Wątek wędrówki występuje w dziełach niemalże wszystkich epok. Podróż dla człowieka może być uzupełnieniem wiedzy o świecie, ucieczką od dręczących go problemów czy też podejmowaną dla przyjemności wędrówką w nieznane. Bywa też tak, że podróżujemy, gdyż chcemy odszukać szczęście czy też zapewnić sobie i najbliższym lepsze warunki do życia. Niezależnie od motywacji, podróż wiąże się z krótszą lub dłuższą zmianą otoczenia.

W "Księdze Wyjścia" ze "Starego Testamentu" można odnaleźć opis jednej z pierwszych wielkich podróży. Uwolniony spod egipskiego jarzma naród izraelski podąża pod przewodnictwem Mojżesza do ziemi obiecanej im przez Boga. Przez czterdzieści lat przebywają na pustyni. Ich podróż jest ciężką próbą wytrwałości i wiary w Boże słowa. Nie mają żadnej gwarancji, że dojdą tam, gdzie prowadzi ich prorok. Podczas wędrówki przechodzą z niewoli do oswobodzenia. Ich podróżowanie ma również głęboki sens metaforyczny, gdyż oznacza ich uwolnienie w sferze duchowej. Podążają za Mojżeszem z własnej woli, więc wybór wiary jest wolną decyzją. Można odczytywać tą podróż jako metaforę całego życia człowieka, który staje się wolny dopiero, gdy uwierzy Bogu i pozwoli się mu poprowadzić.

Istotne miejsce w literaturze zajmują wędrówki po zaświatach. Taka podróż pozwala na kontaktowanie się z umarłymi i korzystanie z ich wiedzy. Podróż taka wyraża odwieczne marzenia człowieka o przekroczeniu granicy śmierci i poznaniu drugiej strony naszego istnienia. Pytanie o dzieje duszy ludzkiej po śmierci jest zatem przyczyną tego, że twórcy usiłują wyobrazić sobie funkcjonowanie w zaświatach. Najbardziej znaną realizacją tego tematu jest "Boska Komedia" Dantego. Dzieło to określane jest jako suma doświadczeń człowieka średniowiecznego, a zarazem zapowiedź następnej epoki. Bohater utworu wędruje po trzech częściach zaświatów: Piekle, Czyśćcu i Raju. W każdej z tych części spotyka umarłych, którzy pouczają poetę i doradzają, jak ma postępować w swoim życiu, aby uniknąć srogich cierpień piekielnych lub konieczności oczyszczania swej duszy w Czyśćcu. Po dwóch pierwszych częściach oprowadza go Wergiliusz jako jedyny spośród poetów antyku, który miał przepowiedzieć przyjścia na świat Jezusa Chrystusa. Po Raju zaś jego przewodnikiem jest ukochana Beatrycze, umieszczona przez poetę w niebie. Dante drobiazgowo opisuje kręgi piekielne oraz strukturę aniołów przebywających w Raju. Również wędrówkę Dantego można interpretować jako metaforyczny opis ludzkiego życia, w którym każdy musi przebyć przez wszystkie etapy: piekielny, czyśćcowy i niebiański, aby poznać, na czym polega bycie człowiekiem. Podróżując w ten sposób człowiek może dotrzeć do samego Boga.

Podróż to niezwykle popularny motyw w literaturze romantyzmu. Twórcy poprzez wędrowanie chcieli poznać lepiej samych siebie, a oglądane krainy wzbogacały ich wiedzę o świecie. Poszukiwali innych niż rodzinne krajobrazów, aby stały się dla nich inspiracją do tworzenia kolejnych dzieł. Piękne krajobrazy nierzadko odzwierciedlały to, co czuli podróżnicy. Poza tym wędrówka do nikomu nie znanych, nie odkrytych jeszcze krain oznaczała przebywanie w miejscu dającym poczucie niezwykłej wolności.

Jednym z wędrujących bohaterów romantycznych jest Kordian, tytułowa postać z utworu Juliusza Słowackiego. Dla niego podróż oznacza pozbywanie się kolejnych złudzeń i umożliwia dorastanie bohatera. Kordian poszukuje celu i sensu swego życia. Przeżywa kolejne rozczarowania, przekonuje się, że miłość nic nie znaczy, a sytuacja Polski nikogo w Europie nie obchodzi. Przebywa kolejno w Londynie, Dover, we Włoszech i Watykanie. Bohater zaczyna rozumieć, że życie nie jest łatwe ani proste. Jego podróż jest przede wszystkim wędrowaniem do wewnątrz samego siebie i poznawaniem swej natury. Kordian w końcu odnajduje cel, ale jako bohater romantyczny, wahający się i nie ufający samemu sobie, nie potrafi zrealizować go do końca.

Podróże po morzach były szczególnie cenione w czasach romantyzmu. Wielkość oceanu pozwalały odczuć głębię i nieskończoność wieczności. Są to niemalże mistyczne odczucia, które zapewniają poetom inspirację do kolejnych dzieł. Takie wędrówki, podczas których człowiek konfrontuje swą kruchość z ogromem i potęgą przyrody potęgują u wrażliwej jednostki odczucie samotności i znikomości. Obrazy egzotycznej przyrody zawarte zostały w "Sonetach krymskich" Mickiewicza. Podmiot liryczny tęskni za krajem ojczystym, za ukochaną Litwą. Jest poruszony niezwykłością krajobrazów, które podziwia. W "Stepach akermańskich" step został porównany do oceanu. Przyroda współgra z odczuciami podmiotu lirycznego, który smuci się i tęskni za ojczyzną. W gwiazdach próbuje odnaleźć wskazówki co do dalszego swego losu. Pielgrzym czuje się przytłoczony ogromem i wspaniałością natury, chce poznać ej tajemnice. Podróż po terenach rosyjskich jest równocześnie wędrówką w głąb samego siebie.

Dzieła literackie pokazują, jak bogata i różnorodna może być podróż. Wędrówka może uczyć człowieka, uzupełniać jego wiedzę o świecie, jak również przyczyniać się do lepszego poznawania przez niego samego siebie. Dobrze zorganizowana podróż może dostarczyć nam niezapomnianych wrażeń estetycznych i intelektualnych. Przytoczone wyżej przykłady skłaniają do przyjrzenia się naszym wędrówkom. Czy w dobie globalizacji i kultury masowej nie są jedynie pośpiesznym poszukiwaniem coraz nowszych i bardziej niezwykłych wrażeń?