Starożytność, to okres, który obejmuje historię i kulturę najstarszych cywilizacji. Okres został zamknięty w ramy czasowe, od ok. 4000 lat p.n.e. do 476 r. n. e., czyli do upadku zachodniego cesarstwa rzymskiego. Antyk, to określenie dotyczące kultury starożytnej Grecji i Rzymu. Kultura ta, została uznana za klasyczną, czyli wzorcową i doskonałą. Obok Biblii, jest elementem kształtującym estetykę i kulturę człowieka. Ma ogromny wpływ na ludzką twórczość.
W tym okresie powstały nurty filozoficzne: cynizm, był to kierunek, który odrzucał ideały i autorytety. Nawoływał do negowania wszelkich przyjętych norm. Epikureizm, za cel życia uznał dążenie do przyjemności i radości z życia. Stoicy, wyznawali pogląd, że życie powinno upływać w niewzruszonym spokoju i panowaniu nad swoim zachowaniem, oraz dążeniem do równowagi duchowej.
W starożytności wykształciły się tzw. archetypy zachowań, które odzwierciedlają postawy ludzkie. Stały się one częstymi inspiracjami dla dzieł literackich, muzycznych, malarskich.
Przykładem może być Ikar. Jest to postać z mitu "Dedal i Ikar", która swoim postępowaniem sprzeciwia się wszelkim zakazom. Za wszelką cenę, pragnie pokonać wszelkie granice. Nawet za cenę własnego życia. Ikar, stał się symbolem buntownika, który nie jest rozumiany przez społeczeństwo. Do tej postaci nawiązuje: Ernest Bryll "Wciąż o Ikarach głoszą", Stanisław Grochowisk "Ikar", Jarosław Iwaszkiewicz" Ikar". W malarstwie odnajdziemy m.in. obraz Pietera Brueghela " Upadek Ikara".
Prometeusz, to archetyp człowieka, który poświęca bezinteresownie, swoje życie dla drugiego człowieka. Postać ta, wywodzi się z mitu "Prometeusz", który wykradł bogom ogień i przekazał go ludziom. Za to został ukarany. Zeus przykuł go do skały, gdzie sęp wyszarpywał mu wątrobę, która ciągle odrastała. Postać ta, była inspiracja dla wielu twórców: Albert Camus "Prometeusz w piekle", Zbigniew Herbert "Stary Prometeusz", Wisława Szymborska "Pisane w hotelu". W malarstwie z tego archetypu korzystali: Rubens, Tycjan, w muzyce Franciszek Liszt.
