Stefan Żeromski przyszedł na świat dnia 14 października 1864 roku we wsi Strawczyn (Kielecczyzna). Wywodził się ze zdeklasowanej rodziny szlacheckiej. Edukację swa rozpoczął w szkole w Psarach, stąd w roku 1874 przeniósł się do gimnazjum w Kielcach. Nie udało mu się tu jednak dotrwać do matury, gdyż na drodze stanęły mu problemy natury finansowej i zdrowotnej. Zaczął więc zarobkować jako prywatny nauczyciel dzieci szlacheckich na prowincji. W roku 1886 został studentem Szkoły Weterynaryjnej, jednocześnie nawiązał szereg kontaktów z młodzieżowymi organizacjami niepodległościowymi (m.in.: Związek Młodzieży Polskiej). Wciąż go trapiące kłopoty finansowe zmusiły go ponownie do zaprzestania nauki i powrotu do pracy guwernera (pracował na Kielecczyźnie, Mazowszu, Podlasiu i w Nałęczowie). Podczas tego pobytu na prowincji spotkał swoja przyszłą żonę Oktawię z Radziwiłłów Rodkiewiczową, która mu ułatwiła wstęp na salony literackie. Pod koniec 1892 roku zdobył posadę bibliotekarza Muzeum Polski w Rapeswillu w Szwajcarii. W kraju Helwetów przebywał do 1896. W tym czasie zaznajomił się z szeregiem materiałów archiwalnych zgromadzonych w tym przybytku, a odnoszących się do dziejów emigracji polskiej w dziewiętnastym wieku. Tutaj również poznał wielu polityków, przeważnie związanych z opcją socjalistyczną. W 1895 roku na pólkach księgarskich pojawia się jego debiut książkowy, zbiór opowiadań zatytułowany "Rozdzióbią nas kruki, wrony", w tymże roku Opowiadania, natomiast w 1897 powieść "Syzyfowe prace". W roku wydania tej ostatniej książki podejmuje prace w Ordynacji Zamoyskich w Warszawie. Na tej posadzie dotrwa do 1904. W tym czasie jego sytuacja finansowa powoli się stabilizuje się, tak iż może zrezygnować z pracy zarobkowej i bez reszty poświęcić się literaturze. Wiele wtedy podróżuje (Zakopane, Włochy, Francja). Wróciwszy ostatecznie do kraju w 1912 roku postanawia zamieszkać w Zakopanem. W tym mieście przeżywa pierwszą wojnę światową. W tym czasie bierze rozwód z żoną i wdaje się w romans z Anną Zawadzką. Pod koniec 1918 roku przeprowadza się do Warszawy. Przez władzę niepodległej Polski zostaje wytypowany na obserwatora plebiscytu na Warmii i Mazurach. Podczas wojny polsko - sowieckiej 1920 roku jest korespondentem wojennym. Ze względu na swe lewicowe przekonania jest bezpardonowo atakowany przez endecję. Do niego należy koncepcja powołania Akademii Literatury, to on powołał do życia Straż Piśmiennictwa Polskiego i polski oddział PEN-Clubu (1924), był równie współzałożycielem i pierwszym przewodniczącym Związku Zawodowego Literatów Polskich. Starania o przyznanie mu literackiej Nagrody Nobla spełzły na niczym. Stefan Żeromski odszedł z tego świata dnia 20 listopada 1925 roku. Jego ciało spoczęło na stołecznym cmentarzu ewangelickim dnia 23 listopada. Jego ostatniej drodze towarzyszyły tłumy.
Maurycy Zych, Józef Katerla - są to pseudonimy, jakich używał w swej działalności literackiej.
Do jego dorobku twórczego należą m. in.: "Rozdzióbią nas kruki, wrony" (1895), Opowiadania - m.in. Doktór Piotr, Zmierzch, Siłaczka, Zapomnienie (1895), Promień (1897), Syzyfowe prace (1897); 1898-1910: Ludzie bezdomni (1899), Popioły (1903), Dzieje grzechu (1908) Duma o hetmanie (1908), dramaty: Róża (1909), Sułkowski (1910), Sen o szpadzie (1906); 1910-1919: Uroda życia (1912), Wierna rzeka (1912); trylogia Walka z szatanem: Nawracanie Judasza, Zamieć (1916), Charitas (1919), poemat Wisła (1918), publicystyka: Początek świata pracy (1918), Projekt Akademii Literatury Polskiej (1918), Przedwiośnie (1924), Puszcza jodłowa (1925), dramaty: "Ponad śnieg bielszy się stanę" (1920), Biała rękawiczka (1921), Turoń (1923), "Uciekła mi przepióreczka..." (1924), publicystyka: Snobizm i postęp (1922), Bicze z piasku (1925).
Był on człowiekiem, który aktywny udział w życiu publicznym uważał za swój obowiązek, dlatego też nieraz słyszano jak wypowiadał się na tematy, które w danym czasie były na wokandzie bez względu na to, czy rzecz dotyczyła kultury, czy też ważkich problemów politycznych, bądź społecznych. W swej twórczości operował językiem niezwykle ekspresywnym. Jego brak pruderii w pokazywaniu seksualności człowieka sprawiał, że dorobił się dość licznego grona krytyków zaniepokojonych o moralność publiczną. Kilka powieści Żeromskiego zostało zekranizowanych, m. in. Dzieje grzechu - 1933, reż. H. Szaro, 1975 reż. W. Borowczyk; Popioły 1965, reż. A. Wajda.
