Spośród powstałych w romantyzmie utworów, "Dziady" Adama Mickiewicza traktowane są jako wzorcowy przykład dramatu tego okresu. Charakteryzują go wszystkie typowe cechy, jakimi odznaczały się późniejsze, wzorowane na nim dzieła innych twórców romantycznych.
Do cech tych zaliczyć należy: synkretyzm gatunkowy (zastosowanie monologu, opowiadania, powieści poetyckiej, wiersza czy elementów komedii) i rodzajowy (fragmenty liryczne w improwizacjach, epickie w opowiadaniach duchów czy wreszcie dramatyczne, zawarte w II części cyklu). Poeta zerwał tu także z klasycyzmem, odrzucając zasadę decorum (czyli konieczność dostosowania stylu do poruszanego tematu), jak również zrezygnował z reguły trzech jedności (wielość wątków i opisanych miejsc - część III). Poważnie zmienił też Mickiewicz koncepcję tragizmu (brak fatum ciążącego nad bohaterami, nie ma podziału na równoważne, uzupełniające się wzajemnie wartości, bohater nie jest pewien słuszności swego postępowania i dręczy go niespełnione uczucie miłości), a także strukturę artystyczną utworu (wprawdzie są akty i sceny, lecz niewyraźnie zarysowane, inna jest też rola chóru). Wydarzenia nie są połączone w ciąg przyczynowo-skutkowy, wątki są luźno ze sobą powiązane, a kompozycja poszczególnych części cyklu - otwarta. Występuje tu również fragmentaryczność, a świat przedstawiony cechuje się dualizmem - obok siebie współistnieją realizm i fantastyka, ludzie i siły ponadzmysłowe. Wykreowany przez poetę bohater romantyczny też nosi nowe, specyficzne cechy.
Wszystkie wyżej wymienione cechy sprawiają, że choć "Dziady" są określane mianem dramatu, nie jest to typowy przedstawiciel swojego gatunku. Owe szczegóły sprawiają bowiem, że jest on trudny (za względów technicznych i fragmentaryczności akcji) do wystawienia, nie ma również siły przyciągania uwagi widzów, którzy mogliby się poczuć zagubieni w labiryncie scen i znaczeń zawartych w utworze. Jednak mimo to, "Dziady" stały się, często niedoścignionym, wzorcem do naśladowania dla wielu twórców zarówno epoki romantyzmu, jak i późniejszych okresów.
