"Oda do młodości" powstała w okresie, który w biografii Adama Mickiewicza nazywa się kowieńskim. Poeta miał wtedy dwadzieścia dwa lata, oda należy więc do jego młodzieńczych utworów. Geneza utworu związana jest z działającym nielegalnie w latach 1817-1823 Towarzystwem Filomatów i Filaretów. Skupiało ono patriotyczną młodzież, a Mickiewicz był jednym z najaktywniejszych uczestników działań. Dla znajomych z tego kręgu stworzył w 1820 roku "Pieśń filaretów" i "Odę do młodości". Utwory te wyrażały ich światopogląd i przekonania ideowe. A "Oda do młodości" stała się manifestem polskiego romantyzmu. Ale jest to utwór nietypowy - sytuujący się na pograniczu epok. Zawiera bowiem elementy zarówno klasyczne, jak i romantyczne. Z programem oświeceniowym łączy dzieło przekonanie o możliwości postępu ludzkości, prowadzącego do szczęścia ogółu. A także głoszenie potrzeby "ze słabością łamania się za młodu".
Słowa Kleinera są bardzo trafne. Oddają doskonale charakter utworu. Poeta głosi wiarę w moc, ale także kunsztem artystycznym rozpala w czytelniku to przekonanie - zapala odbiorcę do swoich pomysłów. Jego apel jest niezwykle gwałtowny, gorący, sugestywny, a przez to autentyczny. Z "Ody" bije entuzjazm, siła, zapał. Wyzwala to chęć przyjęcia postawy aktywnej, podjęcia działania. Młodość przedstawiona została w utworze jako niezwykła, szlachetna wartość, która daje siłę, pozwala pokonać wszelkie trudności. Podmiot liryczny przedstawia program maksymalistyczny - stawia wysokie wymagania, piękne, ambitne cele. Wymaga rezygnacji ze swoich planów dla osiągnięcia wspólnego celu. Podkreśla także wartość wspólnotowego działania, potrzebę jedności. A więc odkrycie swojej młodości i współpraca to gwarancja sukcesu. W opozycji do tego świata przedstawiona została przestrzeń starych - "Bez serc, bez ducha/ To szkieletów ludy". Zarzuca się im egoizm, brak wrażliwości, hipokryzję, bierność, marazm. Obrazy tych dwóch światów, które symbolicznie wyrażają oświeceniowe i romantyczne ideały i dążenia są zbudowane na zasadzie kontrastu.
Utwór kończy optymistyczny akcent narodzin nowego świata. Poeta zawarł w utworze także myśl o mocy uczucia, poznania pozarozumowego, które pozwala zrealizować postulaty: "Tam sięgaj, gdzie wzrok nie sięga, łam, czego rozum nie złamie". Podkreślić należy, że daje to szansę poszerzania horyzontów, zdobywania doświadczeń, wolności duchowej i narodowej. Gloryfikuje się zatem czyn, bunt, aktywność. Utwór jest więc rewolucyjnym apelem i wyrazem idealizmu.
Marzenia, uczucia, fantazje sprawiają, że świat jest żywy i sensowny. A "Oda do młodości" to wezwanie do odkrywania właśnie takiego świata, do pielęgnowania go w sobie, do tworzenia. Naszą bronią przeciw martwocie, rutynie i zniechęceniu, a także własnym ograniczeniom jest potęga młodości, wyrażona w słowach:
"Młodości! Ty nad poziomy
Wylatuj.
Młodości! Orla twych lotów potęga,
Jako piorun twoje ramie."
