Człowiek jako istota ciekawa świata i rządna wiedzy prawie od zawsze interesował się filozofią życia, czy obowiązującymi prądami myślowymi poszczególnych epok. Te zainteresowania brały się głównie z tego, że ludzie poszczególnych epok mieli zupełnie inne poglądy na świat, czy życie. Słysząc nazwy "antyk", "średniowiecze", czy też "renesans" od razu szukamy w pamięci na co wskazywały te epoki, co było dla nich najważniejsze. Interesujemy się nimi głównie z powodu słynnych pisarzy, tworzących w poszczególnych czasach. W ich dziełach mogliśmy zapoznać się z ich poglądami dotyczącymi filozofii życia każdego z nich. W dziełach tych znaleźć można ważne wskazówki jak należy żyć, aby stać się godnym i uczciwym człowiekiem. Aby zrozumieć co tak naprawdę ludzie współcześni mogli by wynieść z nauki poprzedników, należałoby przyjrzeć się uważniej wybranym utworom.

Warto pamiętać, że renesans wyróżniało wielkie zainteresowanie antykiem, jego sztuką i kulturą, a także samym człowiekiem - znamienny renesansowy humanizm. Twórcy tego okresu sięgali po wzorcowy model świata, życia i człowieka do dzieł stworzonych w antyku. Przykładem na to może stać się inspiracja Jana Kochanowskiego genialnym Horacym. Myśli i poglądy tego antycznego poety nazywamy horacjanizmem - zawierał on w sobie założenia filozofii antycznej, a także epikureizm i stoicyzm. Głównymi założeniami epikureizmu było wykazywanie przez człowieka rozsądku, spokoju ducha, życie w szczęściu i sprawiedliwości, a także stosowanie się do czerpania z życia przyjemności i korzystanie z rozmaitych uciech, m. in. "dobrego jadła i napoju". Stoicyzm cechował umiar we wszystkim co się robiło. Dystans w korzystaniu z przyjemności i radości, pozbycie się przymusu zdobywania jak największej ilości dóbr materialnych, pielęgnowanie w sobie cnoty, a także życie wespół z przyrodą. Połączenie tych dwóch filozofii życia można bez trudu odszukać w pisarstwie J. Kochanowskiego, np.: "Pieśni IX", pochodzących z ksiąg pierwszych. Na początku tego wiersza Kochanowski nakłania, aby ludzie umieli korzystać i cieszyć się przyjemnościami świata (założenie epikureizmu). Ale z drugiej strony, zdeterminowany przez zasady stoików, przestrzegał przed przesadą i brakiem umiaru, gdyż zapędzenie się w przyjemnościach mogło mieć zły wpływ na przyszłość człowieka. Poeta mówił, że człowiek mądry nie jest zbytnio przywiązany do materialnej strony życia, gdyż jest ona nietrwała i zgubna. Przyszłość każdego człowieka jest mu absolutnie nieznana, dlatego najważniejsza jest mądrość i umiar. Wszystko zależy od ślepego losu. Podstawą szczęścia na ziemi okazywało się zatem mądre korzystanie zarówno z majątków, jak i przyjemności.

Mistrz renesansowy szczególne miejsce w swoich utworach poświęcał przyrodzie. Przykładem może być "Pieśń świętojańska o Sobótce" mówiąca o tym jak człowiek może być szczęśliwy na łonie natury. Miejscem tu wychwalanym okazywała się być wieś - jako ostoja spokoju, szczęścia i radości. Natura według poety w doskonały sposób współgra z człowiekiem w każdym jego działaniu, przynosi mu korzyści i wynagradza mu trudy jego pracy. Poeta mówi, że człowiek pasący krowy, może umilić sobie czas grając na fujarce, natomiast widok rosnących plonów przysparza mu radości i zadowolenia. Życie wiejskie zdaniem poety jest piękne samo w sobie. Wieś to apoteoza przyrody i obcowania z nią.

Zbliżone zdanie miał inny renesansowy poeta Mikołaj Rej. W swoim utworze zatytułowanym "Żywot człowieka poczciwego" mówił o tym, że najważniejsze dla prawego człowieka - szlachcica jest zbieranie plonów i radość z własnej pracy.

Niestety zwracanie uwagi wyłącznie na swoje potrzeby jest niewystarczające. Każdy człowiek przyzwyczajony jest żyć z innymi ludźmi w zgodzie i poszanowaniu. Ludzi żyją w społeczeństwach o interes których powinien dbać każdy człowiek z osobna. Powinno się dbać o interesy ojczyzny i ludzi biedniejszych, którzy są zależni od innych. Do tego również nakłaniali poeci renesansowi. Uważali, że obok wymienianych wyżej zalet człowieka, najważniejszą jest również patriotyzm i poszanowanie własnego państwa. Jan Kochanowski w "Pieśni o spustoszeniu Podola" próbuje wymienić przestrogi dla rodaków, co powinni robić, aby sprostać atakom wroga. Chciał jednocześnie wzbudzić wśród ludzi poczucie obowiązku względem ojczyzny i jej losów. Według niego każdy człowiek w sytuacji zagrożenia jego państwa musi odrzucić wszystko i stanąć do walki. W innym utworze - "Pieśni o cnocie" - poeta powtarza, że to właśnie cnota jest największa zaletą człowieka, a zatem cnotą jest również walka o wolność swojego kraju. W "Pieśni o dobrej sławie" Kochanowski poucza, ze w swoim postępowaniu należy zawsze kierować się rozumem. Nie powinno się zwracać uwagę jedynie na gromadzenie pieniędzy. Istotniejsza jest już pamięć jaka zostaje w umysłach ludzi po śmierci człowieka, jego "sława".

Inny poeta - ksiądz Piotr Skarga - napisanych przez siebie kazaniach również wskazywał na to jak należy żyć, aby być dobrym człowiekiem. Pouczał, że należy wystrzegać się bezmyślności, głupoty, zaniedbywaniem swoich obowiązków, złym postępowaniom wobec dobra państwa. Ksiądz mówił, ze najgorsza jest głupota szlachciców, którzy zupełnie nie zwracają uwagi na sytuację państwa, gdyż dbają jedynie o własne korzyści i dobro. Posługiwał się porównaniem, że ojczyzna to matka, która dba o swoje pociechy - społeczeństwo. Sam swoim życiem również próbował uświadomić szlachciców co tak naprawdę jest ważne. Swoim pisarstwem i sposobem myślenia przypominał Jana Kochanowskiego dla którego miłość ojczyzny również była niezwykle ważna.

Reasumując należy zapamiętać, że osobistości renesansu próbowali uświadomić człowiekowi, że może on być szczęśliwy w życiu doczesnym. A może on taki być jeśli człowiek będzie patriotom, człowiekiem cnotliwym, wyznającym umiar we wszystkim co robi, dobrym dla innych i cieszący się z obcowania z naturą. Okres renesansu jest stawiany zawsze w opozycji do epoki mrocznego i zabobonnego średniowiecza, które mówiło, że człowiek skazany jest na wieczne potępienie za swoje grzeszne życie.

Ludzie współcześni powinni pamiętać, że życie może być piękne i przyjemne, jeśli w odpowiedni sposób będziemy z niego korzystać. Należy też zawsze dbać o swoje gruntowne wykształcenie i zdobywanie wiedzy.