Uczucie miłości, stanowi wartość bliską dla każdego z ludzi. Obdarzać miłością można nie tylko drugiego człowieka, lecz i cały kraj ojczysty. Jej niezwykłą wartość i cenę najlepiej oddaje stwierdzenie Goethego, który powiedział: "Życie bez miłości to czarodziejska latarnia bez światła". Nie ulega wątpliwości, że epoką, w jakiej z największą częstotliwością podejmowano kwestię miłości, jest epoka romantyzmu. Lecz wątki miłosne pojawiają się nie tylko w romantyzmie. Ja postaram się ukazać wizerunki ukochanej, zarówno w romantyzmie, lecz również w epoce następnej - w epoce pozytywizmu.

Epoka romantyzmu:

- idealizacja ukochanej kobiety

- kult miłości

- idea "bliźniaczych dusz" dwojga kochanków

- miłość jest uczuciem niespełnionym

- miłość jest dramatem

- potrafi doprowadzić do odebrania sobie życia

- ukochana bywa odtrącana, gdyż bohater wybiera miłość do swego ojczystego kraju

- "Bywaj dziewczę zdrowe, ojczyzna mnie woła (…) Niepodległość Polski to twoja rywalka".

Dzieła literackie:

G. Byron - "Giaur"

Kobieta, imieniem Leila - ukochana Giaura, zostaje zamordowana przez swego małżonka, z powodu zdrady oraz niewierności. Zrozpaczony Giaur, pozbawia życia męża ukochanej.

J. W. Goethe - "Cierpienia młodego Wertera"

Tragiczne uczucie Wertera do ukochanej Lotty. Jest ona starszą kobietą, związaną już z kimś innym. Uczucie, jakim obdarza Lottę Werter, budzi w niej przerażenie. Autor powierzył Lotcie funkcję kobiety fatalnej. Uwodzi ona po prostu młodzieńca, a wiąże się z innym, który może jej zapewnić wygodniejszy byt, w dostatku i bez problemów. Z pewnością mogły by ją one spotkać, gdyby związała się z Werterem, raczej niezrównoważonym i niepraktycznym młodym człowiekiem. Lotta jest piękną, mądrą kobietą, która w odpowiedniej chwili kończy nie mający przyszłości związek.

A. Mickiewicz - "Konrad Wallenrod"

Aldona, porzucona przez ukochanego Konrada, postanawia zamknąć się w warownej wieży, by w niej dokonać żywota. Jej decyzja daje szansę Konradowi spełnienie jego patriotycznej powinności. Tym samym, do Aldony dociera, iż przegrała swoje życie.

A. Mickiewicz - IV część "Dziadów"

Dramatyczne uczucie, którym Gustaw obdarza Marylę. Kobieta wygląda jak Anioł, lecz jej dusza jest gorsza niż u… Trzeba się domyślić: niż u diabła. Jest puchem marnym. Zakochany Gustaw jest w stanie zrobić dla Maryli wszystko, z kolei ona sama? "Sercem oziębłym, obojętną twarzą, wyrzekłaś słowo mej zguby". Bohater z powodu tego nieszczęśliwego uczucia musi stracić życie z rozpaczy - podejmuje tan krok z godnością, prosi księdza oto, by powiedział jego ukochanej - jeśli ją spotka - iż w chwili śmierci, Gustaw nie wymienił nawet jej imienia.

A. Mickiewicz - "Pan Tadeusz"

Tragiczne uczucie Jacka Soplicy, uczucie Tadeusza do szczerej Zosi oraz obłudnej Telimeny

J. Słowacki - "Kordian"

Tytułowy bohater, tak samo jak Werter, darzy uczuciem starszą od siebie kobietę - Laurę. Jednak ona traktuje nieświadomego tego młodzieńca, jak zabawkę, chwilowy kaprys. Wynikająca z wielkiego uczucia rozpacz - odtrącenie zakochanego Kordiana przez bezduszną Laurę, powoduje samobójstwo Kordiana.

Epoka pozytywizmu:

- miłość nie stanowi już najistotniejszego tematu utworów

- głębokie uczucie staje się siłą napędową działań bohaterów

Dzieła literackie:

B. Prus - "Lalka"

Bohaterka - Izabela Łęcka jest młodą i obdarzoną niezwykła urodą kobietą, jednak jest ona pusta, bezduszna, nieczuła, gardzi zalotami Wokulskiego. Jest pyszna, próżna i wyniosła, a także wyrachowana. Ceni sobie nade wszystko rzeczy materialne, nie potrafi wzbudzić w sobie żadnych głębszych uczuć. Interesuje się wyłącznie mężczyznami majętnymi, lecz, podobnie jak i ona - duchowymi nędzarzami. Zgadza się na małżeństwo z Wokulskim, jednak pod warunkiem, iż sprzeda on swój sklep, gdyż bycie "kupcową" to dla niej poniżenie.

H. Sienkiewicz - "Potop"

Bohaterka - Oleńka Billewiczówna jest śliczną, młodą kobietą, zakochaną w Kmicicu. Jest to dziewczyna niezwykle spokojna, rozsądna, pewna siebie, kierująca się honorem, stała w uczuciach. Za najważniejsze w życiu uznaje dobro ojczyzny, wartości moralne, godność osobistą. Jej postawa przyczynia się m. in. do metamorfozy osobowości Kmicica. Stanowi dla niego pewnego rodzaju autorytet.

W literaturze pojawiają się rozmaite wizerunki ukochanej. Jest to uzależnione od epoki oraz utworu literackiego. Lecz w każdej epoce, mężczyźni tracili głowy z miłości do kobiet, obdarzali je bardzo głębokim uczuciem, byli w stanie dla tego uczucia zmienić całkowicie swoją postawę życiową. Lecz tak samo często, byli zmuszani do zrezygnowania z miłości osobistej na rzecz dobra ojczyzny.