Oda jest to utwór wierszowany, stroficzny o charakterze pochwalno - panegirycznym lub dziękczynnym, utrzymany w stylu patetycznym, który opiewa wybitną postać, wydarzenie lub uroczystość.

Odę do młodości napisał młody w tym czasie Adam Mickiewicz. Był świeżo po studiach na uniwersytecie w Wilnie, mieszkał w Kownie. Należał w latach 1817 - 1823 do Towarzystwa Filomatów i Filaretów, które było tajne. Dla przyjaciół z tej grupy napisał w 1820 roku m. in. Pieśń filaretów oraz Odę do młodości. Ten ostatni utwór zyskał wśród romantyków ogromną sławę, stał się ich manifestem a także był największym poetyckim utworem, jaki powstał wśród Filomatów. Oda mówi o ideach, jakimi kierowali się młodzi romantycy, a które były zupełnym zaprzeczeniem idei artystów starszego pokolenia - klasyków. Mówi mianowicie o żywym, promiennym i ciągłym staraniu się o szczęście, o tym, że tylko młodość ma na tyle siły, by łamać słabości. Hasło: "gwałt niech się gwałtem odciska" wydaje się nawet wezwaniem do walki. Utwór jest kanonem wartości dla tamtych młodych, spisem ich ideałów. Świat może zmienić się tylko dzięki działającej młodości spojonej wewnętrznie wiązami przyjaźni i braterstwa. Jej energią ma być gorący entuzjazm, silna wola, zapał i prawdziwy czyn. Utwór zawiera w sobie także spis antywartości, które są tam mocno napiętnowane. Opowiada tu o egoistach. Przykładem ich są ludzie z poprzedniego pokolenia. Charakteryzuje ich jako ograniczonych, wyznających przestarzałe wartości, słabych, bez uczuć, serca i świeżości, by przyjąć to, co nowe. Światowi poprzedniego pokolenia przeciwstawia nowy, młody - przepełniony szaleństwem wspomnianego już entuzjazmu, aktywizmem, energią, szczęściem, szczerą miłością.

Ostatnie wiersze ody Mickiewicza zamykają utwór pogodnym akcentem, odmalowują przed czytelnikiem obraz budującego się, przyszłego świata, pozostawiają czytelnika w nastroju pogody, optymizmu - nadają więc jasny ton całemu dziełu. Podmiot liryczny wyznaje swoją wiarę w odbudowanie świata, który powstanie nowy, na gruzach dawnego, oparty na wartościach przyjaźni, młodości pracujących na jego obraz ludzi. Dzięki takiemu przesłaniu Oda do młodości stała się szybko manifestem, programem zawierającym wyznaczniki dla życia młodych romantyków.

Romantycznymi akcentami ody są przede wszystkim indywidualizm osoby mówiącej w wierszu, a także przekonanie o tym, że największą wartością na ziemi jest ludzkie uczucie i wrażliwość: "Tam sięgaj, gdzie rozum nie sięga, łam, czego rozum nie złamie". Prócz tego inne tak samo mocne przekonania - o wielkiej sile młodości, o bezwzględnej konieczności walki o przemianę świata i walki za wolność podległej obcym państwom ojczyzny. W utworze romantyczny jest także bunt przeciwko obrazowi ówczesnej rzeczywistości. Te wszystkie cechy widać np. w tych fragmentach:

"Młodości! ty nad poziomy/ Wylatuj!"

"Razem, młodzi przyjaciele!...,

W szczęściu wszystkiego są wszystkich cele;"

Oda do młodości zapowiada także nowy typ bohatera. Jego cechą jest siła i wyjątkowość od najmłodszych lat: "Dzieckiem w kolebce kto łeb urwał Hydrze,/ Ten młody zdusi Centaury". Bohaterem utworu romantycznego nie będzie nikt przeciętny, ale tylko człowiek wybitny, zdolny do przewodniczenia reszcie. Taki, który nie będzie się bał najwyższych poświęceń, nawet z własnego życia - bo jego poświęcenie może być stopniem w górę do osiągnięcia celu przez następcę:

"I ten szczęśliwy kto padł wśród zawodu,

Jeżeli poległym ciałem,

Dał innym szczebel do sławy grodu"

Inny (już raz przytaczany) fragment mówi o poznawaniu świata duchem, a nie rozumem:

"Tam sięgaj, gdzie wzrok nie sięga,

Łam, czego rozum nie złamie"

W wierszu zawartych jest jeszcze bardzo wiele idei, m. in. taka, że cele łatwiej jest osiągnąć "ramię do ramienia", mimo zakładanego wcześniej indywidualizmu. On nigdy nie zniszczy braterstwa, jeśli będzie służył budowania nowego świata. Inną ideą jest czynne działanie. Ma ono motywować do poszerzania wiedzy, poszukiwania nowych rozwiązań i nie zważania na trudności. Założenia są trudne, nie wszyscy radzą sobie z ich realizacją, nie sięgają, gdzie wzrok nie sięga, nie wylatują ponad poziomy, nie dostrzegają, czego ich wzrok nie może dostrzec... Szczęście często postrzegane jest przez młodych niepoważnie, jako lekkie życie, bez zmartwień. Często też młodzi ignorują poglądy innych i sami narzucają swoje z siłą faszysty, nie zwracając uwagi na resztę otoczenia. Nie pojmują idei braterstwa i swoim zachowaniem wprowadzają anarchię. Nie rozumieją, że "w szczęściu wszystkiego są wszystkich cele"

Młodzież epoki romantyzmu wyznawali wiarę w siłę serca, uczucia, intuicji. Dzisiaj, wśród młodych widać zwrot ku racjonalizmowi, ku zaufaniu umysłowi raczej niż sercu. Są to ludzie intelektu, którzy chcą poznać świat, ale posługując się rozumem i zmysłami. Nie wierzą w istnienie sfer niedostępnych nauce, zmysłom właśnie i intelektowi. Z drugiej strony wiele jest takich, którzy widzą siłę w swoich młodych latach, widzą, że tylko w tym czasie są zdolni osiągnąć to, co sobie wymarzyli. Postrzegają świat jako im przyjazny, otwarty na ich zapał, entuzjazm, odwagę. Minęło bardzo dużo czasu od stworzenia Ody do młodości, jednak to nie przeszkadza w ciągłym odczytywaniu jej na nowo, w stałym czerpaniu z niej przykładów i wartości na życie, dla młodych, zdolnych, twórczych...