"Oda do młodości" Adama Mickiewicza, uważana jest za wybitne osiągnięcie liryki filomackiej. Radosna pochwała młodości, uznanej za boską siłę, stwarzającą "świat ducha".
Mickiewicz dokonuje połączenia elementów oświeceniowych i romantycznych.
Pierwiastki oświeceniowe:
-wybrany gatunek literacki przez poetę - oda (jest to fundamentalny gatunek literacki, wykorzystywany w stylu klasycznym, jest to górnolotny utwór pochwalny na temat wybitnej postaci, wydarzenia lub idei). Charakteryzuje się:
-pochwalną stylistyką
-apostrofami w stronę uosobionej abstrakcji (tutaj "Młodości")
-patosem
-uczuciowym chaosem, który wyraża się przykładowo w: nieregularności strof oraz kompozycji
-zastosowaniem zdań wykrzyknikowych "Razem, młodzi przyjaciele!"
-użyciem peryfraz (czyli omówień): "Dzieckiem w kolebce kto łeb urwał Hydrze"
-rozbudowanymi porównaniami, np. "A jako w krajach zamętu i nocy/ Skłóconych żywiołów waśnią, / Jednym "stań się" z bożej mocy"
-wyszukanymi epitetami, np. "kwiat nowości"
-obrazowaniem (które spełnia rolę perswazji: wzór godny naśladowania (Herakles); jest ilustracją tezy "płaz w skorupie" - pokolenie starych to egoiści)
-użyciem mitologicznych motywów (np. Herakles, nektar lub pierwotny chaos)
-personifikacjami gwałtu oraz słabości
-użyciem alegorii (np. "gród sławny", lub "płaz w skorupie")
Idee:
-ufność w postęp, toczenie walk z zabobonami
-przyjaźń oraz solidarność - najcenniejsze wartości
-podporządkowanie się jednostki wobec zbiorowości, uzyskanie szczęścia wszystkich ludzi - powinnością jednostki
-rewolucyjny jakobinizm "gwałt niech się gwałtem odciska".
Pierwiastki romantyczne:
-Temat dzieła (tutaj pochwała młodości)
Podmiot liryczny:
-w 1 os. liczby pojedynczej ("wzlecę", "dzielę")
-w 1 os. liczby mnogiej ("opaszmy", "pchniemy")
tak więc jednostka utożsamia się z ogółem. Jej styl wypowiedzi: namiętne apele (wykrzykniki, zdania nacechowane emocjonalnie, stosowany często tryb rozkazujący), ukazują zaangażowanie emocjonalne, odczuwanie wielkiej siły oraz pewności. To reprezentatywna dla epoki romantyzmu jednostka wybitna, posiadająca cechy przywódcze.
Idee:
-konfrontacja "młodych" i "starych"
-deifikacja młodości, zilustrowanej nie w kategorii biologicznej lub socjologicznej, lecz w kategorii siły kreacyjnej, posiadającej boską moc
-dominacja "świata ducha" ponad "światem rzeczy"
-zanegowanie racjonalizmu (np. "rozumni szałem" lub "łam czego rozum nie złamie") oraz empiryzmu (np. sięgaj, gdzie wzrok nie sięga").