Bóg właściwie stworzył kobietę, aby Adam, pierwszy mężczyzna, nie czuł się samotny. Była ona i wciąż jest podnietą dla mężczyzn. Można ją kochać nie tylko fizycznie, ale i platonicznie. Wielu mężczyznom złamała serce i przez wielu została odtrącona i skrzywdzona. Kobietę można podziwiać, uwielbiać, ale i nienawidzić, pogardzać. W polskiej literaturze odnaleźć można wiele różnych portretów kobiet. Są to zarówno dzielne bohaterki, wręcz mitologiczne heroiny, pełne poświęcenia i odwagi jak i puste, lekkomyślne trzpiotki. Swoje miejsce w kanonie literackim niewątpliwie mają miejsce wielkie postacie Matek - Polek. Warto zaznaczyć, iż wizerunek kobiet w literaturze polskiej nie jest jednolity.
Jednym z przykładów wizerunku kobiety w polskiej literaturze jest barokowy utwór Jana Andrzeja Morsztyna zatytułowany "Niestatek". W przekonaniu podmiotu lirycznego kobieta jest niestałą i zmienną istotą, co potwierdzają poniższe słowa:
"... Prędzej nam rozum zginie i ustana słowa
Niźli stateczna będzie, która białogłowa ".
W wierszu poeta starał się zdiagnozować naturę kobiety. Pomimo, iż cytowane słowa Morsztyna niewątpliwie zostały wyolbrzymione i przejaskrawione, to odnajdywały, ba a nawet aktualnie odnajdują swoje odbicie w rzeczywistości. Wiele bowiem istnieje dam niestałych w uczuciach, związkach.
Podobne zdanie na temat natury niewieściej miał Adam Mickiewicz, o czym świadczy poniższy fragment ,,Dziadów" :
,,Kobieto! Puchu marny!
Ty wietrzna istoto".
Dla Mickiewicza nie wszystkie kobiety były ,,puchem marnym", niestałymi w swych uczuciach istotami, ale również to dzielne córki polskiej ziemi, czego dowodzi wierz pod tytułem "Śmierć pułkownika". Odnajdujemy tu portret kobiety - wodza:
" (…), choć w żołnierskiej odzieży,
Jakie piękne dziewicze ma lica? Jaką pierś?
- Ach, to dziewica, To Litwinka, dziewica-bohater,
Wódz Powstańców - Emilija Plater."
Tymczasem w epopei narodowej - w ,,Panu Tadeuszu" zostały zaprezentowane przez wieszcza rozmaite kobiece typy. Reprezentantką jednego z nich jest Telimena, kokietka i uwodzicielka, która z wielką wprawą podbijała męskie serca. Owa dama, pomimo dojrzałego wieku nadal daleka była od stałości w uczuciach. Była przykładem niewiasty niewiernej danym przez siebie słowom i obietnicom. W jej osobowości dominowała również chciwość i pragnienie osiągnięcia najlepszego ,,skarbu". Z wielkim uporem realizowała wyznaczone przez siebie cele. Całkowitym przeciwieństwem uwodzicielskiej i przebiegłej Telimeny była jej podopieczna, młoda i płochliwa Zosia. Owe dziewczę było ucieleśnieniem najpiękniejszych cech kobiecych. Cechowała się delikatnością, mądrością, wdziękiem i urodą.
O kontraście kobiet pisał również Aleksander Fredro w komedii zatytułowanej ,,Śluby panieńskie". Poznajemy bowiem dwie dziewczyny - ogień i wodę. Jedną z nich jest Klara, pomysłodawczyni wielu szalonych przedsięwzięć. Charakteryzowała się zarówno przebiegłością, mądrością, jak i zupełnym brakiem realizmu. Przeciwieństwem Klary była Aniela, spokojna, ustatkowana i zrównoważona panienka, która ulegała silnym wpływom swojej przyjaciółki. Aniela nie miała w sobie tyle siły, by przekonać Klarę do swoich argumentów. Razem postanowiły nigdy nie wyjść za mąż, jednak z biegiem czasu ,,męski ród" stał się im bardzo bliski…
W przekonaniu Aleksandra Fredry kobieta była istotą niestałą w swoich uczuciach i posiadała niespokojnego duch. Swoimi poglądami na płeć piękną zbliżał się do opinii Morsztyna.
Ciekawej prezentacji natury kobiecej dokonała Kazimiera Iłłakowiczówna w wierszu pod tytułem ,,Licho". Poznajemy bowiem dwa oblicza każdej kobiety : ciemne, będące tytułowym lichem oraz jasne, czyli kochana i rozumiana przez innych istotka. Poetka zwraca uwagę na to, iż każdy człowiek pragnie być kochany i otaczany miłością, troskliwym i bezpiecznym ramieniem. A przecież tylko: ,,trzeba mnie wziąć do domu, przy stole dębowym posadzić, trzeba mnie długo pieścić, po zimnych stopach gładzić, a kiedy sen mnie zmoże albo zaleję się łzami - długo po czole miedzianym ciepłymi wodzić ustami. Jeśli zabraknie miłości, pewności, że jest się kochanym oraz poczucia bezpieczeństwa, to wówczas życie traci swój smak ( , ,zacznę z jabłonią usychać"). Odrzucona i niekochana istota może przeistoczyć się w złego ducha.
Piękny obraz kobiety odnajdujemy na kartach utworu Antoniego de Saint - Exupery'ego zatytułowanej "Mały Książe". Uosobieniem kobiety w książce jest kwiat Róży. Piękną opowieścią jest historia uczucia pomiędzy Różą a Małym Księciem, będącym uosobieniem mężczyzny. Z wielką wytrwałością i poświęceniem Książę obserwował i pielęgnował swoją roślinę. Starał się zaspokoić każdą jej potrzebę. Chłopiec miał nadzieję, iż jego Róża będzie doskonała, przepiękna, delikatna i bardzo wrażliwa. Tymczasem jego podopieczna okazała się być zupełnie inna, taka jak większość kobiet. W rzeczywistości bowiem Róża lubiła być wciąż adorowana, ubóstwiana przez innych, a sama zaś cechowała się próżnością i kłamstwem. Mały Książę rozczarowany naturą swojej ukochanej, postanowił się z nią rozstać. Z cierpiącym sercem odchodzi…Chłopcu wydawało się, iż ich rozstanie nie wywarło żadnego wrażenia na Róży. Ona nie chciała ,,żeby zobaczył jak płacze. Tak pełna dumy była..". Po wyjeździe Księcia, kwiat zaczął więdnąć. Będąc w podróży chłopiec dopiero sobie uświadomił, iż ,,powinienem był oceniać ją według czynów, nie zaś według słow. Ogarniała mnie swym zapachem i blaskiem.(…) Dlaczegóż nie odgadłem czułości ukrytej w ej drobnych podstępach. Kwiaty są tak pełne sprzeczności". Zrozumiał, iż miłość to nie tylko piękne słówka, lecz przede wszystkim troska o kochaną osobę. Trzeba starać się akceptować wady drugiej osoby, a wówczas można prawdziwie kochać.
O miłości rozpisywało się wielu powieściopisarzy, poetów, dramaturgów. Z lat dzieciństwa pamiętamy opowieści o wielkich i dozgonnych miłościach. W nader chętnie wówczas czytanych baśniach pojawiały się często przykłady dwóch kobiet, o jakże odmiennych charakterach. Jedną z nich była brzydka, okrutna i zła czarownica, czy też macocha. Drugą zaś niewinna, dobra i o pięknej urodzie królewna, którą zawsze z opresji wybawiał królewicz na białym rumaku. Były to zazwyczaj kobiety, które nie potrafiły brać spraw w swoje ręce, tylko biernie czekały na ratunek. Być może właśnie za takimi niewiastami tęsknili i nadal wzdychają mężczyźni? We współczesnym świecie nie ma już miejsca dla rozmarzonych i biernych księżniczek, czekających na swoich rycerzy. Kobieta XXI wieku pełna jest energii i siły, często pozbawiona romantyzmu, gdyż do takiej postawy zmusza ją współczesny rytm życia. Mimo to, każda kobieta potrzebuje miłości i męskiego ramienia.
Wielu pisarzy usiłowało poznać dogłębnie zakamarki kobiecej psychiki, jednak ich żmudne studia i poszukiwania nie przyniosły żadnych konkretnych rezultatów. Bo czyż można poznać naturę kobiety? Psychika kobiety jest skomplikowanym mechanizmem i myślę, że właśnie ta cecha dodaje jej wiele uroku. Kobieta była motorem wielu przedsięwzięć, przyczyną konfliktów nie tylko między dwoma mężczyznami, ale również i na skalę międzynarodową (wojna trojańska). Chęć poznania tajników kobiecej duszy stała się inspiracją dla wielu pisarzy i dzięki temu dysponujemy wieloma pięknymi i głębokimi w swej treści dziełami literackimi, analizującymi osobowość niewieścią. Pamiętajmy więc, iż nie ma dwóch takich samych kobiet, a każda z nich jest indywidualnością…
