Jan Kochanowski był typowym humanistą epoki renesansu. Był człowiekiem wszechstronnie wykształconym, studiował na Akademii Krakowskiej. Zdobyte tam wykształcenie pozwoliło mu na kontynuowanie studiów w Królewcu i w Padwie. Z tego czasu pochodzą pierwsze, łacińskie jeszcze poezje. Tam poznał literaturę i filozofię starożytną, nie były mu obce języki klasyczne, znał dzieła Erazma z Rotterdamu.
"Fraszki" charakteryzują się finezją języka, teksty porywają zgrabną kompozycją. Kochanowski chętnie wykorzystywał słownictwo potoczne, przysłowia. Używał epitetów, porównań. W utworach ukazał szczegóły życia dworskiego, portrety znanych osób, hierarchie wartości. "Raki" stanowią przykład wysokiej sprawności warsztatu poetyckiego. Wiersz czytany tradycyjnie ma inny sens niż przeczytany wspak. Utwór w zwykłej lekturze jest pochwalą kobiety, odwrotnie- jej naganą:
"Folgujmy paniom, nie sobie , ma rada"
I odwrotnie "Rada ma: sobie, nie paniom, folgujmy."
lub "Wiecznie wam służę, nie służę na chwilę"
Odwrotnie "Na chwilę, służę, nie służę wam wiecznie".
W "Pieśniach" poeta przedstawił swe poglądy na świat i życie. Pieśni liczą 49 utworów o różnej tematyce. Można tu znaleźć liryki o charakterze patriotycznym, religijnym, refleksje o życiu i przemijaniu. "Pieśń o spustoszeniu Podola przez Tatarów" jest wypełniona środkami stylistycznymi ujawniającymi emocje podmiotu. Sylabiczny wiersz jest rymowany parzyście. Patos przeplata się z żalem, dominuje ironia. W "Pieśni XXIV" Kochanowski docenił własny talent i przedstawił siebie jako twórcę wybitnego, który przetrwa w pamięci potomnych dzięki swojej twórczości. Pieśń kończył dumnym odrzuceniem "świec i dzwonów (…) i mar drogo słanych, / i głosem żartobliwym ołtarzów śpiewanych", mógł napisać o sobie : "O mnie Moskwa i wiedzieć Tatarowie / I różnego mieszkańcy świata Anglikowie, / Mnie Niemiec i waleczny Hiszpan, mnie poznają, / Którzy głęboki strumień Tybrowy pijają." Utwór utrzymany jest w wysokim tonie, pieśń składa się z sześciu czterowersowych zwrotek. Wiele w niej epitetów, przerzutni i inwersji.
Cykl 19 trenów stanowi efekt wieloletniej pracy literackiej, owoc warsztatu poetyckiego. Autor odwołuje się do mitologii, liryki i filozofii antyku. Wykorzystuje różnorodne środki artystyczne, używa rymów parzystych, żeńskich, dokładnych, posługuje się wierszem ciągłym, jedenasto- lub trzynastozgłoskowcem. Kochanowski sięga do tradycji literackiej, przywołując fragmenty pieśni weselnej oraz sentencji Terencjusza. Nadaje swojej wypowiedzi ton podniosły, stosuje archaizmy, zdania wykrzyknikowe, epitety, porównania, apostrofy, peryfrazy i pytania retoryczne.
W "Odprawie posłów greckich" mimo mitologicznego tematu wszystkie spostrzeżenia autora odnoszą się do spraw politycznych XVI - wiecznej Rzeczypospolitej. Poeta oparł budowę dzieła na schemacie tragedii antycznej. Troja była jedynie płaszczem historycznym, poprzez nią i jej społeczeństwo Kochanowski potępił egoizm, prywatę, przekupstwo i brak zainteresowania ojczyzną ówczesnej magnaterii polskiej. "Odprawę" napisał poeta wierszem białym, jako pierwszy posłużył się w Polsce tego typu wierszem. Utwór Kochanowskiego wykazuje się wysokimi walorami artystycznymi. Uznawany jest Kochanowski za pierwszego wieszcza naszej literatury i największego poetę Polski przedrozbiorowej. Kochanowski operował kunsztownym językiem, dbał o artystyczną formę swoich dzieł, pozostawił wspaniały dorobek poetycki.
