Miłość jest obecna w utworach literackich od zawsze. To uczucie, o którym pisało wielu twórców w różnych epokach literackich. Miłość to najważniejsze uczucie w życiu, silna i głęboka ma szansę przetrwać różne klęski i niepowodzenia życiowe. Jeśli darzymy drugą osobę wielką i gorącą miłością, jesteśmy w stanie pokonać wszystkie przeciwności losu.

Miłość Ligii i Winicjusza, bohaterów "Quo vadis" Henryka Sienkiewicza wzrusza i zachwyca. Ich uczucie przetrwało mimo wielu przeciwności losu i cierpień. Miłość tych dwojga dawała im prawdziwe szczęście i spełnienie "serca ich przepełniła zupełna pewność, że cokolwiek by się mogło zdarzyć, oni nie przestaną się kochać i należeć do siebie. I z tego powodu spływał w ich dusze niewypowiedziany spokój. Winicjusz czuł przy tym, że to jest miłość nie tylko czysta i głęboka, ale całkiem nowa, taka, jakiej świat dotąd nie znał i dać nie mógł." Miłość Ligii i Winicjusza to typowa miłość z przeszkodami. Winicjusz zakochuje się w Ligii od pierwszego wejrzenia. Ligia początkowo broni się przed zalotami młodego patrycjusza. Jest świadoma tego, że dzieli ich religia. Ligia jest chrześcijanką, gotowa jest poświęcić życie za swą religię. Ligia była zawsze pokorna wobec wyroków Boga, bezgranicznie oddana chrześcijaństwu. Miłość pomimo przeszkód wygrywa i staje się jedną z przyczyn przemiany wewnętrznej Winicjusza. Staje się on chrześcijaninem. Ligia potrafiła wybaczyć Winicjuszowi jego przemoc, opiekowała się nim, gdy został ranny. Winicjusz widział wówczas w Ligii bóstwo: "(...) czuł tylko, że (...) w odpowiedzi jej jest jakaś osobista tkliwość i wprost nadludzka dobroć, która wstrząsa nim do głębi duszy." Dzięki postawie Ligii, miłość Winicjusza, początkowo powierzchowna, przeradza się w silne i głębokie uczucie, odmieniające dotychczasowe spojrzenie na świat. Od tej chwili staje się żarliwym chrześcijaninem. Po wyjaśnieniu wszystkich trudności i nieporozumień apostoł Piotr błogosławi związek Ligii i Winicjusza. Z listu Winicjusza Petroniusz dowiaduje się, że oboje z Ligią żyją szczęśliwie na Sycylii, pamiętając o naukach Chrystusa. Miłość Ligii i Winicjusza, mimo, że z przeszkodami, to zmierzała do szczęśliwego końca. Dobra i uczciwa Ligia jest bohaterką, wzorem godnym naśladowania.

Bolesław Prus w powieści "Lalka" ukazał miłość destrukcyjną. Główny bohater, Stanisław Wokulski zakochuje się w młodej arystokratce Izabeli Łęckiej. Izabela to kobieta wyniosła, pewna siebie i wyrachowana. Liczy się dla niej pozycja społeczna i pochodzenie arystokratyczne. Jako przedstawicielka świata arystokracji przejęła jej najgorsze cechy. Łęcka to zadufana w sobie kobieta, nie szanuje ludzkich uczuć. Gardziła pracą, spędzała czas beztrosko, bawiła się i podróżowała. Wokulski nie pochodził z arystokracji, dla Izabeli był "zwyczajnym kupcem". "Gdyby Wokulski był takim podróżnikiem, a przynajmniej górnikiem, który zrobił miliony, dziesięć lat mieszkając pod ziemią!... Ale on był tylko kupcem, w dodatku - galanteryjnym!... Nie umiał nawet po angielsku, co chwilę odzywał się w nim dorobkiewicz, który w młodym wieku restauracyjnym gościom przynosił jedzenie z kuchni. Taki człowiek, co najwyżej, mógł by być dobrym doradcą, nawet nieocenionym przyjacielem (w gabinecie, gdy nie ma gości). Nawet... mężem, boć spotykają ludzi straszne nieszczęścia. Ale kochankiem... No, to byłoby po prostu śmieszne... W razie potrzeby najarystokratyczniejsze damy kąpią się w błotnych wannach; lecz bawić się w błocie mógłby tylko szaleniec." (...) "Panna Izabela kilka razy spotkała Wokulskiego w Łazienkach i nawet raczyła odpowiadać na jego ukłony. Między zielonymi drzewami i obok posągów grubianin ten wydał jej się znowu innym aniżeli za kontuarem sklepu. Gdybyż on miał dobra ziemskie, z parkiem, pałacem, sadzawką ?..." Starał się ją zdobyć, dla niej próbował zaprzyjaźnić się z arystokracją, choć niekiedy środowisko to wzbudzało w Wokulskim niechęć i odrazę. W chwili bankructwa ojca Izabeli, pannica jest skłonna zmienić swój stosunek do Wokulskiego i wyjść za niego za mąż. Łęcka robi to z wyrachowania, nie dopuszcza do siebie myśli, że mogłaby zrezygnować z życia w luksusach, do których przyzwyczajona jest od czasów dzieciństwa. Wokulski nie był świadomy, że Izabela nie jest zdolna do głębszych uczuć, Łęcka doprowadziła Wokulskiego do upadku psychicznego i do próby samobójstwa. Łęcka ponosi klęskę, decyduje się spędzić życie w klasztorze. Wokulski nie dostrzegał realiów, nie chciał znać prawdy o sytuacji, ideałem kobiety była w jego oczach Izabela. "Wokulski przypatrywał się jej cały czas.

Zrobiła na nim szczególne wrażenie. Zdawało mu się, że już kiedyś ją widział i że ją dobrze zna. Wpatrzył się lepiej w jej rozmarzone oczy i nie wiadomo skąd przypomniał sobie niezmierny spokój syberyjskich pustyń, gdzie bywa niekiedy tak cicho, że prawie słychać szelest duchów wracających ku zachodowi. Dopiero później przyszło mu na myśl, że on nigdzie i nigdy jej nie widział, ale - że jest tak coś - jakby na nią od dawna czekał."

Gdy poznał prawdziwą naturę Łęckiej, był w szoku. Miłość do Izabeli była uczuciem wszechogarniającym, Izabeli Wokulski podporządkował wszystkie plany życiowe i ambicje. Tragiczne zakończenie miłości powoduje, że Wokulski próbuje popełnić samobójstwo. Zostaje uratowany. Udał się do ruin zamku koło Zasławia i tam wysadził mury w powietrze. "Lalka" ma otwarte zakończenie, nie wiadomo, co zrobił Wokulski, czy wyjechał do Paryża, do profesora Geista czy wyjechał w podróż do Indii, Chin i Ameryki, a może popełnił samobójstwo w ruinach zamku. Wokulski jest typem kochanka na miarę Gustawa z IV części "Dziadów" Adama Mickiewicza. Gustaw to zakochany człowiek, tragiczny kochanek Maryli, tajemniczy , zbuntowany wobec świata i pełen wewnętrznego niepokoju. Monolog liryczny Gustawa jest obrazem jego cierpień z powodu nieszczęśliwej miłość. "Kobieto ! puchu marny ! ty wietrzna istoto ! Postaci twojej zazdroszczą anieli, A duszę gorszą masz, gorszą aniżeli !..."

Gustaw oskarża ukochaną o nieczułość, buntuje się przeciwko obyczajom i przesądom przeszkadzającym uczuciom. Gustaw cierpi, miłość jest dla niego największą wartością. Przyczynami nieszczęśliwej miłości Gustawa są nierówność społeczna i przesądy stanowe. Miłość nie doprowadziła do szczęścia z powodu różnic stanowych między zakochanymi. Gustaw to porzucony kochanek, nieufny, indywidualista, romantyczny bohater na miarę Wertera z powieści Goethego. Gustaw wypowiada przestrogę:

"...według Bożego rozkazu:

Kto za życia choć raz był w niebie,

Ten po śmierci nie trafi od razu."

Zegar wybił godzinę dwunastą i Gustaw znika. Przeżycia Gustawa mają związek z przeżyciami osobistymi Mickiewicza, z jego niespełniona miłością do Maryli Wereszczakówny.

Bolesław Leśmian w wierszu "W malinowym chruśniaku" ukazał zmysłowe i gorące uczucie łączące dwoje ludzi. Miejscem, w którym spotykają się zakochani, są krzaki malin. "W malinowym chruśniaku" należy do najpiękniejszych erotyków Leśmiana. Uczucie zostało tu ukazane w subtelny sposób. Maliny stają się symbolem uniesień miłosnych. Mężczyzna wygarnia ustami z dłoni kobiety maliny. Przeżycie to Leśmian ukazał w niezwykle delikatny sposób.

Romeo i Julia to najsłynniejsza para kochanków w literaturze. Bohaterowie utworu Williama Szekspira doświadczają miłości od pierwszego wejrzenia. Jednak uczucie napotyka na przeszkody, rody zakochanych są skłócone ze sobą od dawna. Młodzi potajemnie biorą ślub w celi ojca Laurentego. Po burzliwych wydarzeniach Romeo zmuszony jest uciekać do Mantui. Julia ma wyjść za mąż za Parysa, którego wybrała jej rodzina. Nie chce i nie może tego zrobić. Ojciec Laurenty daje jej tajemniczy płyn, który ma spowodować jej pozorną śmierć. Romeo sądząc, że Julia nie żyje, popełnia samobójstwo. Dziewczyna budzi się i widząc martwego męża, również popełnia samobójstwo. Romeo i Julia to symbol wielkiej miłości. Dopiero ich śmierć była powodem zgody zwaśnionych rodów. Uczucie Romea i Julii to wielka i romantyczna miłość.

Na podstawie przytoczonych przykładów możemy stwierdzić, że miłość zawsze nurtowała twórców. Temat miłości przewija się w wielu powieściach i innych utworach literackich. Od zawsze interesowano się tym tematem i starano się rozwikłać jak pięknym, ale również jak trudnym jest uczuciem. Niekiedy miłość stanowiła główny temat utworów literackich.