Juliusz Słowacki napisał "Kordiana" w Genewie 1833 roku. Poeta zakładał, że będzie to trylogia, jednak, nie stworzył dalszych części. Opowiada o próbie zamachu na cara Mikołaja I. Słowacki swoim dramatem, wdał się w polemikę z Adamem Mickiewiczem i jego dziełem - "Dziady". Krytykował mesjanistyczne podejście Mickiewicza do historii Polski.

"Kordian", jest dramatem romantycznym, ma otwartą kompozycję. Łączy w sobie elementy fantastyczne z rzeczywistymi. Głównego bohatera poznajemy, kiedy w wieku 15 lat poszukuje sensu życia. Przeżywa zawód miłosny. Nie mając motywacji do życia postanawia popełnić samobójstwo. Strzela do siebie, na szczęście zostaje uratowany. Szukając własnej drogi życiowej podróżuje po Europie. W Anglii, po rozmowie z Dozorcą dochodzi do wniosku, że światem rządzi pieniądz, we Włoszech nawiązuje romans, z Wiolettą, która wyznaje mu miłość. Po pewnym czasie orientuje się, że interesuje ją przede wszystkim jego majątek. W Watykanie ma spotkanie z papieżem. Rozmowa z nim i opinia o Polakach, załamuje jego wiarę w postawę moralną Kościoła. Na szczycie Mont Blanc, odnajduje ideę, dla której chce poświęcić swoje życie. Polemikę z Mickiewiczowskim Gustawem, widzimy w nieszczęśliwej miłości bohaterów. Gustaw zakochał się w kobiecie, która wyszła za bogatszego kandydata na męża, Kordian w starszej od siebie Laurze, która odrzuca jego wyznanie. Mamy monolog Kordiana na wierzchołku góry i Wielką Improwizację Konrada.

Kordian pragnie, aby Polska została Winkelriedem narodów. Słowacki nawiązuje w tym miejscu do legendarnego szwajcarskiego bohatera, który w czasie walki, skierował na siebie uwagę wroga. Dzięki temu Szwajcarzy, mogli zaatakować i zwyciężyć.

Polska ma dzięki swojej ofierze, uwolnić inne narody od ucisku i prześladowań. Główny bohater zostaje przeniesiony na obłoku do Warszawy, gdzie następuje koronacja cara Mikołaja I, na króla Polski. Spiskowcy, wśród których jest Kordian, zastanawiają się nad przeprowadzeniem zamachu na króla. Jednak nie mogą się zdecydować. Postanawiają przeprowadzić tajne głosowanie. Wynik przesądza o decyzji - spiskowcy wycofują się z tego planu. Kordian, postanawia sam wykonać działanie i zabić cara. Wykorzystując moment, kiedy pełni straż w pałacu zbliża się do komnaty króla. Jednak w tej drodze przeszkadzają mu jego własne wizje Strach i Imaginacja. Pokazują mu one, wyobrażenie krwawych scen, jakich ma być autorem. Kordian jest typowym bohaterem romantycznym. Jest bardzo wrażliwy i uczuciowy, rozdarty wewnętrznie. Jego działanie, jest sprzeczne z wyznawanymi poglądami. Nie jest osobą, która mogłaby zabić. Pod drzwiami sypialni mdleje. Zostaje uznany za wariata i przewieziony do szpitala psychiatrycznego. Tam ukazuje mu się diabeł, w postaci Doktora, który pokazuje mu dwóch wariatów. Każdy z nich uważa, że poświęca się dla ludzkości.

Tutaj wyraźnie ukazany jest ogląd Słowackiego, który twierdził, że walka jednostki wobec zaborcy jest z góry skazana na klęskę. Uważał, że tylko wspólne działanie może przynieść efekt. Kordian jest za słaby, aby unieść ciężar odpowiedzialności. Zamach na Mikołaja I, przerósł jego możliwości. Poeta - Kordian, nie może zostać przywódcą narodu, ze względu na uczuciowość i indywidualizm.

Adam Mickiewicz w "Dziadach", przedstawia bohatera, który po zawodzie miłosnym, zmienia się w bojownika w walce o wolność. W celi pisze słowa: "Gustaw zmarł 1 listopada 1823 r. Tu narodził się Konrad 1 listopada 1823 r.". Konrad, w Wielkiej Improwizacji, pragnie pokierować naród ku wolności. Jako poeta - wieszcz, ma możliwość poznać rzeczy przyszłe, rozmawia z Bogiem. Początkowo, pragnie poświęcić swoje życie dla ludzkości, jednak później prosi Boga, o możliwość władania duszami. Najpierw chce niczym Prometeusz, poświęcić siebie bezinteresownie, później zaczyna wkradać się jego działanie pycha. W Widzeniu Księdza Piotra, Mickiewicz przedstawia rolę Polski w dziejach Europy.

Ma ona niczym Chrystus, przez swoje męki uwolnić kraje od cierpień. Widzi on naród, który umiera na "krzyżu", aby później zmartwychwstać. Poeta stara się wytłumaczyć poprzez swój dramat, dlaczego Polska i Polacy, tak bardzo cierpią.

Polemika pomiędzy dwoma poetami, jest również wyraźna, w charakterystyce polskiego społeczeństwa. W "Kordianie" Słowacki przedstawia charakterystykę ludności podczas koronacji cara na Placu Zamkowym. Ludzie przychodzą na plac, chcąc obejrzeć uroczystość i cesarski orszak. Książę Konstanty, brat Mikołaja I toruje sobie drogę pośród stojących ludzi. Uderza kobietę z małym dzieckiem, które wpada do rynsztoka i zostaje stratowane. Nikt nie zwraca na to wydarzenie uwagi. Po koronacji lud dzieli między siebie sukno, którym wyłożona była estrada. Nie ma pojęcia o ważności i konsekwencjach koronowania cara na króla Polski. Jest nieświadome zagrożenia.

W "Dziadach", Adam Mickiewicz, przedstawia obraz polskiego społeczeństwa we fragmencie Salon warszawski. Opisuje dwie grupy osób siedzące w salonie. Jedni, to patrioci, którzy martwią się o losy kraju. Opowiadają o zesłankach w głąb Rosji, przesłuchaniach wielu studentów, torturach i znikaniu osób działających w konspiracji bez śladu. Druga grupa rozmawia na temat literatury, muzyki, balów organizowanych przez Nowosilcowa, (za którego rządów represje w kraju znacznie przybrały na sile). Nie interesuje ich to, co w kraju się dzieje, nie próbują zmienić losów ojczyzny.

Spór pomiędzy poetami, spowodowany był osobistymi urazami. Mickiewicz w swoim utworze dosyć wyraźnie opisał cechy jednego z bohaterów: Doktora, który służył Nowosilcowi. Inspiracją był August Bècu, który był ojczymem Słowackiego. Zginął tak, jak to opisuje Mickiewicz rażony piorunem.

Oprócz tego, Słowacki miał inne zdanie na temat roli Polaków w wyzwoleniu ojczyzny. Uważał, że sens ma tylko działanie grupowe, jako narodowy zryw wyzwoleńczy.