AKOMODACJA

Jest to forma dostosowywania się (sygnalizowanie zależności składniowej; oddziaływanie podrzędnika na nadrzędnik); dostosowywanie się do otaczających warunków

Związek rządu - związek zgody

Ala przyszła - związek zgody, główny

związek rządu - dwa wyrazy obok siebie; tylko jeden z nich się odmienia, ale obydwa się odmienne tzn. Babcia Magdy; O babci Magdy, etc.

orzeczenie + dopełnienie: np. Bawi się klockami, Przeczytali artykuł, Nie rozumieją książki

rzeczownik + rzeczownik w dopełniaczu: np. ból ręki, samochód ojca

rzeczownik + wyrażenie przyimkowe: np. droga przez las

Jak rozpoznać? Poszukać dopełniacza.

związek zgody - kongruencja; rodzaj upodobnienia, gdy dwa wyrazy są zgodne ze sobą pod względem przydawki, liczny i rodzaju; 2 odmienne - 2 się odmieniają

np. moja mama, mojej mamie

wyraz określany + wyraz określający

Związek główny w zdaniu. Tworzy go podmiot i orzeczenie.

np. Kot miałczy.

Możliwe są inne połączenia:

  • rzeczownik + przymiotnik: dobry artykuł
  • rzeczownik + zaimek przymiotny: w moim reportażu
  • rzeczownik + liczebnik: siedem wywiadów
  • rzeczownik + imiesłów przymiotnikowy czynny: twierdzący rozmówca
  • rzeczownik + imiesłów przymiotnikowy bierny: poprawnym komentarzom

norma składniowa: nie + czasownik =  relacja w dopełniaczu

nie + czasownik w bezokoliczniku  + dopełniacz

norma semantyczna - odnosi się do grup znaczeniowych konkretnych rzeczowników

całość rządzi biernikiem

np. Wysypać sól - ile? całą  | | Wysypać soli - ile?  trochę soli

W wielu czasownikach partytywnych (częściowych) wymagany jest wyłącznie dopełniacz.   

Klasy znaczeniowe rządzą biernikiem.

  • chcieć (kogo? czego?) poprawy
  • czasowniki o charakterze ujemnym: np. odmówić, zabronić, brakować
  • czasowniki partytywne i wieloetapowe, np. szukać widelca

WYJĄTEK: Konstrukcje poprzedzone „do”, „na”, „u” będą wymagały biernika: np. dobierać, nazbierać, uzbierać

  • czasowniki wieloznaczne, przenośne (dopełniacz), a konkretne (biernik)

Dopełniacze bliższe - z dopełnienia można zrobić podmiot

Mama uszyła sukienkę

Sukienka została uszyta przez mamę.

Możliwe przy czasownikach przechodnich.

Szedłem ulicą - czasownik nieprzechodni

Jest to forma rzeczownikowa wymagana przez czasownik i uzupełniająca jego treść.

W funkcji dopełniacza bliższego występuje najczęściej czasownik w dopełniaczu, lub bierniku (częściej w bierniku).