1577 - 1640
Paul Peter Rubens urodził się w Siegen (Westfalia), tam spędził wczesne dzieciństwo, jednak już w 1587 roku zamieszkał w Antwerpii, by tam pobierać lekcje malarstwa u manierystycznych twórców takich jak Verhaecht, Noort czy Veen. Wpływy tych malarzy są widoczne w początkowym okresie twórczości Rubensa, tj. w czasie pobytu w Rzymie w latach 1601 -1602. Powstają wtedy "Znalezienie Krzyża", "Koronowanie cierniem" i "Wzniesienie Krzyża" dla kościoła Santa Crocre w Gersualemme. Wśród licznych podróży artysty znalazła się również Mantua (1605), gdzie powstał monumentalny tryptyk, jego środkowa część, "Rodzina Gonzagów adoruje Trójcę święta" znajduje się w Mantui, jedno z bocznych skrzydeł "Chrzest Chrystusa" zostało przewiezione do Antwerpii, a drugie do Nancy. Te pierwsze dzieła dotyczą głównie scen biblijnych, pewna zmiana następuje w 1608 roku, kiedy to Rubens zostaje nadwornym malarzem arcyksięcia Albrechta, namiestnika Niderlandów. Wtedy to styl jego obrazów staje się swobodniejszy, nadaje im więcej światła i dynamiki. Powstały wówczas: trójdzielne "Wzniesienie Krzyża", "Zdjęcie z Krzyża" i "Nawiedzenie", wszystkie przeznaczone dla katedry w Antwerpii. Podróż do Włoch i zainteresowanie sztuką antyczną, zaowocowało tematyką mitologiczną coraz częściej obecną w malarstwie Rubensa ("Bitwa amazonek" "Porwanie córek króla Leukipposa", "Ziębnąca Wenus", "Wenus, Amor, Ceres Bachus").
Sława Rubensa zataczała coraz szersze kręgi, od kiedy osiadł w Antwerpii, wzniósł tam okazały dom, w którym stworzył rozległą pracownię. Od ok. 1615 roku liczba zamówień na jego obrazy wzrosła tak gwałtownie, że mistrz nie był w stanie sam podołać kolejnym zleceniom. Zatrudniał wiec artystów i szkolił uczniów (jednym z nich był van Dyck), którzy pod jego okiem malowali cześć jego dzieł. Jednocześnie otworzył warsztat, w którym zajmowano się kopiowaniem jego obrazów.
Rubens był dwukrotnie żonaty, w 1609 roku namalował swój autoportret z pierwszą żona Izabelą Brandt. W 1630 roku ożenił się po raz drugi. Jego druga żona, znacznie od niego młodsza Helena Fourment była jego, muzą, która przyniosła starzejącemu się już artyście (53 lata) nowe natchnienie .stała się jego ulubioną modelką, którą przedstawiał na portretach ("Helena Fourment z dziećmi" 1635, "Helena Fourment w futrze" ok. 1638-40), a czasem także wkomponowywał jej podobiznę w sceny mitologiczne ("Ogród miłości" 1634, "Trzy Gracje", "Sąd Parysa" ok. 1639). W tym czasie dzieła Rubensa stają się bardziej harmonijne w kształtach i kolorach, nabierają łagodności, utrzymane są w ciepłym, brązowym tonie. Najwybitniejszymi osiągnięciami tego okresu są: ołtarz św. Ildefonsa (obecnie w Wiedniu), "Madonna wśród świętych" (kaplica grobowa w Antwerpii), "Święto Wenery", "Taniec wieśniaków".
Sława wielkiego mistrza przysporzyła mu wiele zamówień na portrety dostojników. Namalował m. in. podobiznę Króla Zygmunta III Wazy oraz jego syna królewicza Władysława. Rubens jest znany także jako autor kobiecych aktów. Piękno kobiecego ciała dostrzegał w pełnych kształtach, które do dziś określa się mianem rubensowskich.
Pod koniec życia Rubens oddał się głównie malarstwu krajobrazowemu. Przedstawiał piękne pejzaże i sceny z polowań, jest autorem m.in. "Pejzażu z tęczą" (ok. 1636), "Zachodu słońca" czy "Powrotu z pracy". Zmarł w Antwerpii w 1640 roku.
Styl Rubensa, choć niepowtarzalny stanowił najpełniejszą realizację ideałów estetycznych baroku. Jego malarstwo jest połączeniem obfitości barw i kształtów, przepychu, zmysłowości, witalności z surowością religijnej tematyki. Rubens nadał swoim dziełom wyjątkową dynamikę i dramatyzm.
Jego twórczość stał się inspiracją kolejnych pokoleń. Miał wielu uczniów i zwolenników, którzy w prostej linii kontynuowali jego szkołę malarską, (tzw. rubensiści) i wielu kontynuatorów, którzy tylko nawiązywali do jego estetyki m.in. Watteau, Tiepola, Gainsborouch, Reynolds, Gericault, Delacroix, Matejko czy van Gogh.
