Do inspiracji, dzięki którym powstała muzyka przyczyniły się następujące elementy:
- mowa ludzka
- odgłosy ptactwa
- zawołania
- emocjonalne ludzkie krzyki
Do pierwszych instrumentów należały trzy podstawowe grupy:
- perkusyjne
- strunowe
- dęte
Do źródeł, dzięki którym czerpać możemy informacje o muzyce starożytnego świata należą:
- traktaty naukowe opisujące zjawiska muzyczne
- wykopaliska archeologiczne - w tym znaleziska instrumentów
- przedstawienia za pomocą plastyki
- notacja muzyczna
W Mezopotamii spotkać można było następujące instrumenty:
- strunowe - w skład, których wchodziły: lira, harfa łukowa i harfa kątowa, lutnia
- dęte - należały do nich: piszczałki, trąbki i podwójne szałamaje
- perkusyjne - zawierały się w nich: grzechotki, sistrum, dzwony wykonane z brązu, talerze i bębny
Warto zapamiętać, że już w Mezopotamii występowali zawodowi muzycy, którzy kształcili się w tym kierunku
i dzięki tej profesji zarabiali na życie.
W starożytnym Egipcie do instrumentów charakterystycznych należały harfa i flet.
Historię Egiptu dzielimy na trzy podstawowe okresy:
1. Stare państwo obejmujące lata 2850 - 2860 p.n.e. W tych okresie najczęściej występowały następujące grupy instrumentów:
- dęte, - do których należały: flet bambusowy, podwójna szałamaja, trąbki
- perkusyjne - w skład, których wchodziły: kotły, bębny, klaskawki, pałeczki, sistrum
2. Państwo środkowe - lata 2640 - 1650 p.n.e
Do charakterystycznego instrumentarium tego okresu należą bębny obciągane skórzanymi membranami.
3. Nowe państwo - lata 2640 - 1650 p.n.e
Instrumenty występujące w tym okresie to m.in.: harfy ręczne i kątowe, liry, lutnie, bębny, talerze
Do zabytków muzycznych starożytnego świata należą następujące utwory:
- dwa Hymny delfickie ku czci Apollina
- Hymn chrześcijański z Oxyrynchos
- Hymn do Muzy
- Hymn do Słońca
- Hymn do Nemezis
Muzyka Chin uważana jest za najstarszą na świecie. Uwagę należy zwrócić na sposób śpiewania, który odbiegał od stylu wokalnego innych kultur muzycznych. Na pierwsze miejsce wysunięto tekst śpiewanego utworu. Muzyka Chin opierała się na pięciostopniowej skali muzycznej zwanej pentatoniką (dźwięki c, d, e, g, a).
Do charakterystycznych instrumentów muzyki chińskiej zaliczamy: dzwony z brązu, fletnie, cytry, bębny, flety naczyniowe.
Konfucjusz systematyzuje podział instrumentów w zależności od materiałów, z jakich zostały utworzone:
- tykwa - harmonijka ustna
- bambus- wszelkiego rodzaju flety i fletnie
- drewno - bęben wykonany z drewna i tarło
- jedwab - cytra
- glina - flety naczyniowe
Uznawano, iż muzyka ma zasadniczy wpływ na rozwój człowieka, dlatego też państwo prowadziło nadzór nad wychowaniem muzycznym obywatela.
Muzyka indyjska jest uznawana za jedną z najstarszych i największych kultur muzycznych świata. Przesiąknięta jest różnymi wpływami:
- na północy kraju - islam
- na południu - wpływy muzyki weddyjskiej
Istniały dwa podstawowe style wykonawcze:
- rigvedy - przeznaczony na dzień
- samavedy - przeznaczony na dni świąteczne
Instrumentarium muzyki indyjskiej obejmuje następujące grupy instrumentów:
- bębny
- flety
- instrumenty strunowe szarpane
- instrumenty strunowe smyczkowe
Muzyka grecka natomiast, była bardzo silnie związana z dramatem i poezją. W muzyce powszechnie stosowana była rytmika poetycka. Używano następujących stóp metrycznych:
- trochej
- jamb
- daktyl
- spondej
- amfibrach
Wykorzystywano następujące instrumenty:
- strunowe szarpane: kitara, lira, harfa, monochord, psauterium
- dęte blaszane: trąba, róg, buccina
- dęte drewniane: aulos (prototyp oboju), flet, fletnia Pana
- instrumenty perkusyjne o nieokreślonej wysokości dźwięku
Grecy są twórcami skal (układów dźwięków występujących w utworze) opierając się na tetrachordzie, czyli na czterech kolejnych dźwiękach dźwiękach obrębie kwarty. Wyróżniamy następujące skale muzyczne:
- dorycka
- frygijska
- lidyjska
- miksolidyjska
Pitagoras był uczonym, który m.in. zajmował się matematycznymi prawidłościami muzyki. Dokonywał on obliczeń matematycznych dotyczących proporcji muzycznych, a wykorzystywał do tego celu monochord jednostrunowy. Dzięki tym badaniom ustalił on system kwintowy, zaś inny uczony Deidymos ustalił system tercjowy. Pitagoras uważał, iż proporcje dźwiękowe zachodzące między dźwiękami są odzwierciedleniem proporcji kosmicznych. Stąd powstał pogląd, iż muzyka jest elementem kosmosu.
Początki muzyki żydowskiej sięgają 3000 p.n.e. W okresie tzw. I Świątyni (okres X - VII w. p.n.e) uprawiano następujące formy muzyczne:
- psalmy
- panegiryki
- zawołania hołdownicze
- śpiew antyfonalny
W okresie II Świątyni (lata 721 - 515 p.n.e) muzyka na stałe wchodzi do liturgii i ostatecznie kształtuje się śpiew responsorialny.
Po zburzeniu Świątyni powstają nowe formy religijności (powstaje dom modlitwy - bożnica, synagoga), a co za tym idzie nowy typ śpiewu - śpiew synagogalny, czyli prosty śpiew ludu skontrastowany z kunsztownym śpiewem kapłana (kantora). W synagodze nie wolna było uprawiać muzyki instrumentalnej.
