Epoka romantyzmu była bardzo ważnym etapem zarówno w historii literatury, jak i w historii kultury. Epokę tę uznaje się za początek nowoczesności. Jest ona kamieniem milowy w procesie rozwoju literatury nowoczesnej oraz społeczeństwa. Jak wiemy, romantycy zrywali z klasyczną epoką oraz jej filozofią. Odrzucali naukowy i empiryczny sposób poznawania świata oraz człowieka. Opowiadali się za badaniem również duchowej części życia ludzkiego. Na fali tych poglądów wykreowany został nowy bohater literatury, nowy poeta. Określono również nową rolę poezji w życiu człowieka. Każdy z poetów miał swoją koncepcję na ten temat. Spróbujmy się przyjrzeć poszczególnym realizacjom.
- "Konrad Wallenrod" Adama Mickiewicza - poeta przedstawia tu obraz poezji, która jest nośnikiem idei narodowych. Jej głównym zadaniem jest wpływać na czytelnika i wzbudzać uczucia patriotyczne. Widzimy to na przykładzie tytułowego bohatera, który wychował się w szeregach Zakonu Krzyżackiego, a jak się okazało byli to jego wrogowie. Dowiedział się o tym właśnie dzięki poezji. To ona spowodowała, że poznał swą prawdziwą ojczyznę. Pokazał, co jest najważniejszego w życiu i skłoniła do działań. Wallenrod postanowił pomścić krzywdy, które wyrządzono jego rodakom. Wszystko to stało się dzięki poezji, która była pomnikiem pamięci narodowej i przechowywała wszystko to, co wiązało się z gloryfikacją narodu.
- "Dziady" część III Adama Mickiewicza - mamy tu przedstawiony całkowicie nowy sposób postrzegania poety i jego powinności. Poeta w ujęciu romantyków nie miał być jedynie twórcą, który tworzy piękne teksty. Prócz tego miał on być wzorem do naśladowania. Swym patriotycznym postępowaniem miał wskazywać drogę, którą winni kroczyć ci, którym drogi jest los ojczyzny. Poeta to ktoś, kto ma wyswobodzić naród z niewoli i walczyć o jego dobre imię.
- "Grób Agamemnona" Juliusza Słowackiego - w wierszu tym poeta chciał pokazać, co powinien robić naród, by odzyskać niepodległość. Poeta, winien być bohaterem, który wzorem mitycznego bohatera, oddaje swe życie za ukochaną ojczyznę i nie lęka się największych poświęceń.
- "Testament mój" Juliusza Słowackiego - poeta wypowiada się tutaj na obydwie kwestie. Uważa, że poezja winna być pomnikiem ojczyzny, powinna wciąż nawoływać do walki o niepodległość, a także pokazywać różne sposoby tej walki. Poza tym poezja ma za zadanie zapewnić pamięć i nieśmiertelność poety u potomnych. Ma być nośnikiem pewnej tradycji i pamięci o przeszłych wydarzeniach związanych z życiem narodu. Jeśli chodzi o kwestię poety, to Słowacki stawia tu za przykład siebie, jako tego, który zdolny był poświęcić całe swoje życie i wszystko, co miał dla dobra ojczyzny i narodu.
W taki sposób jawi się w wybranych utworach romantyków obraz roli poety i poezji. Niewątpliwie było to bardzo duże wyzwanie zarówno dla literatury, jak i dla twórców. Wydaje się jednak, że wywiązali się oni z tego obowiązku bardzo dobrze.
