Temat narodowy - Stefan Żeromski "Wierna rzeka", "Rozdziobią nas kruki, wrony...", "Popioły"; Stanisław Wyspiański "Wesele", "Noc listopadowa", "Warszawianka". Żeromski częściej interesuje się zrywami niepodległościowymi; Wyspiański zaś wielkim narodowym dramatem.
Temat wsi, czyli ludomania - Stanisław Wyspiański "Wesele"; Władysław Reymont "Chłopi"; Jan Kasprowicz "Z chałupy". W Młodej Polsce zafascynowano się folklorem, częste były małżeństwa z chłopkami. Ważne stały się różne wypowiedzi na temat wsi. Wyspiański traktuje to zainteresowanie jako pretekst do oceny polskiego społeczeństwa; wieś i jej kultura w konfrontacji z miastem jest w jego dziele metaforą. "Chłopi" Reymonta są refleksją nad głębią psychiki chłopów. Kasprowicz prezentuje krótkie obrazki wiejskie o biedzie na wsi. Żeromski zastanawia się jaką postawę wobec powstań mają przyjąć chłopi.
Temat buntu - Stefan Żeromski "Ludzie bezdomni", Tadeusz Miciński "W mroku gwiazd", Jan Kasprowicz "Hymny", Władysław Reymont "Chłopi", Gabriela Zapolska "Moralność pani Dulskiej". Poeci zajmują się przede wszystkim buntem wobec Boga - Kasprowicz i Micuński. Ten ostatni interesuje się zwłaszcza satanizmem; w jego wierszach często diabeł buntuje się przeciw władzy boskiej. Judym z "Ludzi bezdomnych" Żeromskiego buntuje się przeciwko złu i niesprawiedliwości społecznej, która panuje na świecie. Zbyszek Dulski - przeciw mieszczaństwu.
Temat artysty - Stanisław Przybyszewsi "Confiteor"; Wacław Berent "Próchno"; Władysław Przerwa Tetmajer "Evviva l'arte"; hasło "szuka dla sztuki"; Jan August Kisielewski "Karykatury".
Temat miasta - Jan August Kisielewski "W sieci" ( Kraków ) ; Stefan Żeromski "Ludzie bezdomni" ( Warszawa ); Władysław Reymont "Ziemia obiecana" (Łódź) ; Gabriela Zapolska "Moralność pani Dulskiej" ( Lwów ).
