Jakie dzieła polskiej literatury mogłyby być pouczające i inspirujące dla współczesnych polityków i ludzi, którzy rządzą obecnie Polską? Zastanów się i odwołaj do wybranych tekstów literackich

Jakie dzieła polskiej literatury mogłyby być pouczające i inspirujące dla współczesnych polityków i ludzi, którzy rządzą obecnie Polską? Zastanów się i odwołaj do wybranych tekstów literackich.

1. Wstęp:

Współcześni politycy mogliby sięgnąć po lekturę niektórych dzieł takich twórców jak Jan Kochanowski, Andrzej Frycz Modrzejewski, Julian Ursyn Niemmcewicz, Piotr Skarga i Stanisław Staszic. Zawarte są w nich bardzo cenne refleksje o mądrym rządzeniu państwem , które mogłyby zmienić poglądy współczesnych polityków.

2. Rozwinięcie:

a) "Odprawa posłów greckich" - Jan Kochanowski

* Historię mitycznej wojny trojańskiej wykorzystał Kochanowski jako pretekst do pokazania współczesnych problemów politycznych; zastanawia się poeta nad warunkiem silnego państwa.

* Kochanowski doszedł do wniosków bardzo uniwersalnych i ogólnoludzkich, które mogą odnosić się do wszystkich państw; komentuje on sytuację Polski XVI - wiecznej, która była jeszcze wtedy potęgą, ale już pełno był błędów w jej rządach; potem doprowadziły one do upadku.

* Celem Kochanowskiego była przestroga Polaków, którzy byli nieroztropni; dlatego dał przykład z historii starożytnej Troi; szczególnie sugestywne są następujące miejsca:

- Pieśń, którą śpiewa Chór: "Wy, którzy pospolitą rzeczą władacie" - mają jej wysłuchać przede wszystkim ci, którzy rządzą krajem; poeta poucza ich w sprawie etyki władzy. Oni przekładają swoje interesy nad dobrem wspólnym. Jest to ostrzeżenie, ponieważ ich postępowanie może doprowadzić do upadku państwa.

- Narada trojańska; bardzo przypomina ona zwyczaje panujące na polskich sejmów - zwraca poeta uwagę na zwyczaj oddawania głosów i stukanie laską o ziemię. Poeta jest bardzo spostrzegawczy, widzi, że posłowie są przekupni i nieodpowiedzialni, liczą się dla nich własne korzyści. W większości polscy posłowie przypominają młodego i niepoważnego Aleksandra, a nie Antenora, który jest wzorem patrioty.

- Kochanowski ostro krytykuje przekupstwo, słabość rządu, brak respektu dla prawa - jego zdaniem to przyczyni się do upadku Polski.

- Nie podoba się również poecie postawa polskiej młodzieży, która jest wychowywana we wszystkich wygodach; nie ma poczucia obowiązku; pije, bawi się, ale nie będzie potrafiła stanąć w obronie kraju i zadbać o jego dobrobyt, ponieważ nie jest odpowiedzialna.

b) "O poprawie Rzeczpospolitej" - Andrzej Frycz Modrzewski

* Modrzewski przedstawia program zmian i reform, które mogłyby być wprowadzone w ówczesnej Rzeczpospolitej.

* Przedmiotem refleksji są też sami Polacy oraz to jakimi powinni być oni obywatelami i jakie powinni mieć obowiązki i prawa.

* Według Modrzewskiego wszyscy obywatele są równi wobec prawa; nie chce on godzić się na to, by przepisy były uzależnione od statusu majątkowego i pochodzenia osoby, która popełniła przestępstwo.

* Opowiada się Modrzewski przede wszystkim za silną władzą królewską, dzięki której możliwy jest porządek.

* "Księga o szkole" jest wykładnią na temat szkoły renesansowej, w której powinny być wprowadzone nowe humanistyczne przedmioty; Kościół i państwo powinny finansować szkoły, które teraz są zbyt biedne; szkoły należy odbudować; nauczycielami powinni być ludzie świeccy przygotowani do zawodu, nie zaś księża.

* "Księga o Kościele" zawiera krytykę polityki Kościoła, powinien być odseparowany od polityki; postuluje Frycz wolność religijną i niezależność od władzy papieża.

* Autor jest pacyfistą; udowadnia zło wojny.

c) "Powrót posła"- Julian Ursyn Niemcewicz

* Głównym tematem jest przedstawienie konfliktu pomiędzy dwoma stronnictwami - reformatorami i środowiskiem konserwatystów.

* W negatywnym świetle przedstawia on obóz konserwatywny - Starosta Gadulski, Starościna Gadulska i sprytny elegant Szarmancki; pozytywnie zaś ocenia rodzinę Podkomorzego - żonę, a przede wszystkim syna Walerego ( pozytywną postacią jest też Teresa ).

- zwolennicy reform są tu postaciami godnymi szacunku, wzbudzają naszą sympatię;

- przeciwnicy reform są postrzegani w krzywym zwierciadle, ponieważ nie uznają wyższych wartości,

* Niemcewicz miał własny program:

- chciał znieść liberum veto;

- wprowadzić zasadę sukcesji tronu;

- powiększyć liczbę zawodowego wojska;

- polepszyć sytuację chłopów.

* Niemcewicz zestawił te dwa wrogie sobie obozy, aby pokazać jak wygląda ówczesne społeczeństwo polskie. Jest ono podzielone - zwolennicy pozytywnych zmian, zamiast działać muszą walczyć z konserwatyzmem i zacofaniem.

d) "Kazania sejmowe" - Piotr Skarga

* Według kaznodziei Rzeczpospolita nękana jest chorobami:

1. Polacy nie miłują swojej ojczyzny, nie darzą jej należnym szacunkiem; ważniejsze jest dla nich ich prywatne dobro, nad publicznym.

2. W państwie cały czas trwają spory "rozterki sąsiedzkie".

3. Ważną przyczyną osłabienia Polski są obce wyznania, które przyniosły groźne herezje.

4. Władza królewska jest zbyt słaba.

5. Prawo polskie jest niesprawiedliwe.

6. Moralność i dobre obyczaje wśród Polaków są już rzadkością

* Skarga jako patriota jest bardzo zaniepokojony tymi wszystkimi chorobami, ponieważ one osłabiają kraj.

* Główne zarzuty kieruje w stronę polskiej szlachty, która nie dba o kraj. Klasa ta nie szanuje polskich wartości, nie jest odpowiedzialna za stan kraju.

e) "Przestrogach dla Polski" - Stanisław Staszic

* Najważniejszym dla niego problemem jest warstwa chłopska, ponieważ trawi ją nędza.

* Muszą oni spłacać bardzo wysoką pańszczyznę, nie chcą żyć w takim kraju.

* Staszic broni również mieszczan, które nie ma takich samych praw jak warstwa szlachecka i magnacka.

* Autor walczy o takie same prawa dla wszystkich obywateli.

* Chce on zniesienia zasady liberum veto i uchwalania ustaw większością głosów poselskich.

* Chce, aby władza w Polsce była dziedziczna.

3. Podsumowanie