CECHY " ANTYGONY", JAKO UTWORU DRAMATYCZNEGO

Posiada cechy klasycznej tragedii greckiej: zasadę trzech jedności.

- miejsca ( akcja, umieszczona jest w jednym miejscu, w pałacu Kreona w Tebach).

- czasu ( czas musi zmieścić się w 24 godzinach).

- akcji ( w dramacie istnieje tylko jeden wątek dramatyczny: Konflikt Kreona i Antygony).

Na scenie występuje maksymalnie trzech aktorów, nie ma scen zbiorowych.

Treść tragedii, przedstawiona jest przez przewodnika chóru, bądź posłańca.

Brak pokazania scen drastycznych, np. śmierć Antygony.

Styl wysoki, bohaterowie należą do rodziny królewskiej.

Budowa utworu

- PROLOGOS - zapowiedź tragedii. Pierwsza scena, ż do wystąpienia chóru. Zapowiada wydarzenia.

- PARADOS - wejście chóru

- EPEISODIA - "epizod", część akcji. Są to partie między śpiewami chóru, wypełnione monologami i dialogami aktorów.

- STASIMON - komentarz chóru, do wydarzeń, które dzieją się na scenie.

- EXODOS - wyjście chóru. Jest to ostatnia pieśń, śpiewana podczas wyjścia chóru.

Czasami dodatkowo wprowadzano KOMMOS, czyli sceny lamentu.

Zawiązano w "Antygonie", konflikt tragiczny - " istnienie dwóch równorzędnych racji, pomiędzy którymi nie sposób dokonać wyboru".

Tragedia miała na celu oczyszczenie widza z negatywnych emocji, tzw. katharsis - " sposób oddziaływania tragedii na samopoczucie odbiorców. Oczyszczenie duchowe, jakie losy bohatera tragicznego wywołują u widza, wzbudzając w nim podziw i współodczuwanie, a zarazem uwalniając go od uczuć litości i trwogi, które towarzysza odbiorowi widowiska".

CECHY "ANTYGONY", JAKO TRAGEDII.

Element tragiczny towarzyszy wydarzeniom, pokazanym w tragedii. Decyduje o losach bohaterów.

- tragedia Antygony: popada w konflikt z królem, broniąc swoich ideałów.

- Hajmon, traci życie i miłość przez decyzje Kreona. Stara się bronić ukochaną, jednak nie może sprzeciwić się woli ojca.

- tragedia Kreona, polega na złej ocenie sytuacji. Uważa, że występek Antygony, spowodowany był chęcią podważenia jego autorytetu. Nie dostrzega, że dziewczyną kierowała miłość do brata i strach przed niewypełnieniem boskich praw. Kreon zaślepiony rządzą władzy, doprowadza do tragedii. Nad Kreon ciąży fatum, które doprowadza go, do ostatecznej klęski.

- Z powodu postępowania władcy, ginie matka Hajmona. Kreon zostaje sam.

- Źródłem wszystkich cierpień jest przeznaczenie. Konflikt tragiczny nie może zostać rozwiązany. Losy bohaterów, są już z góry przesądzone. Starożytni wierzyli, że los człowieka jest zapisany wcześniej. Bez względu na to, jak bardzo będzie chciał ominąć przeznaczenie, nie uniknie swego losu.

STRESZCZENIE " ANTYGONY" SOFOKLESA

PROLOGOS - akcja rozpoczyna się przed pałacem królewskim w Tebach. Rozmawiają ze sobą dwie siostry Antygona i Ismena. Omawiają rozkaz wydany przez Kreona. Władca Teb, zabronił pochowania ciała ich brata Polinejkesa, który wraz z oddziałami swego teścia najechał na Teby, aby objąć władzę. Wcześniej został wypędzony przez swego brata Eteoklesa, który miał mu po rocznym rządzeniu państwem oddać insygnia królewskie. W walce zginęli obydwaj bracia. Jeden z nich został pochowany jak bohater, drugi nie miał być pogrzebany wcale. Kreon, który sprawuje władzę, uznał Polinejkesa za zdrajcę. Antygona prosi siostrę, aby pomogła jej pochować brata. Ismena odmawia i odchodzi. Następuje wejście chóru.

PARADOS - Na rozkaz, Kreona, gromadzi się Chór Starców Tebańskich. Śpiewają pieśń, ku czci zwycięstwa Tebańczyków.

EPEJZODION I - Władca Teb, oficjalnie przekazuje swoje postanowienie, w którym zabrania pogrzebania zwłok zdrajcy. Za sprzeciwienie się prawu królewskiemu, grozi kara śmierci. W tym momencie wchodzi strażnik mówiąc, że ktoś pochował, Polinejkesa. Przodownik chóru widzi w tym rękę bogów, jednak Kreon uważa, że dokonano tego dla pieniędzy i zarządza schwytanie winnego.

STASIMON I - Chór śpiewa pieśń, która ma charakter chwalebny. Wysławia w niej państwo, i jego zalety. Uważa, że złamanie prawa królewskiego jest równoznaczne ze zdrada ojczyzny. Za to grozi kara śmierci. Strażnik wprowadza Antygonę.

EPEJZODION II - Antygona została przyłapana na gorącym uczynku, kiedy starała się dokończyć uroczystość pogrzebową Polinejkesa. Antygona i Kreon rozmawiają ze sobą, pokazując argumenty, które skłoniły ich do podjęcia takich decyzji. Kreon uważa, że za zdradę ojczyzny należy zapłacić śmiercią. Antygona próbuje mu udowodnić, że prawa boskie są ważniejsze od wydanego prawa ludzkiego. Zasady ustanowione przez bogów, maja większą wartość niż te ustanowione przez człowieka. Kreon oślepiony rządzą władzy nie cofa swego rozkazu. Podejrzewa Ismenę o współudział w tym przestępstwie. Ismena chce wziąć na swoje barki część winy, jednak Antygona z pogardą, odrzuca jej pomoc.

STASIMON II - Chór współczuje Antygonie. Widzi jej winę, ale dostrzega także klątwę, jaka ciąży na rodzie Labdakidów. Do pałacu przybywa Hajmon, syn Kreona.

EPEJZODION III - Hajmon występuje w obronie Antygony. Uważa, że lud jest po stronie dziewczyny, a boi się swego władcy. Kreon, oburza się radami syna, i skazuje Antygonę na zamurowanie żywcem.

STASIMON III - Chór śpiewa pieśń o potędze bogini Afrodyty i miłości dwojga ludzi. Straż wprowadza Antygonę.

EPEJZODION IV - Dziewczyna żegna się ze swoim życiem. Żałuje, że nie przeżyła miłości, małżeństwa, ani macierzyństwa. Chór współczuje skazanej, przypominając o klątwie rodu Labdakidów. Władca Teb przerywa lament Antygony, rozkazuje przyśpieszyć wyrok.

STASIMON IV - Chór wspomina osoby, które jak Antygona zostały zamknięte żywcem w grobowcu. Należą do nich: Danae, synowie Fineusa, Likurg. Wchodzi na scenę niewidomy wróżbita Terezjasz.

EPEJZODION V - Wróżbita ogłasza, że ptaki i psy skalały świątynie roznosząc w niej zwłoki Polinejkesa. Bogowie pałają gniewem i nie chcą przyjmować ofiar. Doradza Kreonowi, aby odwołał swoje decyzje. Władca odmawia, podejrzewa, bowiem, że za słowami Terezjasza, kryją się jego wrogowie, którzy przekupili starca. Wróżbita przepowiada śmierć Hajmona. Król postanawia uwolnić Antygonę i pogrzebać Polinejkesa.

STASIMON V - Następuje śpiew chóru. Śpiew dotyczy patrona Teb, Dionizosa, którego chór prosi o pomoc.

EKSODOS - Posłaniec powiadamia o śmierci Hajmona (rzucił się na ojca z mieczem, po czym popełnia samobójstwo). Znaleziono go, jak tuli ciało narzeczonej. Antygona powiesiła się. Eurydyka dowiedziawszy się o śmierci syna popełniła odebrała sobie życie. Kreon uświadamia sobie, że jest winien wszystkich śmierci. Chór śpiewa o pysze, za którą każą bogowie. Cierpienie uczy rozsądnego postępowania.

PONADCZASOWOŚĆ KLASYKI

Tragedia Sofoklesa, problemy w niej zawarte, są aktualne do dnia dzisiejszego. Pycha i żądza władzy doprowadza do błędnych decyzji. Wiecznie trwa konflikt między dobrem państwa, a dobrem jednostki. Ponadczasowy jest także konflikt, miedzy prawami religijnymi, a prawem stworzonym przez człowieka. Walka o władzę, do tej pory jest bezwzględna. Człowiek musi wybierać nawet w czasach współczesnych miedzy tym, co dyktuje mu rozum, a tym, co czuje serce.

TEATR W STAROŻYTNEJ GRECJI

Teatr grecki został stworzony dla obrzędów religijnych dotyczących świąt na cześć boga Dionizosa. Wyróżniano Małe Dionizje, zwane wiejskimi i Duże Dionizje zwane miejskimi.

Były to bardzo uroczyste święta winobrania. Trwały około pięciu dni:

I dzień - ofiara z kozła, składana Dionizosowi. Towarzyszyły jej śpiewy na cześć boga

II dzień - pieśń chórów młodzieżowych i męskich

III i IV dzień - przedstawienie teatralne - tragedie, komedie, dramaty satyrowe

Ostatni dzień - ogłoszenie wyników i rozdanie nagród

Na scenie była ograniczona liczba aktorów, maksymalnie trzech. Aktorami byli tylko mężczyźni. Stali na koturnach, aby byli bardziej widoczni, Mieli założone maski. Pokazywały one uczucia: złość, gniew, smutek. Zaznaczały czy bohater jest mężczyzna, czy kobietą. Ubrani byli w kostiumy, bardzo jaskrawe. Mieli rekwizyty: król - berło, podróżni, posłańcy - laskę. Pierwszego aktora wprowadził Tespis, drugiego Ajschylos, trzeciego Sofokles.

Sztuki teatralne związane były z zawodami między twórcami. W ten sposób świętowali Grecy, którzy mogli pomóc swojej psychice dzięki katharsis.

BUDOWA TEATRU

- orchestra taneczna - miejsce, na którym tańczył i śpiewał chór. Wybierano teren u stóp wzgórza, a zbocze traktowano jako miejsce dla widzów. Mieli stamtąd dobrą widoczność i doskonałą akustykę.

- proskenion - podest, na którym występowali aktorzy.

- skene - barak, w którym przebierali się aktorzy. Frontowa ściana służyła jako tło, dla występujących aktorów.