Poeci od wieków stawiają śmiertelnikom podstawowe pytania. Walczą piórem. Czują się współodpowiedzialni za losy ojczyzny, bo tylko oni przez swe dzieła skutecznie mogą zmuszać odbiorców do refleksji i wpływania na poprawę sytuacji w kraju. Ich sukces ma wpływ na kształtowanie przyszłości ojczyzny.

Jak pojmował poczucie odpowiedzialności za losy ojczyzny Sofokles, twórca "Antygony"?

"Antygona" Sofoklesa ukazuje konflikt religijno-społeczny, w którym tkwią bohaterowie dramatu. To konflikt tragiczny, pomiędzy dwoma równorzędnymi racjami. Antygona stoi na straży prawa boskiego nakazującego jej pochować brata wbrew woli króla, który uznał go za zdrajcę i zakazał pogrzebu. Kreon strzeże praw ludzkich - dąży do zachowania porządku w państwie i nie pozwala, by jego rozkaz został złamany.

Sofokles uświadamia wszystkim, jaki wielki jest ciężar spoczywający na człowieku, który sprawuje władzę. Jaka to odpowiedzialność - dzierżyć losy poddanych w swoich rękach. Według Sofoklesa władca ma wykazywać się stanowczością i nieustępliwością. Nie powinien ulegać presji, kierować się uczuciami ani ustępować na rzecz rodziny.

Starożytny autor zmusza ludzi sprawujących władzę, by przemyśleli swoje postępowanie i zachęca do godnego troszczenia się o swój kraj.

Jak pojmował poczucie odpowiedzialności za losy ojczyzny Szekspir, twórca "Makbeta"?

Makbet jest bohaterem dramatycznym. Jego losy ilustrują, jak łatwo można wpaść w pułapkę władzy, jak ślepo można brnąć w coraz większe zło. Przepowiednia sprawiła, że Makbet uległ namowom żony. W efekcie pozbawia życia króla Szkocji oraz każdego, kto mógłby zagrażać panowaniu nowego władcy. Na początku ma opory, pierwsze zabójstwo nie przychodzi mu lekko, za to następne - już z łatwością. Makbet nie jest dobrym królem, za bardzo jest skoncentrowany na tym, aby zachować władzę niż na rządzeniu, ignoruje sprawy dworu i poddanych.

Działania Makbeta są przestrogą dla wszystkich, którzy dążą do władzy za każdą cenę. Takie postępowanie może doprowadzić państwo do ruiny.

Szekspir, pokazując działania Makbeta, daj ostrzeżenie ludziom, by nie dali się omamić i nie pragnęli władzy za wszelką cenę, nie dążyli do niej zaślepieni jej potęgą.

Jak pojmował poczucie odpowiedzialności za losy ojczyzny Jan Kochanowski, twórca "Odprawy posłów greckich" ?

W "Odprawie posłów greckich" Jan Kochanowski wykazuje, że upadek kraju jest poprzedzony rozpadem wewnętrznym. Odwołuje się do historii antycznej. Oto przybywają posłowie greccy żądający uwolnienia pięknej Heleny, która została uprowadzona przez Parysa. Mimo rozsądnej argumentacji Antenora, który domaga się uwolnienia Heleny, by odegnać zagrożenie wojną, tłum staje po stronie zdolnego manipulatora Iketaona, i wybiera walkę. Kochanowski porównuje Polskę z Troją i jej mieszkańcami. Są oni krótkowzrocznymi egoistami. To może doprowadzić do upadku Polski. Potępia samowolę i brak patriotyzmu szlachty polskiej. Poeta przypomina rządzącym, , że sprawowanie władzy zmusza do wzięcia na siebie wielkiej odpowiedzialności.

Jak pojmował poczucie odpowiedzialności za losy ojczyzny Julian Ursyn Niemcewicz, twórca komedii politycznej "Powrót posła"?

"Powrót posła" Juliana Ursyna Niemcewicza to zgrabnie wykorzystana typowa intryga komediowa, poprze którą czytelnik zostaje wprowadzony w aktualne tematy polityczne i społeczne. Utwór prezentuje miłości Walerego i Teresy. Tę miłość utrudnia "łowca posagów" - Szarmancki.

Poeta pokazuje wyraźny podział społeczny. Chwali zwolenników reform, pragną znieść zasadę liberum veto oraz wolną elekcję, bo oni wiedzą, że wprowadzenie zmian może uratować Polskę. Ośmiesza krótkowzrocznych, nie zainteresowanych losem ojczyzny Polaków. Taka samolubna postawa rodaków to pewna zguba dla kraju.

Jak pojmował poczucie odpowiedzialności za losy ojczyzny Adam Mickiewicz, pisząc "Dziady" część III?

Adam Mickiewicz pisząc "Dziady", pragnął uczcić pamięć powstańców oraz uświadomić wszystkim, że póki żuje polski naród, wciąż jest nadzieja na odzyskanie niepodległości. Mickiewicz pokazuje los człowieka żyjącego pod rosyjskim jarzmem niewoli. Pisze o uwięzionych, którzy działają, aby ocalić ojczyznę oraz o jednostkach biernych, zgadzających się na los, jaki zgotują im zaborcy.

Poeta postawił sobie za cel uświadomienie społeczeństwu, że carat to kajdany założone Polsce. Należy się tej niewoli przeciwstawiać. Wzorem patrioty jest pokorny, obdarzony mądrością Ksiądz Piotr. Mickiewicz w "Dziadach" porównuje Polskę do Jezusa ukrzyżowanego przez zaborców. Uważa, że Polacy to naród wybrany, naród męczeński, którzy podniesie się, zmartwychwstanie , by wyzwolić siebie i inne europejskie kraje od zła.

Twórcy zaprezentowanych powyżej dramatów uważali, iż w swoich utworach powinni pokazywać postawy patriotyczne, kreować bohaterów i mądrych władców. Chwalili patriotów kochających swój kraj, a piętnowali sprzedawczyków, tępili ciemnotę i wygodną bierną postawę, gdyż to wszystko mogło prowadzić do klęski ojczyzny. Dodawali Polakom otuchy pokazując, że nie można tracić wiary, bo boskie działania zawsze zmierzają do właściwego celu.