Poezja Kochanowskiego nie należy do najpopularniejszych wśród dzisiejszej młodzieży książek. Czynników takiego stanu rzeczy jest naprawdę wiele - trudno czyta się słowa napisane wiele wieków temu, gdyż różnią się one stylem i słownictwem. Poza tym zawsze towarzyszy człowiekowi sięgającemu po tomik takich wierszy wątpliwość, czy znajdzie w nich cokolwiek, co może go zainteresować. Trzeba jednak zastanowić się także nad tematami, one bowiem wyglądają na uniwersalne - zachwyty nad prostotą i pięknem, ból i codzienne zmartwienia - to wszystko jest przecież bardzo ludzkie...
Ilość stworzonych przez tego poetę dzieł jest charakterystyczna dla okresu, w którym przyszło mu tworzyć. To typowy człowiek renesansu, którego interesowały wszelkie aspekty ludzkiego życia, a każdy z nich mógł stać się doskonałym tematem dla kolejnego dzieła. Kochanowski szukał piękna na ziemi, nie zapominając także o duchowym aspekcie ludzkiego bytowania. Miał też mocno zakorzenioną świadomość własnej wartości, jako artysta i twórca. Czy jednak to wystarczający powód, by napisać, jak czynił to Horacy, że "nie umrze cały"? Moim zdaniem takie mniemanie o sobie Kochanowskiego było w pełni uzasadnione. Wystarczy tylko prześledzić, ilu twórców odwoływało się w swych dziełach do jego słów - tak było przykładowo z Adamem Mickiewiczem ("Pan Tadeusz"), Janem Matejko czy Bolesławem Leśmianem ("Urszula Kochanowska"). Takie nazwiska świadczą niewątpliwie o sile oddziaływania twórczości tego poety. Dlatego też wydaje się oczywiste, że także w obecnych czasach każdy będzie mógł znaleźć u Kochanowskiego coś dla siebie.
Według mnie ważny jest w jego poezji specyficzny stosunek łączący człowieka z Bogiem. Najwyższy nie jest srogim sędzią, ale wspaniałym stwórcą cudów, jakie można oglądać na każdym kroku. Przy tym jedynymi wymaganiami Boga wobec ludzi jest miłość i chwała, niesiona mu radośnie i z przejęciem. Kochanowski stworzył hymn, w którym wylicza wspaniałości Boga i stwierdza, że jedynym sposobem okazania przez ludzi wdzięczności jest wysławianie Go:
"Wdzięcznym Cię tedy sercem Panie wysławiamy,
Bo nad to przystojniejszej ofiary nie mamy".
Bardzo cenne są także słowa Kochanowskiego dotyczące człowieka, jego wnętrza i umiejętności. Poeta naucza szczęśliwego życia. Nawet treny mówią o tym, że trzeba umieć godzić się z losem. Takie jest przecież przesłanie ostatniego z ich cyklu, trenu "Sen".
Kochanowski pokazuje też dobre i przyjemne życie w swoich zbiorach fraszek. Mówi tam, że trzeba się kierować sumieniem i nie patrzeć na zło świata. Poeta stwierdza, że najlepiej jest żyć w sposób prosty i spokojny, z daleka od zgiełku i wrzawy dużych ośrodków, blisko piękna prawdziwej przyrody i dobrych ludzi, które to zalety pozwolą długo cieszyć się szczęściem i prawdziwym spokojem.
Takie recepty zawarte są także w innych fraszkach, dzięki którym poznaje się zalety prostoty i piękna w zwyczajnym mieszkaniu na wsi.
Moim zdaniem twórczość Jana Kochanowskiego nigdy nie będzie zapomniana, ponieważ dociera ona wprost do uczuć ludzkich. Traktując o trudnych sprawach, poeta tak umie czarować słowem, iż bez trudu można zrozumieć wszystko to, co ma on w danej chwili na myśli. Dotykamy głębokiego smutku, żalu i rozpaczy w czasie lektury jego trenów, jesteśmy świadkami rozterek miłosnych, radości, zadowolenia, i miłości domostwa, oraz dumy z talentu i umiejętności w zbiorach fraszek.
Wielu ludzi z pewnością nie zgadza się z proponowanymi przez poetę rozwiązaniami dotyczącymi najważniejszych w życiu spraw. Trudno utrzymać, tak jak robił to ten człowiek, spokój i równowagę w tak wielu trudnych sytuacjach.
Trudno też wymagać od młodych czytelników sięgania po tego typu utwory, ponieważ dzisiejszy rynek czytelniczy opanowany jest przez literaturę bardzo lekką i nie zmuszającą do późniejszych refleksji. Wychowani na czymś takim młodzi ludzie odczuwają trudności w zrozumieniu treści zawartych w strofach czarnoleskiej poezji. Nie wgłębiają się w nie, już na wstępie uznając za nieciekawe i niewarte uwagi. Renesans nie jest, co zresztą zrozumiałe, w sposób mogący dotrzeć do wychowanych na kulturze masowej nastolatków.
Warto jednak szukać i czytać poezje Kochanowskiego. On naprawdę zna człowieka i jego życie, dlatego jego twórczość nigdy nie odejdzie w całkowite zapomnienie.
