Biblia to Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Od początku powstania było inspiracja dla twórców. Dzieło to, zawiera wiele gatunków literackich: przypowieści, psalmy, hymny, treny, legendy, poematy opisowe, biografie. Inspiracją są, przypowieści, postacie biblijne, motywy, kodeks moralny.
Biblia zajmuje miejsce wyjątkowe w kulturze świata. Człowiek od początku, do czasów współczesnych stara się żyć zgodnie z dekalogiem. Księga Święta, jest inspiracja dla myślicieli, artystów różnych gałęzi sztuki, a także dla każdego człowieka, który wierzy w nauki w niej zawarte. Przyczyniła się także, do powstania języków narodowych.
Literatura średniowieczna, była przesycona wątkami biblijnymi. Przykładem może być utwór, należący do arcydzieł polskiej literatury średniowiecznej "Bogurodzica". Była to pieśń, która cieszyła się ogromną popularnością. Do końca wieku XV, była uznawana za pieśń ojczystą, czyli carmen patrium, pieśń bojowa. Zagrzewała do walki rycerstwo walczące z Krzyżakami w 1410 roku.
W pierwszej strofie, następuje zwrot do Matki Boskiej, aby wstawiła się za ludźmi, u swego Syna. W strofie drugiej odnajdziemy wołanie do Bożyca, czyli Jezusa Chrystusa - Syna Bożego. Posłannikiem próśb, ma być Jan Chrzciciel, który ma pomóc w życiu religijnym ludzi i pomóc w zbawieniu po śmierci.
Matka Boska, ukazana jest jako pośredniczka pomiędzy Bogiem, a człowiekiem. Do niej modlono się w chwilach trwogi.
W XV wieku, zostały napisane także tzw. "Pieśni Sandomierzanina". Pierwsza z nich zatytułowana jest " Pieśnią o siedmiu słowach Chrystusa na Krzyżu", nawiązuje do Biblii, motywem ukrzyżowania Chrystusa i jego męki. Utwór zainspirowany jest słowami, jakie zostały przekazane w Ewangelii, a wypowiedziane przez Jezusa na krzyżu.
Druga pieśń, zatytułowana "Pieśń o gniewie Pańskim", ma charakter modlitewny, i jest utworem, opisującym obrazy gniewu bożego.
Arcydziełem liryki polskiej w średniowieczu, zostały uznane "Żale Matki Boskiej pod krzyżem" (Lament świętokrzyski), "Posłuchajcie bracia miła…".
Utwór ukazuje cierpienie Matki Boskiej, która obserwuje śmierć swego syna, którego trzyma na kolanach, zaraz po zdjęciu z krzyża. Tekst, należy do wypowiedzi lamentacyjnych.
W średniowieczu, liczne były Apokryfy, czyli "anonimowy tekst, związany tematycznie z Biblią, ale zakwalifikowany do ksiąg kanonicznych. Literatura tego typu, rozwijała się zwłaszcza w II - III w.n.e., uzupełniając Biblię licznymi szczegółami i epizodami, atrakcyjnymi beletrystycznie, ale często sprzecznymi z zawartością tekstów kanonicznych".
Popularne były apokryfy, których tematyka związana była z życiem Chrystusa, Matki Boskiej, i postaci ewangelicznych.
Apokryf "Rozmyślania przemyskie", (Żywot Najświętszej Rodziny), to utwór opowiadający o życiu Jezusa, Marii i Józefa. W drugiej części, opowiada o Męce Pańskiej. Autor czerpał motyw, z Ewangelii apostołów.
W renesansie z wątków biblijnych, czerpał inspiracje Jan Kochanowski. Stworzył hymn, "Czego chcesz od nas Panie, za twe hojne dary…". Ma ona charakter modlitewny. Poeta ukazuje w niej potęgę i miłosierdzie Boga. Postać Stwórcy, przedstawiona jest, jako wszechpotężna i wszechmocna, ale jako dobrotliwa i łaskawa. Kochanowski obrazuje porządek świata, następstwo pór roku, wegetację roślin, jako moc sprawcza Boga.
W baroku motywami biblijnymi, zainspirował się Daniel Naborowski. Napisał fraszkę "Marność", w której przedstawia ludzkie życie, jako rzecz przemijającą, i moc Boga, która zawsze istnieje. Poeta, wskazuje na używanie "złotego środka w życiu", oraz przestrzeganie przykazań bożych.
Przykładem inspiracji biblijnych w oświeceniu, są utwory literackie Franciszka Karpińskiego.
Stworzył kolędy, które są znane i śpiewane do dzisiejszego dnia: "Bóg się rodzi…", opowiadająca o narodzeniu Jezusa Chrystusa i towarzyszącym mu cudom. Pieśń religijna, "Kiedy ranne wstają zorze…", nawołuje do podziękowań, za dobra noc i prośbę, o radosne i harmonijne przeżycie dnia. Śpiewano ja zaraz po przebudzeniu, przy wschodzie słońca.
Do dzisiaj znana jest i wykorzystywana, na mszach porannych.
Modlitwa wieczorna "Wszystkie nasze dzienne sprawy…", jest to modlitwa dziękczynna, za spokojne przeżycie dnia, a także prośba, o zabranie w opiekę ważnych dla ludzi spraw osobistych.
W romantyzmie twórcy, którzy czerpali z wątków biblijnych, to m.in. Adam Mickiewicz. W III cz. "Dziadów", odwołuje się do wątku Mesjasza, porównując Polskę do umęczonego na krzyżu Chrystusa. Stworzył także utwór, który miał być pociecha dla emigracji polskiej, po upadku powstania listopadowego. W Paryżu 1832 r., powstały "Księgi narodu polskiego", "Księgi pielgrzymstwa polskiego". Mickiewicz, zastosował stylizacje biblijną. Napisał swój utwór korzystając z archaizacji inwersji składniowej, aby jak najbardziej przypominała ona język i styl biblijny. Znajdziemy w nim również paraboliczne pouczenia i biblijne cytaty.
Naukę, dla polskich emigrantów, dotyczącą zasady postępowania, umieścił w przypowieściach, czyli gatunku występującym w Biblii, a dotyczącym nauk Jezusa Chrystusa.
Juliusz Słowacki napisał hymn "Smutno mi Boże…", wychwalając w nim świat stworzony przez Boga. Żali się w nim na swoja samotność, i brak możliwości powrotu do kraju. Nawet harmonia świata, nie jest w stanie ukoić jego smutku.
W pozytywizmie, przykładem inspiracji biblijnej jest powieść Henryka Sienkiewicza " Quo vadis", opowiada ona dzieje prześladowań, pierwszych chrześcijan, ich oddanie religii, oraz
Pokazuje siłę wiary, jako elementu prowadzącego do zwycięstwa, nad prześladowcami.
Liryczna twórczość Jana Kasprowicza, przypada na epokę Młodej Polski. Poeta napisał, hymn "Moja pieśń wieczorna", jest to utwór, w którym dusza sławi Boga. Ukazana jest jako, symbol wygnania z raju. Zło na świecie, jest spowodowane złym postępowaniem człowieka. Bóg jest miłosierny i dobry. Znajdujemy w hymnie watek zaczerpnięty z Biblii - raj, opisany w Starym Testamencie.
W dwudziestoleciu międzywojennym, powstał utwór Michała Bułhakowa "Mistrz i Małgorzata". Postacie biblijne, jakie występują w tej powieści to Poncjusz Piłat, motyw walki Dobra ze Złem, ukazanie wątku dziejów Chrystusa i jego osądzenia.
W literaturze współczesnej, motywy biblijne odnajdujemy w wierszu Czesława Miłosza "Piosenka o końcu świata". Pokazany jest obraz Apokalipsy i koniec świata, w którym nie ma czterech jeźdźców, jeźdźców także gromów i błyskawic, symbolicznych znaków i niebiańskich trąb. Dla każdego człowieka, sąd ostateczny i koniec świata, następuje w chwili jego śmierci.
W utworze Tadeusz Różewicza "Ocalony", poeta opisuje tragedię wojny i obozów koncentracyjnych, jako sąd ostateczny i koniec świata, który niektórzy ludzie przeżyli. "Mam 24 lata, ocalałem prowadzony na rzeź".
Biblia jest również inspiracją dla twórców innych gałęzi sztuki.
W sztuce, przykładem może być fresk w refektarzu klasztory Santa Maria delle Grazie "Ostania wieczerza" Leonarda da Vinci. Malarz pokazał na swoim obrazie ostatnie chwile Jezusa ze swoimi uczniami. Siedzą za stołem, spożywając ostatnią wieczerzę. Ukazuje chwilę, w której Jezus mówi do apostołów, że jeden z nich go zdradzi.
Kolejnym dziełem, jest fresk Michała Archanioła, z kaplicy sykstyńskiej "Sąd ostateczny". Fresk skupiony jest na postaci Chrystusa, który sądzi ludzi za grzechy, obok niego znajduje się Matka Boska. Wokół, zgromadzeni są święci. Nad postaciami unoszą się aniołowie, trzymając narzędzia Męki Pańskiej. Dodatkowo umieszczone są inne motywy biblijne: Bóg tworzy świat, Adama i Ewę, oddziela światło od ciemności, stwarza słońce i księżyc, zsyła potop.
Rafaela Santi "Madonna Sykstyńska", "Święta Rodzina", "Złożenie do grobu". "Madonna Sykstyńska", została namalowana w latach 1513 - 1514. Po jednej stronie stoi św. Sykstus, po drugiej św. Barbara. Matka Boska z Dzieciątkiem unosi się nad nimi. Na dole obrazu, Santi namalował dwa anioły, które przyglądają się postaciom, które oglądają obraz.
Michał Anioł, wyrzeźbił liczne "Piety". Najsłynniejsza z nich znajduje się w Bazylice św. Piotra. Przedstawia ona Matkę Boska, która podtrzymuje na kolanach, zdjętego z krzyża Jezusa Chrystusa. Twarz Maryi, jest skupiona i poważna. Nie ma w niej wyrazu bólu i cierpienia. Wydaje się ufać Bogu i jego zamiarom.
Współczesne dzieła zajmujące się tym zagadnieniem, to prace Grzegorza Podgórskiego.
Sceny ze Starego testamentu, np. ofiara z Izaaka, znajdziemy na obrazach Tycjana, Caravaggia, Rubensa, Rembrandta.
W Polsce znajdziemy przykład w ołtarzu Wita Stwosza, który przedstawia sceny ewangeliczne. Ołtarz umieszczony jest, w kościele Mariackim w Krakowie. Artysta wyrzeźbił drzewo Jessego, "genealogiczne drzewo Jezusa i Marii Panny". Główna scena ołtarza, przedstawia Zaśnięcie Marii Panny. Umierająca Matka Boska, jest otoczona apostołami. Na bocznych skrzydłach przedstawiono "sześć radości Maryi: od Zwiastowania do Zesłania Ducha Świętego". Na prawym skrzydle, umieszczono także, ukrzyżowanie Chrystusa. Kiedy ołtarz ma zamknięte skrzydła, przedstawia 12 scen z życia Matki Boskiej i Jezusa.
W muzyce, motywami biblijnymi posłużył się Jan Sebastian Bach, w swoich dwóch pasjach według ewangelii św. Mateusza i św. Jana, Magnifikat. Georg Friedrich Haendel, stworzył oratorium "Mesjasz". Krzysztof Penderecki, napisał "Pasję według świętego Łukasza", i "Dies irae", na trzy głosy solo, chór mieszany i orkiestrę. "Psalmy Dawida", na chór mieszany, instrumenty strunowe i perkusję.
Inspiracje biblijne odnajdziemy także w dziełach filmowych. Jednym z nich jest "Siódma pieczęć" Ingmara Bergmana. Jest to opowieść, o powracającym z wyprawy krzyżowej rycerzu, który staje do szachowego pojedynku ze Śmiercią. Występuje w filmie motyw Boga i Szatana, ostatniej wieczerzy. Franco Zeffirelli, stworzył film "Jezus z Nazarethu". Opowiada historię Jezusa, czerpiąc motywy z Nowego Testamentu.
Jednym z ostatnich filmów, w którym wykorzystano motywy biblijne, to "Pasja" w reżyserii Mela Gibsona. Przedstawia mękę ukrzyżowania Jezusa Chrystusa, czerpiąc inspirację z ewangelii w Nowym Testamencie. Reżyser stara się oddać przedstawione chwile, jak najbardziej wiarygodnie, pod względem religijnym, kulturowym i biblijnym. Film opisuje, ostatnich 12 godzin z życia Jezusa. Aktorzy posługują się w dialogach, dwoma martwymi już językami: aramejskim i łaciną.
Powyższe przykłady, ukazują, że Biblia jest dziełem ponadczasowym. Inspiracją dla artystów, w każdej epoce. Jest Pismem Świętym, które jest aktualne dla każdego człowieka, który, pragnie, po nie sięgnąć.
