Sumienie jest niezwykle ważną "częścią" człowieka. Jest drogowskazem, który wyznacza funkcjonowanie człowieka. Czymś co pomoże mu rozważyć trudne moralne i etyczne dylematy ale także pomaga w rozwiązywaniu problemów codziennego życia. Sumienie nie jest jednak danym z góry darem, tylko czymś co możemy sami kształtować i na co mamy duży wpływ. Z jednej strony w chwili wahania to właśnie sumienie pomaga nam rozwiązać trudne problemy. Ale jednocześnie także właśnie poprzez bycie w trudnych, wymagających namysły sytuacjach sumienie kształtuje się. Tym samym więc postawienie siebie w trudnej sytuacji pomaga kształtować charakter i rozwijać się człowiekowi. Sam Erich Fromm także dbał o to, by ciągle kształtować swój charakter i swe sumienie. Dbałość o sumienie pozwala na to, żeby nie zatracić siebie. Żeby ciągle być wiernym swoim poglądom. Problem sumienia pojawia się w wielu utworach literackich. Podejmują go pisarze różnych epok, w różny sposób jest także przedstawiany.
Problem moralności i etyki a więc i sumienia podejmuje Wiliam Szekspir w sztuce pod tytułem "Makbet." Tytułowy Makbet za namową swej żony dopuszcza się zbrodni. Ponieważ dotychczas był człowiekiem prawym i oddanym żołnierzem swego władcy, jego sumienie bardzo szybko reaguje na czyn Makbeta. Mężczyznę dręczą wyrzuty sumienia, które jednak szybko odrzuca. Mimo tego, iż stara się je zagłuszyć, wina którą odczuwa ciąży nad jego dalszym losem bardzo wyraźnie. Wybierając wierność zbrodni i za podszeptami swej żony nadal kroczy występną ścieżką. Chcąc coraz bardziej zagłuszyć swe sumienie odrzuca żal za swe winy i popełnia kolejne. Tym samym coraz bardziej zatraca siebie. W coraz mniejszym stopniu jest Makbetem sprzed zbrodni a coraz bardziej zadeptuje swe sumienie i staje się człowiekiem uwikłanym z w zbrodnię. Po pewnym czasie całkiem zagłusza podszepty swego sumienia i dzięki temu za pomocą zbrodni zdobywa to, czego żąda czyli władzę. Makbet zostaje duńskim królem.
W rozważaniach dotyczących sumienia warto przywołać jeszcze innych bohaterów Sonię i Raskolnikowa. Opisał ich Fiodor Dostojewski w swej powieści pod tytułem "Zbrodnia i kara." Powieść jest studium psychiki głównego bohatera Raskolnikowa, który dopuszcza się zbrodni. Morduje z zimną krwią staruszkę, lichwiarkę, po czym okrada ją z tego co miała w mieszkaniu. Niemal cała powieść skupia się na obserwacji bohatera, który zmaga się z konsekwencjami swego czynu. Dręczony wyrzutami sumienia nie może podołać ciężarowi swej winy. Ciężko choruje i zupełnie nie radzi sobie z rzeczywistością, tym bardziej, że zbrodnia, której się dopuścił jest przedmiotem śledztwa policji i rozmów jego znajomych. W efekcie postanawia zrzucić z siebie winę. Na czym polega wina Soni? Otóż Sonia jest prostytutką i mimo, iż zdaje się wiedzieć iż jej sposób zarabiania na życie nie należy do etycznych. Sonia także zdając sobie sprawę ze swego położenia jest dręczona wyrzutami sumienia. Ciągle ma na uwadze inną, choć nie uczęszczaną prze nią samą ścieżkę.
Przytoczone przykłady pokazują, że sumienie jest ważnym motywem różnych utworów literackich. Postawa przywołanych bohaterów natomiast wskazuje, że sumienie nie tylko odzywa się dopóki nie zatracimy siebie, ale raczej to właśnie ono pozwala na to by się nie zgubić. Pozwala na to, żeby ciągle mieć na uwadze dobrą ścieżkę, nawet jeśli zdecydowało się nią nie podążać.
