Jana Kochanowskiego (1530 - 1584) uznaje się za najwybitniejszego poetę piszącego w dobie polskiego odrodzenia. Był on autorem wielu fraszek, pieśni i poematów, w których zawarł drobiazgowy wizerunek swojej epoki, dramatu "Odprawa posłów greckich", przekładu psalmów biblijnych "Psałterz Dawidów" oraz cyklu dziewiętnastu trenów powstałych po śmierci ukochanej córki Urszulki. Udało mu się przenieść nowe gatunku literackie na grunt polskiego piśmiennictwa i stworzyć dzieła na europejskim poziomie, pisane zgodnie z założeniami renesansu w języku ojczystym. Tematy swoich utworów poeta czerpał najczęściej z życia codziennego. Część tekstów powstawała na szczególne okazję lub na zamówienie.
"Fraszki" pisał Kochanowski przez całe życie. Stanowią one zbiór ponad trzystu utworów. Można je podzielić na trzy grupy: żarty i kpiny zaczerpnięte z codzienności ("O doktorze Hiszpanie", "Na nabożną", "O kapelanie", "Raki", "O kaznodziei", "Na Konrata", "Na grzebień", "O rozwodzie"), teksty mówiące o miłości ("Do Hanny", "O miłości") oraz utwory refleksyjno-filozoficzne, w których autor rozważa na tematy życia, sensu istnienia itp. ("O żywocie ludzkim", "Do fraszek", "Do snu", "Na sokolskie mogiły", "Do gór i lasów").
Z kolei "Pieśni" powstawały już po zakończeniu studiów, głównie w okresie czarnoleskim. Poeta przedstawiał w nich swoje refleksje, przemyślenia i wyznawane poglądy. Są one bardzo zróżnicowane pod względem tematycznym. Znajdziemy wśród nich pieśni miłosne, refleksyjne, filozoficzne, religijne, obyczajowe i patriotyczne. Zawierają one elementy filozofii stoickiej i epikurejskiej, które Jan Kochanowski łączy z chrześcijanizmem. W "Pieśniach" zawarł także przekonanie o nieśmiertelności duszy i ogromnej sile sławy.
"Treny" poeta napisał po śmierci swojej córki Urszuli. Ukazały się one w 1580 roku. Śmierć własnego dziecka wywołała ogromny wstrząs w życiu i świadomości Jana Kochanowskiego. Cały do tej pory uporządkowany świat zawalił mu się w jednej chwili. To tragiczne wydarzenie pokazało, że bogate doświadczenie życiowe (poeta miał wtedy około 50 lat) oraz ogromna wiedza są niewystarczające. Cykl dziewiętnastu utworów żałobnych jest swoistym świadectwem kryzysu filozoficznego, religijnego i etycznego rozpaczającego ojca - poety. Kochanowski próbował odnaleźć się w świecie, w którym nie było już jego dziecka. Na szczęście udało mu się pokonać własne słabości, przezwyciężyć ból, rozpacz i bunt przeciwko wszystkiemu oraz odbudować świat wyznawanych wartości.
Niezwykle obszerna oraz różnorodna tematycznie i gatunkowo twórczość Jana Kochanowskiego dowodzi niezwykłej wybitności i utalentowania polskiego poety. Pisząc, poruszał on tematy uniwersalne i mimo iż upłynęło kilka wieków od czasów przypadających na okres jego życia, to jego teksty nadal pozostają aktualne. Wielu późniejszych twórców czerpało z jego twórczości, np. Bolesław Leśmian, Leopold Staff, Julian Tuwim czy ksiądz Jan Twardowski.
