Cierpienie to odczuwanie bólu, najczęściej fizycznego, ale też i moralnego; to inaczej męka, udręczenie.
BIBLIA:
"Księga Hioba"
Bohater tej Księgi, za przyczyną zakładu zawartego przez Boga i Diabła, musi doświadczać wielkich cierpień - traci dorobek całego życia, śmierć zabiera jego potomstwo, zaczyna chorować na trąd.
Jezus musi znosić niewyobrażalne męki - jest chłostany, poniżany, zmuszany do niesienia ciężkiego krzyża, na którym później kona. Cierpienia Jezusa mają siłę zbawczą, odkupiającą ludzkość.
ŚREDNIOWIECZE:
"Legenda o Św. Aleksym"
Św. Aleksy jest ascetą, człowiekiem który sam sobie zadaje cierpienia fizyczne oraz duchowe, aby służyć nim chwale Boskiej. Znosi każdy ból oraz upokorzenia, aby osiągnąć wieczne szczęście.
ODRODZENIE:
"Dekameron" - "Sokół", autorstwa Giovanniego Boccaccio.
Bohater - Federico, przeżywa cierpienie, gdyż jego ukochana kobieta - Monna Giovanni, pozostaje nieczuła na jego miłość. Kolejny raz doświadcza cierpień, kiedy nie jest w stanie spełnić życzenia Damy swego serca.
"Treny", autorstwa Jana Kochanowskiego
Poeta cierpi z powodu śmierci ukochanej córeczki Urszulki. Pod wpływem tegoż cierpienia załamuje się jego światopogląd. Podmiot liryczny cyklu trenów, umęczony ojciec, nie umie sobie wytłumaczyć powodów śmierci dziecka.
ROMANTYZM:
"Cierpienia młodego Wertera", autorstwa Johanna Wolfganga Goethego.
Główny bohater - Werter przeżywa cierpienie spowodowane nieszczęśliwym uczuciem do Lotty. Kobieta jest małżonką innego mężczyzny, dlatego też ich miłość nie ma szans na spełnienie.
"Giaur", autorstwa George'a Gordona Byrona.
Tytułowy bohater odczuwa cierpienia, gdyż jego ukochana kobieta, została zamordowana przez Hassana. Niewielkim lekiem na jego męki jest pragnienie zemsty, któremu Giaur poświęca życie. Jednak, kiedy już jej dokonuje, wszelkie cierpienia wracają jeszcze intensywniejsze.
"Romantyczność", autorstwa Adama Mockiewicza.
Bohaterka - Karusia, przeżywa katusze, z powodu śmierci ukochanego Jasieńka.
II część "Dziadów" A. Mickiewicza
Duszyczki dzieci nie są w stanie znaleźć się w niebie, gdyż na ziemi nie doświadczyły żadnych cierpień, które stanowią część prawdziwego ludzkiego żywota. Zły Pan, po śmierci przeżywa ogromne katusze nieustającego głodu, ponieważ "nigdy nie był człowiekiem". Natomiast Zosia jest udręczona, miota się pomiędzy niebem i ziemią, ponieważ nie doświadczyła na ziemi miłości.
IV część "Dziadów", A. Mickiewicza
Główny bohater - Gustaw przeżywa cierpienia wywołane nieszczęśliwym uczuciem. Jego ukochana kobieta, zostaje żoną innego mężczyzny. Jego męki pogłębia dodatkowo osamotnienie i brak zrozumienia za strony innych.
"Sonety Krymskie" A. Mickiewicza.
Poeta cierpi, gdyż uświadamia sobie, iż nigdy nie ujrzy już kraju ojczystego.
"Konrad Wallenrod", A. Mickiewicza.
Tytułowy bohater cierpi, ponieważ musiał porzucić kodeks rycerza, aby skutecznie obronić Litwę przed Zakonem krzyżackim. Cierpienia bohatera są tym większe, iż jest on osamotniony pośród wroga, zdaje sobie sprawę z tego, iż przyczynił się do unieszczęśliwienia swojej ukochanej.
"Kordian", autorstwa Juliusza Słowackiego.
Tytułowy bohater przeżywa cierpienia, ponieważ nie odnajduje sensy życia. Jego cierpienia potęguje również nieszczęśliwa miłość do Laury. Na górze Mont Blanc, bohater cierpi, gdyż to, w co do tej pory głęboko wierzył i w co ufał, okazało się bezwartościowe.
POZYTYWIZM:
"Lalka", autorstwa Bolesława Prusa.
Główny bohater - Stanisław Wokulski przeżywa cierpienia, gdyż ulokował uczucia w kobiecie, która go lekceważy.
WSPÓŁCZESNOŚĆ:
"Medaliony", autorstwa Zofii Nałkowskiej.
Czasy wojny oraz okupacji, przynoszą ogromne cierpienia, powodujące ruinę psychiki człowieka.
"Opowiadania", autorstwa Tadeusza Borowskiego.
Uwięzieni w obozach ludzie, przeżywają męki spowodowane głodem oraz ciągłym niebezpieczeństwem utraty życia. Te cierpienia odbierają im siły, doprowadza do osłabienia wrażliwości moralnej oraz doprowadza do sytuacji, w jakich jedynym marzeniem jest przetrwanie.
"Zdążyć przed Panem Bogiem", autorstwa Hanny Krall.
Opowiadający - Marek Edelman, mówi o męczarniach narodu żydowskiego w getcie w Warszawie, są one wywołane głodem, widokiem śmierci najbliższych, wywózkami do obozów.
"Inny świat", autorstwa G. Herlinga - Grudzińskiego.
Ukazane są tutaj cierpienia wywołane pobytem za drutami sowieckich łagrów. Są one tak olbrzymie, iż ludzie tracą swoją godność osobistą.
"Dżuma", autorstwa Alberta Camusa.
Epidemia dżumy stanowi źródło ogromnych cierpień w mieście Oran. Ludzie konają w okropnych mękach.
