IMIESŁOWY - podstawowe informacje

imiesłów – nieosobowa forma czarownika zastępująca orzeczenie w zdaniu.

imiesłowy przymiotnikowe:

czynny: -ący -ąca -ące, np. śpiewający

Imiesłów przymiotnikowy czynny odnosi się do wykonywanej czynności. Tworzony jest od tematu czasu teraźniejszego czasowników niedokonanych.

bierny: -ny -na -ne -ty -ta -te, np. niesiony

Imiesłów przymiotnikowy bierny określa obiekty czynności czasowników dokonanych i niedokonanych czasu przeszłego. Tworzony od przechodnich czasowników.

Imiesłowy przymiotnikowe tworzone są od czasowników. Przypominają przymiotnik.

Odmiana: liczby, przypadki, rodzaje

Są określeniem rzeczownika. Łączą się z nim w związku zgody.

Pełnią funkcje przydawki.

imiesłowy przysłówkowe:

współczesne: -ąc, np. idąc

uprzednie: -uszy -wszy, np. przegotowawszy

Nieodmienne formy czasownika.

Pełnią funkcje okoliczników czasu, lub sposobu.

imiesłowowy równoważnik zdania

Jest to konstrukcja, która składa się z imiesłowu przysłówkowego + określeń. Zastępuje zdanie podrzędne z osobową formą czasownika.

Przykłady użycia:

Czekając w umówionym miejscu, dziewczyna spoglądała na zegarek.

Napisawszy do brata list, pobiegłem z nim na pocztę. (przysłówkowy uprzedni)

* * *

  1. Konieczność tożsamości podmiotów (ten sam podmiot)
  2. Zachowanie relacji czasownika - między czynnością zdania głównego, a imiesłowowym równoważnikiem zdania: zasada jednoczesności czynności (w tym samym czasie, np. Idąc ulicą, słuchał muzyki), zasada uprzedniości
  3. (wyprzedzenie czasu czynności zadania; -uszy, -wszy; np. Piotr, zjadłszy śniadanie, wybiegł z domu).

Zasady zastępowalności zdań okolicznikowych równoważnikami zdania:

1) W formie wzorcowej: zdania okolicznikowe czasu i sposobu

2) W formie używkowej: zdania przyczyny i przyzwolenia

3) W formie niepoprawnej i niezastępowanej: zdania skutku, celu, warunku