Joseph Conrad, a właściwie Teodor Józef Konrad Korzeniowski (1857-1924) jest autorem opowiadań i powieści o tematyce morskiej i psychologiczno-moralnej., m. in. "Lorda Jima", "Smugi cienia", "Jądra ciemności". W swojej twórczości ukazuje ludzki heroizm moralny, wierność ideałom, dążenie do doskonałości.

Albert Camus (1913-1960) to francuski filozof, pisarz, eseista, reżyser. Obok Kierkegaarda i Sartre'a należał do egzystencjalistów. W swoje twórczości ukazywał wiec zgodnie z założeniami kierunku ludzkie zaangażowanie, ale i absurdalność życia. Jest autorem m. in. "Dżumy", "Obcego" , "Upadku".

Obu pisarzy łączy więc zainteresowanie tematyką etyczną. Obaj wysuwają propozycje moralne, ukazują postawy życiowe.

I chociaż inaczej patrzą na świat - Conrad jako na miejsce, gdzie powinniśmy udowodnić swoje człowieczeństwo, Camus - jak na absurdalna, bezsensowną rzeczywistość, dominację zła - wspólnie ukazują heroizm człowieka.

Jedną z najpopularniejszych powieści Conrada jest "Lord Jim". Ukazał w niej pisarz losy młodego marynarza, który po ucieczce z tonącej "Patny", próbuje zrehabilitować się w oczach własnych i świata.

Dzięki technice różnych punktów widzenia poznajemy szczegółowo życie i osobowość bohatera. O postawie bohatera mówi on sam , mówią również: Marlow, kapitan Brierly, Chester, pracodawcy Jima i Steina.

Pisarz na początku powieści wyraźnie oddał różnicę między samooceną bohatera a jego faktycznym zachowaniem w chwili zagrożenia. Jim wierzył, ze jest bohaterem, w marzeniach i fantazjach udowadniał swoją odwagę, a w rzeczywistości- opuścił tonący okręt. ,Ta "chwila prawdy" stała się dla niego motywacją do rehabilitacji, naprawienia zła.

Jest odpowiedzialny za zło, którego się dopuścił. Jako jedyny z uciekinierów zeznaje jednak w sądzie, głęboko przeżywa swój czyn, zmienia życie, stara się zrehabilitować. Na początku poprzez rzetelną, sumienną prace; następnie - żyjąc w niemal bajkowym, dalekim europejskiej cywilizacji Patusanie, kraju zamieszkiwanym przez prymitywne ludy. Jim początkowo walczy o życie, po zwycięstwie nad szeryfem Alim i długiej wytrwałej pracy - zostaje władcą państwa. Zdobywa przyjaźń i szacunek tubylców, prawdziwą miłość . Idyllę przerywa atak kapitana Browna na Patusan. Intryga Corneliusa pozwala ludziom Browna zwyciężyć tubylców. Ginie Dain Waris, najlepszy przyjaciel Jima, syn Doramina, który za śmierć rodaków wini Jima. Bohater ginie na oczach zgromadzonego ludu.

Jim rehabilituje się w oczach czytelnika za popełniony błąd. Problem moralnej odpowiedzialności pozostaje otwarty. Żaden inny uciekinier z "Patny" nie podjął wysiłku Jima. Korzeniowski nie ocenia ich postawy, ale szczegółowo opisuje motywy decyzji - najczęściej strach i egoizm. Ta obserwacja pisarza jest równie ważna prawdą o człowieku, jak i jego zdolność do wysiłku, heroizmu, dążenie do etycznych ideałów.

Zachowania człowieka w ekstremalnej sytuacji opisuje również Albert Camus w "Dżumie". Epidemia choroby w Oranie w 194. roku jest dla bohaterów powieści wyjątkową sytuacją. Ich postawy wobec absurdu i zła świata są więc bardzo ważne. Za zamkniętym bramami miasta pozostali ci, którzy zmagają się z "bakcylem dżumy".

Człowiek w obliczu tragedii, a nawet zagrożenia własnego życia zmuszony jest określić się, zająć stanowisko. I w tym leży odpowiedzialność moralna bohaterów egzystencjalnej "Dżumy" Alberta Camusa.

Główny bohater utworu, 35-letni , niewierzący w boga lekarz - doktor Rieux z odpowiedzialnością i poświęceniem wykonuje swoje obowiązki. Organizuje sztafety sanitarne, skupia wokół siebie naśladowców. Kieruje nim - jak sam mówi - uczciwość, solidarność ze zwyciężonymi, niezgoda na zło i absurdalność świata. Swoją postawę tłumaczy skromnie:

"(...) w tym wszystkim nie chodzi o bohaterstwo. Chodzi o uczciwość. (...) Nie wiem, czym uczciwość jest w ogóle. Ale w moim wypadku polega na wykonywaniu zawodu."

Odpowiedzialne są również postawy dziennikarza Raymonda Rembrandta, który ostatecznie pozostał w mieście i swoją pracą opowiedział się przeciwko złu oraz Jeana Tarrou, niewierzącego w Boga, a jednak dążącego do świętości Orańczyka.

Interesująca jest zmiana postawy u jezuity, ojca Paneloux. Początkowo rozumie on dżumę jak karę za grzechy zesłaną przez Boga na niemoralnie żyjących mieszkańców Oranu. W swoim pierwszym kazaniu wyraźnie ocenia, potępia ludzi, jest ich sędzią. Blisko roczna kwarantanna miasta pozwala mu zmienić poglądy. Cechuje go pokora wobec Boga i zrozumienie dla ludzi. Po śmierci synka sędziego Ottona mówi do Rieux: "Jeśli zaś idzie o resztę, trwać i zdać się na Boga, nawet wówczas, gdy jest to śmierć dzieci, i nie szukać pomocy dla siebie". Złoczyńca Cottard również pracuje w sztafetach sanitarnych, ale kierują nim przeciwne motywy. Dzięki kwarantannie, zamknięciu sądów wciąż pozostaje na wolności. Kiedy Oran powraca do normalności - Cottard "powraca" do swojej roli - strzela do przechodniów.

Heroizm moralny człowieka w najtrudniejszych momentach życia - jest więc wspólną cechą twórczości Josepha Conrada i Alberta Camusa. Pisarze nie oceniają swoich bohaterów, rozumieją, że moralny wybór w chwili zagrożenia życia jest dla człowieka największym sprawdzianem. I nie można go oceniać, a jedynie pokazywać i analizować.