem ludzkich potrzeb. Człowiek ma i miał dylematy, roztrząsał i zastanawiał się nad uogólnieniem szczegółowych praw. Rzeczywistość i postęp stwarzały konieczność podsumowywania i zadawania pytań ogólnych i szczegółowych. Rozważania filozoficzne często odbiegają od potocznych prawd i są często dalece subiektywne. Argumenty są z reguły skierowana do wysublimowanej grupy odbiorców. Inaczej mówi się do ludzi prostych, inaczej wykształconych, a jeszcze inaczej do specjalistów w jednej dziedzinie. Zaletą, a zarazem podstawowym zadaniem filozofii jest kształtowanie koncepcji rozumienia świata przez człowieka. Filozofia dopełnia obraz rzeczywistości odkrywając zależności rządzące światem człowieka. Filozofia zrodziła się

w starożytności, epoce w której człowiek, jeden myśliciel, potrafił zgłębić całą wiedzę. W dzisiejszych czas jest to niemożliwe, rozwój nauki i technologia, szybki pęd ku nowościom sprawił, że współczesny człowiek jest coraz lepszy w jednej, ale coraz węższej specjalizacji. Podczas wieków rozwoju cywilizacji i wiedzy dochodzi do konieczności rozwoju filozofii, rozwija się forma argumentacji, potrzebą staje się udowadnianie prawd, wyjaśnianie zjawisk, eksperymentów. Koniecznością staje się również uporządkowanie i popieranie swoich wniosków, poglądów. Jedną z form, która się rodzi z potrzeby komunikacji międzyludzkiej jest dyskusja. W ten sposób może być prowadzona wymiana zdań pomiędzy dwoma, ale i wieloma osobami.

Wielkim mistrzem swojej epoki, w doskonałym zażegnywaniu, ale przede wszystkim podsycaniu sporów był Sokrates. Jego koncepcja polegała na tym, iż stawiał on tezę do dyskusji, z którą pierwotnie przeciwnik się nie zgadzał, przedstawiał swoje argumenty i stopniowo element po elemencie wyciągał coraz to nowsze wnioski. Jego system był tak wiarygodny i tak dobrze zaplanowany i wyjaśniony, iż konkurent z braku dowodów musiał ulec. Sokrates zwraca uwagę na kilka istotnych typów argumentacji:

  1. Argumentum ad hominem - argument odnoszący się do uprzedzeń, namiętności odbiorcy;
  2. Argumentum ad personam - argumenty odwołujące się do cech jednostki, zagrażające jej samej; jest to jednak argumentacja, którą neguje sam Sokrates, twierdzi że jest to sposób dyskusji niegodny, niedopuszczalnym wśród osób kulturalnych. Niestety we współczesnym świecie coraz częściej stosowany.
  3. Argumentum ad populum - jest to sposób, który zwraca dyskusję w złym kierunkiem powodując podniecenie uczestników dyskusji, zwraca uwagę na rzeczy błahe odsuwając główną tezę, temat.

Sokrates był jednym z nielicznych sobie współczesnych, którzy potrafili sprecyzować założenia i wyjaśnić swoją teorię. Znakomity uczony i myśliciel starożytny Tales robił obliczenia pewnych zjawisk nie potrafiąc ich uzasadnić. Przed pierwszym matematykiem ludzie znali trójkąt, na bazie tego kształtu budowali swoje schronienia, wiedzieli, iż dwa podparte kije o takiej samej długości są nachylone względem siebie pod takim samym katem. Ani Tales, ani jego poprzednicy nie potrafili tego sformułować, a tym bardziej udowodnić

i wyjaśnić.

Umiejętność artykułowania swoich racji, racjonalnego i logicznego myślenia oraz twardej argumentacji są bardzo często wykorzystywane we współczesnym świecie. Wszystkie działania marketingowe mające na celu sprzedanie, nie zawsze dobrego produktu, są oparte na systemie argumentacji wiedzy lub argumentacji logicznej. Często, zupełnie niepotrzebnie, różnego rodzaju akcje charytatywne media nagłaśniają poprzez argumentację emocjonalną. Po to, aby wzbudzić w potencjalnym odbiorcy litość, żal i współczucie.

Ogromne znaczenie ma argumentacja w życiu politycznym, umiejętność przywołania właściwych i trafnych argumentów jest często kartą przetargową i warunkiem być albo nie być na scenie polityczne. Często nie zdajemy sobie sprawę, ale przecież jesteśmy na co dzień biernymi obserwatorami walki na argumenty, uczestnikami całych spektakli propagandowych. Każdy program telewizyjny o tematyce polityczno-społecznej jest widowiskiem ścierania się argumentów poszczególnych, przywódców czy elit politycznych. Oczywiście olbrzymią rolę argumentacji można zauważyć w innych codziennych sytuacjach. Dużą znajomością stylu prowadzenia negocjacji i argumentacji muszą wykazać się przedstawiciele innych profesji takich jak: nauczyciel, lekarz czy prawnik.

W codziennym życiu zmuszeni jesteśmy podejmować skomplikowane decyzje, których argumentacje musimy sami sobie wyjaśnić i zaakceptować, albo przedstawić je innym. W tym celu, w zależności od sytuacji używamy języka potocznego, naukowego, specjalistycznego. Nasz sposób komunikacji i argumentacji jest taki sam, ale poziom nastawienia i zaangażowania emocjonalnego, złości i agresji różny, stąd wynikające nieporozumienia

i problemy w nawiązaniu kontaktu.