Kierunki artystyczne:

Awangarda francuska - kierunek artystyczny rozwijający się we Francji w latach 1908-1910. Jego przedstawiciele uważali, że poecie przysługuje wolność twórcza. Domagali się odnowienia i odświeżenia języka poetyckiego i wyzwolenia wyobraźni. Próbowali także kształtować nowe formy odbioru sztuki i rzeczywistości. Według nich utwór powinien wyrażać coś także swoim układem graficznym. Przedstawiciele: Guillaume Apollinaire, Blaise Cendrars.

Dadaizm - (z franc. dada - zabawka w języku dziecięcym). Kierunek w sztuce, który ukształtował się w czasie I wojny światowej w Szwajcarii. Za jego twórcę uznaje się Tristana Tzarę. Według dadaistów główną zasadą twórczą była destrukcja. Uważali, że artystom wszystko wolno ("totalna wolność"), więc powinni oni odrzucać wszelkie normy i tradycję. Pochwalali anarchię i nihilizm. Przedstawiciele tego kierunku artystycznego sięgali po szokujące materiały i techniki, często posługiwali się czarnym humorem, fascynowali się tym, co śmieszne, wulgarne, nieprzewidzialne. Kpili ze wszystkiego, nawet z własnej twórczości. Za dadaistów uważali się m. in. Francis Picabia i Marcel Duchamp.

Ekspresjonizm - (z łac. expressio - wyraz, wyrażenie). Kierunek literacki i artystyczny występujący w sztuce europejskiej w latach 1910-1925, a powstały w Niemczech. Łączył się on z intuicjonizmem H. Bergsona oraz z poglądami F. Nietzschego (aktywizm). Ekspresjoniści byli świadomi kryzysu, buntu moralnego i społecznego. Chcieli ocalić człowieka. Dążyli do odnowienia i zreformowania życia. Tematami, które najczęściej podejmowali, były: miasto, cywilizacja, wojna. W literaturze przejawiali skłonność do egzaltacji i operowania kontrastowymi zestawieniami. Wśród ekspresjonistów znaleźli się: Bertolt Brecht, Franz Kafka, Juliusz Kaden-Bandrowski czy Emil Zegadłowicz.

Futuryzm - kierunek artystyczny powstały we Włoszech. Jego program został zawarty w manifeście Filipa Marinettego, który ukazał się w 1909 r. w "Le Figaro". Futuryści odcinali się od przeszłości i tradycji. Uważali, że należy wypracować nową estetykę. Fascynowali się techniką i nowoczesnością. Opowiadali się za nowym, wyzwolonym z wszelkich zasad ortograficznych, interpunkcyjnych i gramatycznych językiem poetyckim. Zrywali z nastrojowością. Przedstawicielami futuryzmu byli m. in. Władimir Majakowski, Bruno Jasielski, Tytus Czyżewski.

Nadrealizm (surrealizm) - kierunek artystyczny powstały pod wpływem dadaizmu. Jego założenia przedstawił Andre Breton w manifeście surrealizmu. Surrealiści, podobnie jak dadaiści, opowiadali się za wolnością twórczą oraz odrzuceniem realizmu i racjonalizmu. Dążyli do wyzwolenia psychiki i, próbując dotrzeć do podświadomości, sięgali do oniryzmu i psychoanalizy. Posługiwali się absurdem, groteską, nonsensem; wprowadzili kolaż i dekalkomanię. W literaturze opowiadali się za tzw. pisaniem automatycznym (strumień świadomości). Najwybitniejszym przedstawicielem surrealizmu w malarstwie jest Salvador Dali.

Neoklasycyzm - kontynuacja tradycji symbolizmu i klasycyzmu. Nurt ten rozwijał się głównie we Francji i Związku Radzieckim. Wśród głównym jego założeń wymienić można powrót do tradycji literackich oraz realizowanie idei "czystej poezji" (irracjonalizm). Poruszano przede wszystkim problematykę moralną, religijną i filozoficzną. Przedstawiciele: Jarosław Iwaszkiewicz, we Francji Paul Valery, w Anglii T.S. Eliot.

Grupy poetyckie:

Awangarda Krakowska - jej twórcą był Tadeusz Peiper. Poeci skupieni wokół pisma "Zwrotnica" głosili kult nowoczesnej cywilizacji. Fascynowali się miastem, masą i maszyną (główne hasło: 3xM). Zrywali z tradycją. W twórczości opowiadali się za ekonomicznością języka i przesyceniem wierszy treścią (metafora pojęciowa, wieloznaczeniowa). Poeta był dla nich rzemieślnikiem słowa. Przedstawiciele: Julian Przyboś, Jalu Kurek, Jan Brzękowski.

Skamander - grupa poetycka powstała w 1920 r. Założyła ją młodzież akademicka skupiona wokół pisma "Pro arte et studio". Skamandryci unikali jakichkolwiek sformułowań programowych, wyraźnie podkreślali swoją bezprogramowość. Głosili kult życia, biologizm i witalizm. Chcieli pisać o codzienności przeciętnego człowieka. Często nawiązywali do tradycji, choć krytykowali wzorce romantyczne i młodopolskie. Wprowadzali do poezji język potoczny. Organem prasowym tejże grupy poetyckiej był czasopismo noszące tę samą nazwę. Przedstawiciele: Julian Tuwim, Kazimierz Wierzyński, Jarosław Iwaszkiewicz, Antoni Słonimski, Jan Lechoń.

Futuryści - pierwsze wystąpienia futurystów miały miejsce w Warszawie i Krakowie około 1919 roku. Prekursorem tego ruchu był Jerzy Jan Karski. Futuryści negowali tradycję i przeszłość. Podobnie jak awangardziści fascynowali się cywilizacją i rozwojem technicznym. Główną metodą ich działania była prowokacja, zarówno poetycka jak i estetyczna. Organizowali liczne happeningi, którym często towarzyszyły skandale. W swojej twórczości odrzucali wszelkie reguły ortograficzne, interpunkcyjne i gramatyczne. Głosili hasło: "słowa na wolności". Przedstawiciele: Bruno Jasieński, Tytus Czyżewski, Stanisław Młodożeniec.

Kwadryga - nazwa czasopisma literackiego wydawanego na przełomie lat 20. i 30. przez założoną w 1926 roku grupę poetycką o tej samej nazwie. Wśród członków tego ugrupowania znaleźli się m. in.: S.R. Dobrowolski, M. Bibrowski, W. Sebyła, S. Flukowski, L. Szenwałd, W. Słobonik i K.I. Gałczyński. Krytykowali oni programy Skamandra i Awangardy Krakowskiej. Uważali, że sztuka powinna być uspołeczniona, zaangażowana i upowszechniona. W swojej twórczości bardzo często nawiązywali do Norwida, którego obrali swoim patronem. Do najczęściej podejmowanych przez nich tematów zaliczyć należy krytykę rzeczywistości, nierówności społecznych, kult pracy i antyurbanizm.

Żagary - grupa poetycka utworzona przez studentów polonistyki Uniwersytetu Wileńskiego na początku lat trzydziestych. Poeci należący do tej grupy nawiązywali do tradycji romantycznej i symbolizmu. W swoich utworach przedstawiali katastroficzne wizje wojny i zagłady cywilizacji. Posługiwali się podniosłym, patetycznym stylem. Krytykowali Skamandra za zbyt powierzchowne traktowanie poezji, a Awangardę Krakowską za zbytnie stechnicyzowanie wypowiedzi. Przedstawiciele: Czesław Miłosz, Jerzy Putrament, Aleksander Rymkiewicz, Jerzy Zagórski, Teodor Bujnicki.

Ekspresjoniści - poeci skupieni wokół pisma "Zdrój" wydawanego w latach 1917-1922 przez braci Hulewiczów. Uważali, że sztuka nie powinna naśladować rzeczywistości, tylko przedstawiać przeżycia i uczucia podmiotu wypowiedzi. Ma być wyrazem wewnętrznych przeżyć artysty. W twórczości ekspresjonistów charakterystyczne były zdania urywane, wykrzyknikowe, pauzy, dosadne słownictwo itp. Przedstawiciele: J. Wittlin, S. Przybyszewski.