"Oda do młodości" to jeden z wczesnych utworów Adama Mickiewicza. Powstał w Kownie w 1820 roku. W tym czasie Mickiewicz był studentem zaangażowanym w młodzieżowe ruchy patriotyczne - był współzałożycielem Towarzystwa Filaretów i Filomatów, które służyło poprawie organizacji i podtrzymywania życia narodu pozbawionego oficjalnego państwa. Do nich też głównie trafiać miało przesłanie wiersza, który stał się jednym z najpopularniejszych w historii polskiej literatury.

"Oda do młodości" zawiera w ujęte metaforycznie obrazy dwóch spierających się wówczas środowisk artystycznych, ideowych i kulturowych. Widzimy świat klasyków i romantyków. Rzeczywistość wykreowana przez zwolenników klasycyzmu jest nieciekawa - szara, smutna, pozbawiona uczuć za to pełna egoizmu, duchowej śmierci i marazmu. Zwolenników klasycyzmu cechują wąskie horyzonty. Podmiot liryczny z wrogością odnosi się do tego świata, wyśmiewa go. Rzeczywistość romantyków przedstawiona została na zasadzie kontrastu. Świat romantyków pociąga swoim urokiem, pełen jest życia, czaru, idealizmu, młodzieńczej siły, autentyczności, wiary w marzenia, gotowości do poświęcenia, świeży, radosny. Utwór jest apelem do przyjęcia takiej właśnie postawy, do wypracowania w sobie takich cech. W utworze pojawia się apostrofa do młodości, która jest siłą zdolną pchnąć ludzi do wielkich i pięknych dzieł, których się boją. Czy wezwanie, które entuzjastycznie podejmowali współcześni Mickiewiczowi młodzi ludzie, może stanowić jakąś wartość dla dzisiejszej młodzieży - XXI wieku?

Z tego utworu wyczytać można cały światopogląd młodych romantyków. Przekonanie o powołaniu młodych do zwalczania słabości, o postępie ludzkości o możliwości osiągnięcia szczęścia. Młodość ducha to według porównania poety napój bogów, chroniący przed niszczycielską siłą czasu i śmiercią. Podmiot liryczny apeluje do całego społeczeństwa, aby nie bało się żyć prawdziwie, aktywnie i heroicznie. Jest maksymalista i takie cele stawia zbiorowości. Szczytne ideały można osiągnąć jednak tylko wspólnymi siłami. Efektem wspólnoty myśli i działania będzie barwne, autentyczne, otwarte na to co nowe życie. Poeta, którego utożsamiamy z podmiotem lirycznym występuje przeciw rzeczywistości zastanej. Młodość wynosi człowieka ponad to, co przyziemne, ponad sprawy tego świata. Autor utworu wierzy, że młodość jest zdolna zjednoczyć ludzi we wspólnym działaniu i tworzeniu pięknej, bogatej rzeczywistości.

Pierwsza sprawa, która budzi wątpliwości, jeśli chodzi o zdolność przyjęcia programu Mickiewicza przez współczesna młodzież jest działanie "ramię w ramię". Czy młodzi ludzie, którzy tak cenią indywidualność i niezależność dzisiaj potrafiliby wspólnie dążyć do jakiegoś ideału?

Indywidualizm słusznie rozumiany nie jest przeszkodą, ale dodatkowym atrybutem, bo wspólne działanie różnych osób jest efektywniejsze i bogatsze w doświadczenia. Stad podkreślanie podejścia jednostkowego do osoby ludzkiej w takich organizacjach, jak Związek Harcerstwa Polskiego, czy inne ruchy młodzieżowe, którym udaje się zgromadzić bardzo odmiennych młodych ludzi. Stanowią one wyzwanie dla młodych ludzi 0 uczą współżycia , funkcjonowanie w grupie i współdziałania. Na pewno bunt, charakter kontestatorski, który wyraził w swoim utworze młody wówczas Mickiewicz właściwy jest młodzieży wszystkich czasów.

Młodość charakteryzuje także entuzjazm, odwaga czynów i śmiałość w działaniu, które są dla autora cennymi wartościami. Młodych ludzi cechowała zawsze wytrwałość i determinacja w zdążaniu do celu. To jest wielka siła, którą należy wykorzystywać. Czasami prowadzi to na manowce. Młodzież cechuje radykalizm - poglądów i zachowań. Tego też wymagają od otoczenia. Tylko ktoś w pełni zaangażowany w pewne sprawy i ideały może stać się ich autorytetem. To niestety sprowadza czasami na manowce - młodzi, jeśli się w coś angażują to duchem i ciałem, maksymalnie, bez kompromisów i półśrodków. Zdarza się jednak, że wykorzystują to subkultury i organizacje, które są zagrożeniem: sekty, faszyści, nacjonaliści, anarchiści. Problemem młodego pokolenia i zarzutem, którym można mu stawiać nie jest więc bierność i obojętność, ale odpowiednie ulokowanie swojego zaangażowania.

Podmiot liryczny nie wymaga od ludzi bezsensownego heroizmu i poświęcenia. Wszystko to ma prowadzić bowiem do szczęścia. Tutaj jednak jest ono rozumiane w nieco niezwykły dla młodych - często zamkniętych w swoim świecie i nieco egoistycznych ludzi. Podmiot liryczny powie: "w szczęściu wszystkiego są wszystkich cele". Zamykanie się jest właściwie ograniczaniem siebie i naszych bliskich, jest zubożaniem świata. Ludzie powinni tworzyć wspólnotę.

Dla pokolenia romantyków uczucie i intuicja były ważnymi pojęciami. Młodzież często ulega porywom serca, namiętności, ale ostatecznie wszyscy zaczynamy słuchać rozumu, ludzi trzeźwo myślących i głoszących racjonalne poglądy. Ten świat wydaje nam się bardziej pewny i godny zaufania, bezpieczniejszy - przewidywalny.

Mówi się, że młodość to najpiękniejszy okres w życiu, z trzeba z niej korzystać. I nie tylko dlatego, ze jest to czas, kiedy inni "przymykają oko" na nasze nieprzemyślane, szalone, często głupie zachowanie, bo mamy do tego prawo, ale też dlatego, że młodość cechuje idealizm, pewna naiwność w postrzeganiu świata w kategoriach: białe - czarne.

Obecna sytuacja ekonomiczna naszego kraju, ale i świata zmusza młodych ludzi do skracania młodości, bardzo szybko wymaga od nich odpowiedzialności i konsekwencji. Często brutalnie każe zmierzyć się z takimi problemami, jak nędza, patologia, bezrobocie. Ciągle musimy myśleć o przyszłości, o lepszym przygotowaniu do życia, starcie w dorosłość. Tak jakbyśmy ciągle stali w przedsionku naszego losu - zapominamy, że on się już dzieje, że młode lata to pełnowartościowy czas życia i że w pogoni za dobrym wykształceniem, zawodem, pracą, możemy zgubić i zmarnować własną młodość.

"Oda do młodości" jest utworem ponadczasowym. Współczesnych młodych ludzi razi jej forma - utrudnia zrozumienie i zaakceptowanie programu Mickiewicza dla swoich rówieśników. Ale mimo stylu i języka, do którego nie jesteśmy przyzwyczajeni utwór ten zawiera zbiór bardzo cennych i na pewno akceptowalnych dla dzisiejszej młodzieży wartości. Mickiewicz pokazuje, że chęci i wiara we własne siły, odkrycie mocy młodości, pozwala zdziałać wielkie rzeczy. Utwór ten jest wyjątkowy budzi w nas energię i wiarę w młodość.