Jeśli spojrzymy na poszczególne dzieła romantyczne to zauważymy, że w przeważającej części są to dzieła poetyckie. Jeśli już mamy do czynienia z dramatem lub powieścią poetycką, to i tak dość mocno zarysowana jest tam struktura poezji oraz obecne są partie stricte poetyckie. Było tak zapewne dlatego, że romantycy uważali poezję za najdostojniejszą i najwyższą sztukę słowa. Ma to również podstawy metafizyczne, gdyż romantycy wierzyli, że poezja jest językiem bogów, że do grona poetów dostęp mają tylko wybrani, najwybitniejsi i najbardziej uduchowieni. Z tego też względu tak wielką role społeczną i narodową przypisywano tym realizacjom literackim. Fakt ten zaobserwować możemy chociażby w "Konradzie Wallenrodzie" Adama Mickiewicza, gdzie poezja i pieśni odgrywają ogromną rolę.
W tej powieści poetyckiej poezja oraz pieśni mają wymowę patriotyczną. To jest ich najważniejsza funkcja. Są nośnikiem wartości podtrzymywanych i gloryfikowanych przez wszystkie pokolenia. Są pewnego rodzaju skarbcem wiedzy o narodzie. To w ostateczności właśnie poezja popycha Konrada do walki o honor jego ojczyzny, to dzięki niej dowiaduje się kim naprawdę jest i skąd pochodzi.
Weźmy chociażby dla przykładu pieśń Halbana, która uświadamia Konradowi jego prawdziwe pochodzenie. Pozwala mu poznać swój kraj, wzbudza w nim chęć pomszczenia swego narodu, o którym do tej pory nie wiedział. Ta pieśń jest dla niego odkryciem nowego życia i prawdy o sobie. Taka pieśń od wieków przekazywana jest z ojca na syna, by pamięć o narodzie i kulturze kraju nigdy nie umarła, a w razie potrzeby powinna wzbudzać uczucia patriotyczna - tak tez się stało w przypadku Wallenroda.
Ważne jest również to, że pieśń i poezja ma za zadanie nieść w sobie tradycję danego kraju, by potomkowie wiedzieli skąd się wywodzą i jakie wartości były ważne dla ich ojców. Tak jest w przypadku "Pieśni Wajdeloty", której wysłuchał Konrad, jak pisze poeta: "O wieści gminna! Ty arko przymierza. Między dawnymi i młodszymi laty".
Taka pieśń niosąca prawdę i historię narodu nigdy nie ucichnie, bo zawsze znajdzie się ktoś, komu droga będzie ojczyzna, o której opiewa poezja. Ktoś zawsze ją zaśpiewa przypomni, by pamięć i prawda trwały na wieki.
