Światopogląd człowieka renesansu znacznie różni się od światopoglądu człowieka baroku.
Człowiek renesansu jest wielkim optymistą i z wielką radością patrzy na świat. Potrafi zachwycać się otaczającą przyrodą, wszelkim stworzeniem i przede wszystkim człowiekiem. Jego wielkimi możliwościami i osiągnięciami. Kochanowski zachwyca się Bogiem, wspaniałym światem, który jest jego dziełem. Przekonanie o tym, że Stwórca czuwa nad człowiekiem pozwala mu na bezpieczne życie i wszechstronny rozwój. Bóg - artysta jest dla poety uosobieniem wszystkiego, co piękne i wzniosłe. A świat jest odzwierciedleniem boskiej mądrości. Oto treść hymnu pod tytułem: "Czego chcesz od nas Panie".
Wiersz pod tytułem "Na dom w Czarnolesie" jest podziękowaniem Kochanowskiego jakie kieruje on ku dobremu Bogu za wszystkie otrzymane dary i prosi Boga o dalszą Jego opiekę.
Człowiek baroku ma zupełnie inny stosunek do Boga. Nieustannie oczekuje on od swego stwórcy wsparcia siebie nazywając "wątłym, niebarwnym, rozdwojonym w sobie". Oczekuje on od Boga wsparcia i pomocy, bo sam niezdolny jest do jakiś większych zmian. Nie potrafi zapanować nad swymi złymi i grzesznymi skłonnościami. Pomocy poszukuje więc w modlitwie i Bogu.
Człowiek baroku nie zachwyca się mądrością i potęgą człowieka. Nie wierzy w człowieka i w potęgę jego mądrości.
Renesans proponuje radosne podejście do codziennego życia, należy bowiem radować się każdym podarowanym od losu dniem. Tak więc człowiek renesansu stara się być wierny zasadzie Horacego, który wzywa "carpe diem" chwytaj dzień i raduj się nim, bo on się więcej nie powtórzy.
Renesansowy człowiek wciela tez w swoje życie zasady filozofii stoików i epikurejczyków.
Takie poglądy łatwo możemy zaobserwować w pieśniach i fraszkach napisanych przez Jana Kochanowskiego. Przykładem mogą być fraszka "O doktorze Hiszpanie" oraz pieśń " Miło szaleć, kiedy czas po temu..." obydwa te utwory chwalą miło spędzony czas w dobrym towarzystwie i w dobrej zabawie. Aby zabawa była naprawdę udana we wszystkim należy zachować umiar i harmonię.
Ludzie baroku nie chcą w powyższy sposób korzystać z uroków życia. Odbierają to wszystko jako marność nad marnościami, jako złą postać i przemijającą postać tego świata.
Człowiek renesansu zachwyca się pięknem ludzkiego ciała, wielbi jego proporcje i nie boi się nagości bo dla niego jest to najwspanialsze dzieło stworzenia. Nie jest ono złe i nie jest grzeszne samo w sobie, stworzone jest dla rozkoszy i wszelkich doznań zmysłowych. Ciało budziło zachwyt i fascynowało dwóch największych artystów renesansu Michała Anioła i Leonarda da Vinci - stąd tez często przedstawione przez nich postacie są nagie albo półnagie.
Dla człowieka baroku ciało to przyczyna wszelkiego grzechu, to pokusa, która często gubi człowieka i jego duszę. Tak pisze o tym Mikołaj Sęp - Szarzyński :
" Ten nasz dom - ciało ....
Upaść na wieki żądać nie przestanie"
Śmierć dla ludzi renesansu jest czymś nieuchronnym, czego nie należy się lękać albowiem nie należy lękać się rzeczy nieuniknionych. Sztuka życia polega na tym aby żyć tak, by wykorzystać w pełny sposób całe swoje życie. Jan Kochanowski woła:
"Dziś bądź wesół, dziś użyj biesiady,
już to dawno Bóg obmyślił w niebie"
Śmierć w baroku jest tematem trudnym, przepełniającym człowieka strachem przed swą nieznaną przyszłością. Jak żyć, co robić aby nie być potępionym?
Sława jest dla renesansu niezwykle ważnym pojęciem, trzeba tak żyć aby zapisać się w historii świata wielkimi czynami, pięknymi słowami i obrazami. Zostawić po sobie jakiś ślad, by pamięć o osobie - artyście przetrwała przez wieki. We fraszce "Na lipę" Kochanowski napisze, że to co robi uważa za wyjątkowe, daje mu to bowiem sławę i sprawia, że przetrwa w pamięci ludzkiej przez następne lata. Obdarzony przez Boga talentem w pełni go wykorzystał i rozsławił swoje imię.
Poeta baroku Daniel Naborowski w "Marności" napisze natomiast reprezentując myśl baroku:
"Świat hołduje marności
I wszystkie ziemskie włości;
To na wieki nie minie,
Że marna marność słynie".
Człowiek epoki odrodzenia nie znosi nudy i braku działania. On musi stawiać sobie różnego rodzaju wyzwania, którym stara się potem sprostać. Nieustannie doskonali to czym się zajmuje, praca i doskonalenie swego warsztatu pracy jest mu potrzebne do pełnej realizacji swego powołania życiowego. Doskonali siebie i przez siebie doskonali otaczający go świat.
Barok nie chce i nie potrafi tak wiele od siebie wymagać. Przyjmuje z pokorą to co przynosi im życie, są po prostu bierni.
Ludzie renesansu pozostają wierni tradycji klasycznej, lubią jasne i klarowne wypowiedzi, chętnie dbają o to aby przepełniona była ona logiką i wymaganym ładem, stosują zasadę decorum, dostosowując określoną formę do wypowiadanych treści, czyniąc to wszystko w sposób harmonijny i pełen estetycznego ładu.
Ludzie baroku świadomie nie stosują zasady decorum i uwielbiają przerost formy nad treścią. Ich wypowiedzi są zawiłe i niejasne. Sam sposób pisania jest ważniejszy od jasności i klarowności wypowiadanych w tekście myśli.
